سفیر پیشین ایران در صنعا: نا امنی در یمن به نفع هیچ کس نیست

سفیر پیشین کشورمان در صنعابا تاکید بر اینکه ناامنی در یمن به نفع هیچ کشوری نیست، گفت: عربستان احساس می‌کند سرمایه‌گذاری‌های 40 ساله‌اش در یمن به هدر رفته است بنابر این نمی‌تواند نسبت به مسائل داخلی یمن بی‌تفاوت باشد.

سید اصغرقریشی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) درباره تحولات اخیر در یمن با اشاره به تاریخچه‌ای از این کشور گفت: استفاده از تعبیر حوثی‌ها برای جریان شیعی فعال در یمن، تعبیر درستی نیست. انصارالله شاخه سیاسی جریان شیعی زیدی در یمن است و حوثی نام فامیلی خانواده مرحوم بدرالدین الحوثی و فرزندانش است و در حال حاضر هم عبدالملک الحوثی رهبری این جریان را برعهده دارد. به نظر من تعبیر حوثی‌ها که به یک تعبیر رسانه‌ای تبدیل شده، تعبیر درستی نیست. آنها یک جریان زیدی هستند و ریشه در تاریخ زیدی دارند. زیدیه در یمن از سال 284 ق حکومتش را تشکیل داد و اولین امام و پیشوای زیدی در سال 284. ق به نام یحیی بن حسین نوه قاسم رسی که یکی از ائمه بزرگ زیدی است، به دعوت یمنی‌ها و مردم قبایل صعده که در حال نزاع بودند، از مدینه به یمن رفت تا به حل و فصل نزاع‌های آنها بپردازد و همین مسأله زمینه ای شد تا در آنجا حکومت زیدی را تأسیس کند.

وی ادامه داد: این حکومت تقریبا "به مدت 1000 سال دوام یافت. البته مدت 100سال از حدود430 ق تا 530 ق در یمن اسماعیلیه(یا صلیحیه)حکومت می‌کرد و عملا" زیدیها منزوی شدند و تنها در محدوده صعده بودند و حکومتی نداشتند تا سال 1962م و یا 1341 ش که یکی از افسران ارتش آخرین حاکم زیدی کودتا می‌کند و نظام جمهوری را در این کشور اعلام می‌کند. البته نظام حکومت زیدی تسلیم نمی‌شوند و مقاومت می‌کنند و حدود چند سالی جنگ داخلی در یمن ادامه داشته است. در آن زمان عربستان از خانواده حاکم زیدی‌ها حمایت می‌کرد و جمال عبدالناصرهم از جمهوریخواهان حمایت می‌کرد. بالأخره بعد از چند سال جنگ داخلی جمهوری‌خواهان مسلط شدند و جمهوری یمن رسما تأسیس شده و ادامه می‌یابد.

قریشی افزود: بعد از تشکیل نظام جمهوری، به شدت تبلیغات منفی علیه نظام امامت زیدی صورت می‌گیرد و عملا زیدی‌ها به انزوا کشیده می‌شوند تا سال 1990 میلادی که با وحدت یمنی‌های شمال و جنوب، تعدد احزاب در کشور آزاد می‌شود و به دنبال آن زیدی‌ها از فرصت استفاده کرده و حزب مخصوص خود را به نام حزب‌الحق در صنعا تشکیل می‌دهند. به دنبال آن فضایی ایجاد شد تا به تدریج زیدی‌ها شروع به فعالیت کنند که البته این فعالیت‌ها بیشتر جنبه فرهنگی داشت. در صعده هم فعالیت فرهنگی آنها شروع و گروهی به نام شباب‌المومن تشکیل شد که همان زیدی‌های صعده بودند. آنها به فعالیت مذهبی خود می‌پرداختند و این مبنایی شد برای حرکتی که الان ما در یمن شاهد آن هستیم که به یک قدرت سیاسی در صنعا به نام انصارالله تبدیل شدند که عملا قدرت را به دست گرفتند و ارتش هم نتوانست در برابرش بایستد و الان قدرت غالب در صنعا دست انصارالله است.

وی گفت: زیدی‌ها اصولا یک جریان سیاسی هستند. زید فرزند امام زین‌العابدین (ع) در سال 122 قمری در زمان بنی‌امیه وحکومت هشام بن عبدالملک در کوفه قیام کرد و شهید شد. او به امر به معروف و نهی از منکر و قیام بالسیف در مقابل حکومت ظلم و جور معتقد بود و می‌گفت امام کسی است که برای مبارزه با ظلم و تشکیل حکومت قیام کند. بعد از زید پسرش یحیی هم در جنگ با نصربن سیار والیهشام بن عبد الملک در خراسان در محلی به جوزجان در افغانستان کنونی به شهادت رسید و بعد از او ائمه بعدی زیدی مانند محمد بن عبد الله نفس زکیه و حسین بن علی فخی شهید فخ هم شهید شدند تا سال 250 قمری همه قیام‌هایی از سوی ائمه زیدیه صورت گرفت به شکست انجامید به جز قیام ادریس که در شمال آفریقا موفق شد حکومتی را تشکیل دهد.

سفیر اسبق کشورمان در یمن ادامه داد: اولین حکومت زیدی درسال 250 قمری از سوی حسن بن زید ومحمد بن زید در ایران (در طبرستان یا مازندران) تشکیل شد و یحیی بن حسین، موسس دولت زیدی یمن( در284 هجری قمری) هم ابتدا در اوائل حکومت محمد بن زیدبرای تشکیل حکومت به ایران آمد چون حسن و محمدبن زید که در طبرستان قدیم (مازندران کنونی) به نام داعی که مقامی پایین‌تر از امام زیدی است، تشکیل حکومت داده بودند و باید حکومت را به امام زیدی تحویل می‌دادند. یحیی بن حسین موسس زیدی دولت یمن به ایران آمد تا حکومت را تحویل بگیرد. در آن زمان محمد بن زید در گرگان در جنگ با سامانیان بود و وقتی امام یحیی بن الحسین به ایران آمد با استقبال گسترده مردمی درآمل مواجه شد و وقتی این خبر به محمد بن زید رسید این مسأله موجب نگرانی او شد و به واسطه وزیرش پیغام فرستاد که "وضعیت تو دراینجا ما را نگران کرده" که او بلافاصله آمل را ترک کرد و به مدینه رفت و چند سال بعد به دعوت قبائل صعده به یمن رفت و در یمن دولت زیدی را تأسیس کرد. بنابراین زیدیه اساسا یکی جریان سیاسی است و آنها بعد از تشکیل جمهوری و سقوط‌شان به عنوان یک قدرت سیاسی همیشه این فکر در ذهنشان بود ولی مجال بروز نبود تا سال 1990 بعد از وحدت یمن (یمن شمالی و یمن جنوبی ) که آنها ابتدا به فعالیت فرهنگی و سپس به فعالیت سیاسی روی آوردند.

وی تصریح کرد: علی عبدالله صالح، رییس جمهور سابق یمن ازسال 1383 شمسی در صعده شش جنگ را به آنها تحمیل کرد که در آخرین جنگ عربستان و آمریکا هم وارد شدند. عربستان و آمریکا صعده را بمباران کردند و در واقع صعده بعد از این جنگ‌ها با بمباران‌های شدیدی که انجام شد، به شدت آسیب دیداما آنها از دل خرابی‌ها به فعالیت‌های‌شان ادامه دادند و سر انجام در تحولات اخیر به صنعا رسیدند و قدرت را در آنجا به دست گرفتند.

قریشی در پاسخ به این سوال که چه شد اختلافات میان زیدی‌ها و علی عبدالله صالح به این سمت کشیده شد و اساس این اختلافات چه بود، گفت: بنا بر اعتقاد، زیدی‌ها خود را مکلف به مبارزه با ظلم و فساد می‌دانند و حکومت علی عبدالله صالح را حکومتی فاسد می‌دانستند و عملا هم به اینجا رسید که بعد از وقوع تحولات و مبارزات اخیردر کشورهای عربی هم چون تونس و مصر بلافاصله این جریان به یمن هم سرایت کرد. تمام مردم یمن مسلح هستند و در واقع تفاوت عمده یمن با کشورهای اسلامی و عربی این است که مردم این کشور در داشتن اسلحه آزادند و همچنین با وجود نظام جمهوری، ولی هم‌چنان قبایل و نظام قبایلی در این کشور حاکم است منتها حوثی‌ها و یا همان زیدی‌ها و یمنی‌ها در اعتراضات سال 1389 کاملا مسالمت‌آمیز عمل کرده و با وجود مسلح بودن همه مردم، هیچ‌گاه مردم یمن در اعتراضات از اسلحه استفاده نکردند و مبارزات آنها مسالمت‌آمیز بوده است و مبارزات انصارالله هم مسالمت آمیزبوده است.

وی اظهار کرد: در جریان اعتراضات سه سال و نیم پیش که اخوان‌المسلمین و یا حزب "تجمع یمنی اصلاح"حضور داشتند که در جریان اعتراضات 2011 براساس طرح دولتهای عربی شورای همکاری خلیج فارس قرار شد حکومت 50 -50 بین دو طرف: حزب حاکم ("حزب مؤتمر شعبی عام")و احزاب همسو از یک طرف و "حزب تجمع یمنی اصلاح" که از اخوان المسلمین و قبائل و احزاب همسوی آنها تشکیل می شود، از سوی دیگر تقسیم شود. اکنون هم نخست وزیر قبلی کنار رفته و نخست وزیر جدید باید انتخاب شود و این انتخاب از سوی رئیس جمهور و با مشورت مشاورین است که یکی از این مشاورین رئیس جمهور، نماینده انصارالله و یکی هم نماینده جریان جنوب هستند که شش کاندیدا از سوی جریان‌های مختلف پیشنهاد شدند اما به توافق نرسیدند و رئیس جمهور، احمد عوض بن مبارک رییس دفتر خود را معرفی کرد که از سوی جریانات مختلف از جمله انصار الله رد شد. این جریانات قصد برپایی تظاهرات داشتند که نخست وزیر جدید استعفا داد و رئیس جمهور هم پذیرفت.

سفیر سابق کشورمان در صنعا تاکید کرد: در حال حاضر این طور نیست که انصارالله قصد داشته باشد کاندیدایش را تحمیل کند بلکه این گروه روش مسالمت‌آمیز را در پیش گرفته است و گفت‌وگو و رأی اجماعی را قبول دارد. مشکلات اصلی اختلافات میان احزاب است و از سوی دیگرعلی عبدالله صالح رئیس جمهور قبلی یمن هم همچنان نفوذ خود را در این کشور و در میان قبائل و بخش‌های امنیتی، ادارات و مجلس نمایندگان دارد البته دولت‌های خارجی هم در این میان دارای نقش هستند. علاوه بر آن موقعیت جغرافیایی(اشراف بر اقیانوس هند و خلیج عدن و تنگه باب المندب و دریای سرخ) یمن بسیار مهم است و همین موجب شد تا توجه جهانی به آن جلب شود. شورای امنیت در جریان تحولات یمن در طول سه سال و نیم گذشته چندین قطعنامه صادر کرد. در بین کشورهایی که در آنها مبارزات و تحولات اخیر رخ داده، کمتر کشوری هست که شورای امنیت و دولت‌های جهانی تا این اندازه نسبت به آن حساسیت نشان داده باشند.

وی در پاسخ به این سوال که چرا عبدربه منصورهادی با وجود تأکید به استفاده از مشاوران انصارالله در انتخاب نخست وزیر یک‌جانبه عمل کرده است، اظهار داشت: شنیده شده که عبدربه بعد از ملاقات با سفرای کشورهای دهگانه شامل شورای همکاری و پنج عضو دائم شورای امنیت ازجمله سفیر آمریکا ملاقات و چنین تصمیمی را اتخاذ کرده اما نمی‌شود به طور قطع چنین چیزی را مطرح کرد. در داخل یمن گروه‌ها نتوانستند به توافقی برسند و از این رو عبدربه هم مجبور به انتخاب نخست وزیر بود و کسی را که نزدیک‌ترین فرد به او بوده، انتخاب کرده است.

قریشی ادامه داد: احمد بن مبارک فردی از یمن جنوبی و متولد عدن است. یکی از ایرادهای موجود این است که نمی‌شود هم رئیس جمهور و هم معاونش از یمن جنوبی باشند و برای این‌که توازنی برقرار باشد یکی باید از شمال و یکی از جنوب باشد. البته در دوره قبل هم نخست وزیر، جنوبی بود اما این که عبدربه کسی را انتخاب کرده به حکم وظیفه‌اش بود البته جریان انصارالله با شخص بن مبارک مشکلی ندارند و نمی‌گویند که او فرد صالحی نیست بلکه معتقدند که باید انتخاب وی بر اساس توافقی که در موافقتنامه آشتی و مشارکت ملی که در کاخ ریاست جمهوری امضا شده، باشد.

وی درباره نقش کشورهای عضو شورای همکاری خلیح فارس در قبال یمن نیز بیان کرد: امنیت و ثبات یمن برای عربستان و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بسیار مهم است و امنیت یمن یا عدم امنیت آن مستقیما بر این کشورها تأثیر می‌گذارد بنابراین کشورهای عضو به خصوص عربستان که همسایه یمن است به شدت بر روی یمن حساس است و به آن توجه داشته است و مسائل داخلی یمن با توجه به جمعیت 25 میلیونی آن برای این کشور حائز اهمیت است و هر گونه ناامنی در یمن می‌تواند بر کشورهای عضو شورای همکاری و به ویژه عربستان تأثیر بگذارد. عربستان نگران اوضاع داخلی یمن است و نزدیک به 40 سال است که در حال سرمایه‌گذاری در این کشور است و این کشور احساس می‌کند که این سرمایه‌گذاری‌ها به هدر رفته است و نمی‌تواند نسبت به مسائل داخلی یمن بی‌تفاوت باشد و می‌خواهد در جهت منافع خود از نفوذ خود استفاده کند.

سفیر سابق کشورمان درباره این ادعا که گفته می‌شود آنچه در یمن در جریان است دعوای ایران و عربستان است، گفت: برخی ایران را متهم می‌کنند اما البته حوثی‌ها به طور طبیعی طرفدار ایران هستند و هرگونه موفقیت و پیروزی آنها را به حساب موفقیت ایران می‌گذارند. زیدی‌ها طرفدار ایران هستند و از ایران الهام گرفته و می‌گیرند.

البته رسانه‌های وابسته به عربستان هم نوشته‌اند که عربستان باید واقعیت حوثی‌ها یا انصار الله را بپذیرد و مخاطبش را نه تنها حوثی‌های یمن بلکه باید در واقع باید با ایران صحبت کند. این در رسانه‌های آنها آمده اما به نظر من به مقدار زیادی در این مسأله اغراق شده است.

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به حادثه تروریستی اخیر در یمن آیا این امکان هست که انصارالله به سمت مسلح شدن حرکت کنند، گفت: همه مردم یمن مسلح هستند اما خود حوثی‌ها در بیانیه‌ای که بعد از این حوادث صادر کردند نشان دادند که به اعصاب‌شان مسلط هستند البته برخی تحلیل‌ها هست که سعی می‌شود جریان تروریستی اخیر به اختلافات مذهبی و فرقه‌ای کشانده شود اما آنها به شدت این را تکذیب کرده و عامل اصلی قضیه را به سمت اسرائیل و آمریکا کشاندند و حتی نامی از کشور دیگر نبردند. البته ممکن است برخی جریانات از کاری که القاعده در این کشور انجام داد و مورد نکوهش است، خوشحال شوند اما قطعا ناامنی در یمن به نفع عربستان، کشورهای عضو شورا و کسی نیست.

انتهای پیام