کوبانی برای ترکیه یک فرصت است نه تهدید

"نیروهای داعش به جنگ برای تحت کنترل قرار دادن کوبانی، شهر تحت محاصره استراتژیک کردنشین در مرز سوریه و ترکیه، ادامه می‌دهند و اکنون تأثیرات این درگیری در درون ترکیه احساس می‌شود."

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، آمبرین زمان، خبرنگاری که مورد توهین رییس‌جمهور ترکیه واقع شده بود، در سایت خبری المانیتور، در گزارشی درباره رویکرد دولت ترکیه در قبال داعش و کوبانی نوشته است:

«هزاران کرد در اعتراض به انفعال دولت ترکیه در قبال پیشرفت‌های غیرقابل توقف گروه داعش، به خیابان‌های سراسر کشور آمدند. در شهر وارتو، در جنوب شرق کشور، یک نوجوان 17 ساله بر اثر حمله نیروهای امنیتی به معترضان جان باخت. در شهرهای دیگر ترکیه، پلیس با معترضان درگیر شده و تلاش کرده تا با استفاده از آب پرفشار و گاز فلفل اعتراض را سرکوب کند و در مقابل کردها با کوکتل مولوتوف پاسخ پلیس را دادند. این اتفاق‌ها این پیش‌بینی را پررنگ می‌کند: اگر کوبانی سقوط کند، خشونت سراسر کشور را فراخواهد گرفت.

سقوط کوبانی برای امید استقلال کردها یک شکست بزرگ و برای اهداف سیاسی ترکیه یک پیروزی خواهد بود.هیچ‌کدام از این اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی نیست. بسیاری از کردها به این باور خود که دولت ترکیه به یورش داعشی‌ها به کوبانی کمک می‌کند، ادامه می‌دهند.

جمال بایک، یکی از فرماندهان حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) این ادعا را در مصاحبه‌ای مطرح کرد. عبدالله اوجالان، رهبر حزب پ‌ک‌ک در زندان نیز تهدید کرده است اگر قتل‌عامی در کوبانی تحت محاصره رخ دهد مذاکرات صلح با دولت آنکارا لغو می‌شود اما دولت ترکیه حمایت از داعش را تکذیب می‌کند.

با این حال، دولت ترکیه برای کمک به کوبانی اقدامی نمی‌کند. این انفعال این سئوال را ایجاد می‌کند، آیا ترکیه کردها را تهدیدی بزرگتر از داعش می‌داند؟ داعشی که با گذشتن از کوبانی از سومین مرز خود عبور می‌کند.

به نظر رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه، داعش و پ‌ک‌ک به یک اندازه خطرناکند. او به خبرنگاران گفته بود: اشتباه است که ما این دو را متفاوت بپنداریم. ما باید با هر دوی آنها مواجه شویم. این اظهارات اردوغان، کلید فهم سیاست ترکیه در قبال کوبانی است.

انفعال ترکیه در قبال کوبانی روند صلح را تضعیف می‌کند. امید اردوغان برای به دست آوردن حمایت کردها جهت اصلاح قانون اساسی که منجر به افزایش قدرت ریاست‌جمهوری او می‌شود به دوستی با کردها بستگی دارد. هم‌چنین شکست آتش‌بس 18 ماهه پ‌ک‌ک احتمالا شانس حزب عدالت و توسعه حاکم را در سراسر کشور برای انتخابات پارلمانی که برای ژوئن برنامه‌ریزی شده است، به خطر می‌اندازد. اما به نظر می‌رسد که هیچ‌کدام از این اتفاقات دولت آنکارا را نگران نمی‌کند. این عدم نگرانی به این دلیل است که اردوغان و مریدان او در حزب متبوعش به کوبانی بیشتر به چشم یک فرصت می‌نگرند تا یک تهدید.

این فرصت با تلاش دولت برای نجات برادران کرد ترکیه در سوریه و ربودن قلب و فکر آنها ایجاد می‌شود. در عوض اردوغان تصمیم گرفته تا از سقوط قریب‌الوقوع کوبانی برای به دست آوردن بیشترین امتیاز از رهبران کردها سوءاستفاده کند. این مسئله با دیدار محرمانه هفته گذشته در آنکارا بین صالح مسلم، نایب رئیس حزب اتحاد دموکراتیک کردها و مقامات ارشد ترکیه از وزارت خارجه و آژانس اطلاعات ملی نمایان شد.

گزارش شده که مسلم از مقامات استدعا کرده تا اجازه دهند سلاح و مهمتر از آن سلاح‌های ضدتانک از طریق مرز "مرشد پینار" به کوبانی فرستاده شود تا جنگجویان "واحدهای حفاظت مردمی کرد سوریه" حملات داعش را دفع کنند. اما ترکیه مدعی شده تنها اگر حزب اتحاد دموکراتیک تمام روابطش را با دولت سوریه متوقف کند، به شورشیان بپیوندد، دولت‌های محلی که کوبانی را اداره می‌کنند منحل کند و قدرتش را با رقبای احزاب کرد سوریه تقسیم کند و از پ‌ک‌ک جدا شود، این اجازه را خواهد داد.

به نظر می‌رسد مسلم نوع خشونت‌آمیز اتفاقی که روی داده را ارائه داده است؛ او در مصاحبه با الجزیره گفت: توافق با ترکیه در برخی مسائل حاصل شد. اما در مصاحبه با بی‌بی‌سی اظهار کرد: ترکیه به وعده‌هایش عمل نمی‌کند. او تاکنون به درخواست‌های پی در پی المانیتور برای گفت‌وگو در این باره پاسخ نداده است.

به هر حال، تصور اینکه مسلم تسلیم خواسته‌های ترکیه شده و یا حتی اینکه اجازه این کار را داشته باشد، بسیار سخت است، چراکه اوجالان و رهبری پ‌ک‌ک در کوه‌های قندیل تصمیم نهایی را خواهند گرفت.

با این حال ترکیه به بیش از 100 هزار آواره کوبانی پناهگاه داده و اجازه داده تا جنگجویان زخمی واحدهای حفاظت مردمی کرد سوریه در بیمارستان‌های ترکیه درمان شوند. اما احتمالاً ترکیه از سقوط کوبانی خرسند می‌شود؛ کوبانی نماد مقاومت کردها بوده است.

این شهر از اوجالان زمانی که در سوریه مورد حمایت حافظ اسد، رییس‌جمهور وقت سوریه بود، میزبانی کرد. کوبانی همچنین اهمیت استراتژیک بسیار دارد؛ چرا که در میان نوار غیرقابل نفوذ شهرهای تحت کنترل کردها و روستاهای کرد در شرق که مجموعاً با نام "جزیره" شناخته می‌شوند و شهر عفرین در جنوب شرقی، قرار گرفته است. کردها مدت زیادی است که می‌خواهند این سه نقطه را با بیرون راندن داعش و سایر شورشیان سوری از مناطقی که آنها را از هم جدا می‌کنند، به هم مرتبط کنند.

چشم‌انداز یک نهاد کرد که توسط پ‌ک‌ک اداره شود به ویژه فراتر از تحمل ژنرال‌های ترکیه است.

سقوط کوبانی یک شکست تحقیرآمیز برای پ‌ک‌ک خواهد بود و حمایت از آن را در بین کردهای سوریه کاهش می‌دهد. این حادثه همچنین مسلم و حزب اتحاد دموکراتیک را مجبور می‌کند تا با مسعود بارزانی، رییس دولت منطقه‌ای کردستان عراق که ادعا می‌کند "رهبر واقعی" تمام کردهاست، مصالحه کنند. با وجود این بازرانی در دفاع از کوبانی صحبت می‌کند و هنوز ترکیه را به دلیل مواضعش سرزنش می‌کند.

در همین حال، تهدید پ‌ک‌ک برای از سرگیری جنگ اتفاق مهیبی برای ترکیه است. آرون استین، تحلیلگر مسائل امنیتی در این باره به المانیتور گفت: دولت ترکیه بر این حقیقت حساب کرده که پ‌ک‌ک زمانی که در حال جنگ با داعش در عراق و سوریه است، نمی‌تواند جنگ دومی را علیه ترکیه راه بیندازد.

نه فقط این، بلکه اوجالان با این اتفاق خودش را به دلیل کنار گذاشته شدن از سیاست محکوم می‌کند و باقی روزهایش را در حال زوال در زندان خواهد گذراند. مهم نیست که چقدر تلخ خواهد بود اما کوبانی قرصی است که کردها مجبور می‌شوند آن را ببلعند. اوجالان مجبور به ادامه مذاکرات صلح می‌شود، حزب دموکراسی حامی مردم کرد به فعالیتش ادامه می‌دهد و پ‌ک‌ک باید آتش‌بس خود را نگه دارد. به هر حال، این چیزی است که به نظر می‌رسد تفکرات آنکارا است.

اما این اهداف و تفکرات در قبال سقوط کوبانی مملو از خطر است.

نسل جدید کردها، همان‌طور که بایک هشدار داد، بسیار افراطی‌تر از پیشینیان است به حدی که حتی پ‌ک‌ک به سختی آنها را کنترل می‌کند. اگر اوجالان تسلیم ترکیه شود، کنترل بر این نسل جدید را نیز از دست خواهد داد.

این همان ترسی است که ترکیه را در سال 2012 به مذاکره صلح با اوجالان کشاند با این امید که او آرمان‌های کردهای سوریه را تحت نظر خواهد داشت. به نظر می‌رسد این برنامه شکست خورده است.

آرزو ایاز، پژوهشگر امور کردها در دانشگاه آنکارا یادآور شد: روند صلح به خاطر کردهای سوریه آغاز شد و به نتیجه رسیدن آن هم به خاطر آنها خواهد بود.»

انتهای پیام