رانت صنایع دولتی و نبود بخش خصوصی واقعی، مانع تحقق اقتصاد دانش بنیان در کشور

قائم مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: وجود صنایع دولتی که به بدترین شکل اداره می‌شوند و فقدان شرکت­های بخش خصوصی به معنای واقعی در کشور سبب شده که رقابتی در صنعت شکل نگرفته و نیازی به استفاده از فکر و تحقیقات نخبگان و دانشگاهیان احساس نشود.

به گزارش سرویس علمی ایسنا، دکتر شاهین آخوندزاده درباره سازوکار قانونی حمایت از مالکیت فکری و معنوی محصولات دانش­ بنیان گفت: متأسفانه ما هنوز در رابطه با بحث مالکیت معنوی دستورالعمل دقیقی نداریم. مثلاً محققی که در یک شرکت دارویی روی یک فرمول دارویی کار و آن را تولید می‌کند و مجوز عرضه می­‌گیرد، دیگری می ‌تواند همان محصول را بدون تحقیق و سرمایه ­گذاری در این زمینه کپی ­برداری کند و مجوز هم بگیرد و به همین علت بحث تولید علم و فناوری توسط نخبگان ما در کشور دائماً لطمه می ‌خورد. ما باید به سمتی برویم که به مالکیت معنوی محصولات دانش ­بنیان احترام بگذاریم و بحث مالکیت معنوی در داخل کشور نظام­ مند شود که متأسفانه فعلاً در کشور ما این امر رعایت نمی‌شود.

وی، تمام نهادهایی را که هم در بحث دانش و هم در بحث تولید نقش دارند، در تحقق این امر مؤثر دانست و افزود: وزارتخانه­‌ بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت صنایع و معادن و تجارت، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و در کنار آنها معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و شورای عالی انقلاب فرهنگی و جهاد دانشگاهی می­‌توانند نقش بسزایی در این زمینه داشته باشند که از طریق یک هم­ اندیشی فوری و ضروری این نهادها بندهای سیاست­های ابلاغی رهبر معظم انقلاب سریع­تر به نتیجه برسد.

هدف شرکت­های دانش­ بنیان باید بازار داخلی باشد

آخوندزاده درخصوص ظرفیت و پتانسیل ایران برای صادارت محصولات دانش ­بنیان تأکید کرد: ما باید اول بازار داخلی خود را در نظر بگیریم. ما یک کشور با جمعیت 70 تا 75 میلیون نفری هستیم که شدیداً مصرف­ کننده هم هستیم پس شرکت­های دانش­ بنیان باید هدف خودشان را بازار داخل کشور بگذارند و در مرحله بعد به سراغ بازارهای منطقه­‌ای و بعد بین­‌المللی برویم.

وی در تشریح بحث خود گفت: یک محصول دانش­ بنیان با تحقیقات فراوان در داخل تولید و به بازار عرضه می­‌شود. از سوی دیگر تعرفه‌های واردات را بسیار پایین می ­آوریم و به همین دلیل محصولات داخلی ورشکست می­ شوند. ما برای اینکه از محصول تولید داخل حمایت کنیم باید تعرفه­ های واردات را به حدی بالا ببریم که دیگر برای کسی وارد کردن کالا صرفه­ اقتصادی نداشته باشد در حالی که در کشور ما برعکس عمل می­ شود.

صنایع دولتی از مشکلات بزرگ کشور

قائم مقام معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، میزان تبدیل ایده­‌های ارائه شده توسط نخبگان به محصول را در حال حاضر بسیار ناچیز دانست و علت آن را وجود صنایع دولتی و نیمه دولتی به ­عنوان صنایع غالب کشور بیان و تصریح کرد: صنایعی که از رانت دولت بهره می­‌برند، احتیاجی ندارند تحقیقات خود را ارتقا دهند اما اگر شرکت­های بخش خصوصی به معنای واقعی وجود داشته باشند، آن وقت رقابت بین آنها شکل می‌گیرد و این رقابت باعث می­‌شود از فکر و نتیجه تحقیقات نخبگان و دانشگاهیان استفاده شود.

وی در ادامه عنوان کرد: یکی از مشکلات بزرگ کشور ما صنایع دولتی است که به بدترین شکل اداره می­‌شوند، ما حتی زمانی که به سمت خصوصی­ سازی هم پیش رفتیم، شرکتها و صنایع دولتی را به نیمه­ دولتی تبدیل کردیم و نه خصوصی.

کمیت اولویت آموزش عالی است نه کیفیت/به زودی شاهد تعداد زیادی فارغ ­التحصیل دکتر بیکار هستیم

آخوندزاده در ادامه درباره رابطه­ متقابل تحصیل و اشتغال در کشور خاطرنشان کرد: ما در حال حاضر در توسعه آموزش عالی کشور کمیت را در اولویت قرار دادیم و نه کیفیت. هم ­اکنون 55 هزار دانشجوی دکتری در کشور داریم، یعنی چیزی برابر آنچه در ایالات متحده آمریکاست در حالی که فرصت شغلی که ما داریم در ایران بسیار محدودتر از امریکا است.

وی گفت: در آینده نزدیک ما شاهد تعداد زیادی فارغ ­التحصیل دکتر بیکار خواهیم بود. در کشور امکان اشتغالی جز هیات علمی برای فارغ ­التحصیلان فراهم نکردیم. در حالی که در کشورهای دیگر یک فارغ التحصیل دکتری در بخش صنعت و آموزش و پرورش و بخش ‌های دیگر فعال است. ما صنعت شکوفایی که یک دکتری را جذب کند، نداریم و برای حل این مساله صنایع ما باید به سمت بخش خصوصی و رقابتی پیش بروند.

این استاد دانشگاه در پایان خاطرنشان کرد: برای توسعه آموزش عالی کشور نیز باید آموزش و پرورش کشور تقویت شود و در این راستا نیز باید از فارغ ­التحصیلان مقاطع دکتری در آموزش و پرورش کشور بهره جست تا نیروهای خوبی برای ورود به دانشگاه‌ها تربیت شوند.

انتهای پیام