مجمع تشخیص مصلحت می‌تواند قانون اساسی و فتوا را دور بزند/ قوه قضائیه هیچ مصوبه ای را برای ما ارسال نمی کند

به گزارش خبرگزاری مهر، آیت الله هاشمی رفسنجانی امروز در همایش تبیین سیاست‌های کلی نظام و نظارت بر اجرای آن با اشاره به تاریخچه تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام، گفت: در ابتدای انقلاب و زمانی که قانون اساسی در حال تصویب بود، هیچ نامی از مجمع تشخیص مصلحت نظام وجود نداشت و هیچ کس انتظار چنین نهادی را نداشت، اما واقعیات میدانی ابتدا امام خمینی (ره) و سپس سایرین را به این نتیجه رساند که با توجه به تغییر نظام یک خلأیی در مسائل کشور احساس می‌شود.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به تدوین پیش‌نویس قانون اساسی و بررسی این قانون در شورای انقلاب و تقدیم آن به امام خمینی (ره)، تصریح کرد: پس از این‌که پیش‌نویس قانون اساسی در شورای انقلاب مورد بحث قرار گرفت و تقدیم امام خمینی (ره) شد و علما نیز در باره آن اظهارنظرهایی کردند، هیچ کس بحثی از مجمع تشخیص مصلحت نظام و حتی ولایت فقیه نداشت.

آیت الله هاشمی رفسنجانی در ادامه اظهار کرد: نخستین بار که در مجلس تصویب قانون اساسی بحث شد، بخش ولایت فقیه وظایف و اختیارات ولی فقیه تا حدودی در مجلس خبرگان تعیین شد اما مجددا" صحبتی از نهادی به نام مجمع تشخیص مصلحت نظام نبود. اما پس از 10 سال از انقلاب زمانی که بن‌بست‌های متعددی در مسیر بوجود آمد، جای خالی نهادی به نام مجمع تشخیص مصلحت نظام احساس شد.

وی افزود: در آن زمان یک سری از قوانین بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی در حال رفت و برگشت بود و با بن‌بست‌هایی مواجه شده بود. در نهایت امام به این نتیجه رسیدند که باید نهادی باشد تا این بن‌بست‌ها را برطرف نماید. این موضوع به اطلاع سران قوا رسید و ما نیز طی نامه‌ای از امام خواستیم که این ایده خود را اجرایی نماید.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تأکید بر این‌که مبنای مجمع تشخیص مصلحت نظام این است که اگر مصلحتی برای نظام تشخیص داده شود این مصلحت می‌تواند قانون اساسی و فتاوای شرعی را دور بزند و چنان‌که لازم بود نظرات شورای نگهبان را نادیده بگیرد، گفت: امام خمینی (ره) خود اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام را تعیین کردند و در ابتدا وظیفه تنظیم آیین‌نامه این مجمع را بر عهده اعضای آن نهادند. ما در تنظیم این آیین نامه برای این‌که مزاحم دیگر دستگاه‌ها نشویم محدودیت‌های بسیاری برای خود قائل شدیم، اما امام خمینی (ره) این آیین‌نامه را قبول نکردند و تأکید داشتند که مجمع تشخیص مصلحت نظام در هر موردی باید مسائل را مطرح و بررسی کنند.

وی در ادامه با بیان ‌این‌که تا زمان حیات امام خمینی (ره) چیزی به نام سیاست‌های کلی به شکل امروزی وجود نداشت، گفت: ایرادی که پس از امام خمینی (ره) احساس می‌شد این بود که جهت‌های خاصی برای بخش‌های مختلف کشور وجود ندارد و این موضوع ناهماهنگی‌های برای کشور بوجود می‌آورد. در همین راستا زمانی که قرار شد قانون اساسی اصلاح شود این موضوع نیز مطرح شد.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان این‌که سیاست‌های کلی هیچ سابقه و فرهنگی ندارد، اظهار کرد: امروز در بسیاری از ادارات بسیاری از مدیران از سیاست‌های کلی و مضمون آن اطلاعی ندارند در جامعه نیز به همین شکل است که مردم اطلاع چندانی از سیاست‌های کلی ندارند.

آیت الله هاشمی رفسنجانی با تأکید بر اینکه در قانون اساسی بحث نظارت به مقام معظم رهبری سپرده شده است، گفت: چنانچه ایشان خود می‌خواستند که نظارت را انجام دهند ممکن بود این نظارت به صورت خیلی جدی تری اتفاق می‌افتاد اما شخص آقای خامنه‌ای خود اعلام کردند که خوب است این نظارت بر عهده مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار بگیرد.

وی همچنین افزود:در ابتدای کار نظارتی مجمع تشخیص مصلحت نظام ما باید قوانین مصوب مجلس را بررسی می‌کردیم تا با سیاست‌های کلی مغایرت نداشته باشد اما پس از مدتی رهبری بحث انطباق قوانین مصوب مجلس با سیاست‌های کلی را مطرح نمودند.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به روند نظارتی مجمع در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کرد: زمانی مصوبه‌ای از مجلس به دست ما می‌رسد از آنجایی که فرصت ما بسیار محدود است و ما وقت نمی‌کنیم تا بخش‌های کلی این مصوبات را ارزیابی کنیم موارد تخلف را به شورای نگهبان اعلام می‌کنیم. شورای نگهبان نیز این موارد را به مجلس بازمی‌گرداند، اما مجلس می‌تواند این موارد را نپذیرد چرا که در مجلس هیچ داوری وجود ندارد و نمایندگان نیز می توانند به اصلاح این بخش‌ها رأی ندهند.

آیت الله هاشمی رفسنجانی با اشاره به مشکلات موجود بر سر تدوین آیین‌نامه نظارتی مجمع، گفت: ما در زمان تدوین آیین‌نامه نظارتی با مشکلاتی از سوی قوای سه‌گانه مواجه بودیم آنها می‌خواستند که نظارت مجمع را محدود کنند اما ما نیز معتقد بودیم که آن‌طور که ما می‌گوییم باید باشد.

وی با بیان این‌که اگر دولتی تمایل به نظارت مجمع نداشته باشد اتفاق نمی‌افتد، گفت: در دوره آقای خاتمی این مشکل مطرح بود. ما در دوره ایشان جلسات بسیار طولانی با نمایندگان ایشان داشتیم اما آیین‌نامه نظارتی به اندازه خیلی محدودی اصلاح شد. ما در دوره آقای احمدی نژاد نیز با این مشکل روبرو بودیم؛ چرا که احمدی نژاد خیلی صریح می‌گفت که من اصلا مجمع را قبول ندارم و ابایی نیز از طرح این موضوع نداشت وقتی که سند چشم‌انداز نیز منتشر شد نیز هر کجا که این سند را قبول داشت عمل می‌کرد و در بخش‌هایی که مخالفت داشت عمل نمی‌کرد.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین اضافه کرد: برنامه چهارم توسعه نیز که بر اساس سند چشم‌انداز تنظیم شده بود از آن جایی که ایشان این سند را قبول نداشتند تنها به میزان 23 درصد اجرایی شد.

آیت الله هاشمی رفسنجانی با اشاره به ابلاغ آیین‌نامه نظارتی مجمع از سوی مقام معظم رهبری، خاطرنشان کرد: ما یک مرتبه آیین‌نامه نظارتی مجمع را اصلاح کردیم و برای مقام معظم رهبری فرستادیم. این طرح 4 سال خدمت ایشان ماند تا این‌که اخیرا" آیین‌نامه جامع‌تری ابلاغ کرده‌اند. در تهیه آیین‌نامه اخیر نیز رهبری هیچ‌گونه مشورتی با ما نداشته‌اند، زیرا که می‌دانستند ما ملاحظه سایر دستگاه‌ها را می‌کنیم. ایشان معتقد هستند که سیاست‌ها کلی نظام جایگاهی اساسی دارد و واسطه‌ای میان قانون اساسی و بخش‌های اجرایی است.

وی با تأکید بر این‌که این آیین‌نامه‌، آیین نامه‌ای مهم به حساب می‌آید، خاطر نشان کرد: ما تا کنون هیچ فشاری به دستگاه‌های اجرایی کشور نیاورده‌ایم و طبق این آیین‌نامه فقط از دستگاه‌ها گزارش می‌خواهیم. چنان‌چه این گزارش‌ها صحیح باشند آنها را می‌پذیریم و اگر اشتباه باشند یک مرتبه بازمی‌گردانیم چنانچه اصلاحات لازم صورت نگرفت ما به رهبری گزارش می‌کنیم و خود تصمیم‌گیری‌های لازم را انجام می‌دهند.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تأکید بر این‌که هیچ کیفری در نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام وجود ندارد، گفت: در مجمع تشخیص مصلحت نظام کار ما پیشگیری در نظارت است. آیین‌نامه مجمع نیز به ما اختیار کیفر و مجازات نمی‌دهد. ما به رهبری گزارش می‌دهیم و تصمیم‌گیری بر عهده ایشان است چرا که ناظر اصلی ایشانند و ما فقط نیابت از ایشان را داریم.

آیت الله هاشمی رفسنجانی در ادامه با اشاره به تصویب روزانه بسیاری از مقررات در هیأت دولت و همچنین قوه قضائیه، گفت: با وجود این‌که در قوه قضائیه روزانه مقررات بسیاری وضع می‌شود، آنها هیچ مصوبه‌ای برای ما ارسال نمی‌کنند همچنین همه دستگاه‌ها از جمله صداوسیما و نیروهای مسلح نیز مشمول آیین‌نامه نظارتی رهبری هستند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به با اشاره به اعتبارات مجمع تشخیص مصلحت نظام اظهار کرد: تاکنون اعتباری برای نظارت جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام تخصیص نیافته است و مجمع با همان اعتبارات بسیار محدود قبلی خود در حال انجام وظایف خود است.

رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پایان با اشاره به برگزاری جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام با حضور اعضای آن، اظهار کرد: امیدواریم که راهی که امروز آغاز شده است ادامه پیدا کند چرا که به نفع همگان است.