زنگنه: عربستان می‌خواهد شیعه را خطرناک‌تر از داعش نشان دهد

سعید جعفری پویا:  حکومت عربستان سعودی شیخ روحانی شیعه به نام شیخ نمر را محکوم به اعدام کرده است. فردی که در سخنرانی های خود انتقادات تند و تیزی را علیه حکومت این کشور به زبان آورده بود. صدور این حکم واکنش های قابل تاملی در سطح منطقه به همراه داشته و دولت های شیعی خاورمیانه آن را خلاف اصول انسانی و حقوق بشری خوانده اند. صباح زنگنه معتقد است عربستان با این اقدام می خواهد افکار عمومی را منحرف کند تا توجهات از جریان داعش برداشته شود. در ادامه مشروح  گفتگوی خبرآنلاین با کارشناس مسائل خارومیانه را می خوانید:

در برابر احکام اعدامی در عربستان صادر می شود صدور چنین احکامی مایه تعجب است. احکام اعدام معمولا یا برای مروجان مواد مخدر صادر می شد یا برای کسانی که محاربه مستقیم داشتند و یا اینکه فردی به صورت مستقیم عامل قتل فرد دیگری شده باشد. این نخستین باری است که در مورد یک روحانی و عالم دین، آنهم صرفا به دلیل انتقاد از شیوه های حکومتی چنین حکمی صادر شده است. بنابراین به نظر می رسد اهداف دیگری غیر از ماهیت اصلی انتقادات و اعتراضات این شیخ پشت صدور این حکم پنهان شده باشد.

به نظر من بحث انحراف جنگ مردم منطقه با داعش در راس این اهداف باشد. ملاحظه می کنیم تا دو سه ماه پیش در عربستان هیچ سخنی از اعتراض به داعش و کشتار اعضای این گروه بر زبان رانده نمی شد تا اینکه پادشاه عربستان فرمانی صادر کرد و سعودی های عازم الحاق به داعش را تهدید به محاکمه و مجازات کرد. از آن زمان به بعد فضای دیگری حول موضوع داعش و مقابله به آن مطرح شد. ولی در چند ماه اخیر فضای عمومی منطقه هم در میان مردم و هم نزد دولت ها به خطر فراگیر و فرامرزی داعش توجه بیشتری کرده اند و اهتمام بین المللی در این زمینه حاصل شد اما باز هم دولت سعودی به جای مبارزه با داعش 2000 نیروی مسلح برای مبارزه با دولت سوریه به این کشور اعزام کرد. هرچند این افراد تحت سایه بحث ائتلاف علیه داعش اقدام کردند. در مجموع این جریانات، دولت عربستان این تلقی را پیدا کرده اگر در مسیر مبارزه با داعش جدی تر شود، این روند مبارزه به تدریج به عاملان و مسببان رشد داعش و تقویت کننده و تامین مالی کنندگان آن هم خواهند رسید که یکی از عوامل جدی آن دولت و جریان های مرتبط با دستگاه امنیتی سعودی است. بنابراین برای منحرف کردن افکار عمومی، دست به چنین اقدامی زندند و تلاش می کنند فضا را ملتهب کنند تا بتوانند اهداف خود را پی بگیرند.

تلاش دولت سعودی این است که بگوید داعش خطر اصلی و جدی نیست و اگر هم عربستان حاضر شده در ائتلاف علیه داعش حاضر شود ناشی از نوعی رودربایسی بوده است. همانطور که اشاره شد همه اقدامات سازمان های امنیت عربستان در جهت مسلح کردن نیروهایی است که در سوریه علیه دولت اسد مبارزه می کردند و این نیروها، نیروهای 100 درصد عمل کننده به دستورات نیستند. به خصوص پس از اینکه دست و بالشان از نظر مالی باز شد آنگاه برای خود داعیه هایی خواهند داشت. از سوی دیگر تامین های مالی و تسلیحاتی به شکل های مختلف در دست همه این گروه ها پخش شده و گاهی هم خرید و فروش می شود و عملا دست داعش و النصره و سایر جبهه های مورد حمایت عربستان و یا قطر باز میشد. بنابراین با این جریان که اکنون خطر اصلی منطقه ای و حتی جهانی شده، اگر کشور و دولتی موج دیگر و مغایر آن را راه بیندازد از شدت مبارزه اصلی کاسته خواهد شد و افکار عموم به سمت دیگری منحرف خواهد شد و این هدفی است که دولت عربستان آن را دنبال می کند.

خیر.  تغییر جدی حاصل نشده و بعید است چنین اتفاقی روی دهد. اکنون جریان های جوان تر و نسل سوم شاهزادگان به دنبال اثبات وجود خود هستند و این امر با تغییرات ساختاری و خانوداگی معمولا همراه با تقویت عنصر رادیکالی پیش برده می شود. بنابراین انتظار می رود با توجه به سن بالای پادشاه و ولیعهد شاهد افزایش تندروی هم در داخل عربستان و هم در مناطقی که تحت نفوذ عربستان است باشیم.

در تحلیل ها این مطلب وجود داشت و همچنان هم دارد که عوامل اصلی شکل گیری نیروهای افراطی در منطقه, جریان ها و جناح های نئو محافظه کاران آمریکایی و اسرائیلی ها هستند، اگر این تحلیل که با برخی از قرائن مانند مصاحبه ها و اقدامات و تلاش های افرادی چون  مک کین که سناتوری جمهوری خواه است و در شعله ورتر کردن کشتار در سوریه و عراق نقش داشته تایید می شود، اوضاع قدری متفاوت خواهد بود. باید به خاطر داشته باشیم که مک کین سناتوری است که قائل به تخریب کعبه بود تا یکی از سمبل های وحدت جهان اسلام از بین برده  شود و طرفداری خود از صهیونیست را بارها اعلام کرده است و در مصاحبه چند روز پیش خود بر ملاقات های خود با نیروهای داعش و جبهه النصره و سایر جریان های جنگجو و مسلح در سوریه و عراق تاکید کرده بود. این قرائن در کنار دوستی ها، ملاقات ها و ارتباطات های ایشان و جناحی  که همفکر بندر بن سلطان در منطقه کار می کنند، حکایت از همکاری و همفکری جناح فاعل و موثر آمریکا در منطقه با حکومت سعودی دارد. بنابراین وقتی این همفکری وجود داشته باشد، دیگر نیازی به تغییر رویکرد هم احساس نمی شود.  

49308