آیا ژنرال های عراقی می توانند در کنار یکدیگر کار کنند؟

ساناز سیگارچی

نام حیدر عبادی یک هفته قبل از اینکه نامزد نخست وزیری عراق شود حتی در میان فهرست کاندیداها هم دیده نمیشد. ولی وقتی در یک جلسه بدون حضور نوری مالکی، حیدر عبادی 62 ساله حضور یافت، گروههای سیاسی عراق که کمتر با یکدیگر سر سازگاری دارند، برای انتخاب عبادی به عرصه نخست وزیری به سرعت موافقت کردند.

آقای عبادی یک ماه فرصت داشت که دولت خود را برای گرفتن رای اعتماد به مجلس معرفی نماید.

تایید حزب الدعوه که بیشترین تعداد کرسی ها در انتخابات عمومی ماه می را در مجلس بدست آورد باعث این انتخاب نهایی شود. وی در میان اکثر شیعیان مورد تایید است، ولی از آنجاییکه آقای عبادی تقریبا 30 سال از عمر خود را در تبعید در بریتانیا گذرانده و در سال 2003 به عراق بازگشته، تمایلات او بطور گسترده ای به غرب نزدیک تر است.  

 حیدر عبادی در نوجوانی به حزب الوعده پیوسته و در دهه دوم عمرش به عنوان رهبر اجرایی انتخاب شده. در رژیم بعثی صدام حسین، پدر آقای عبادی که دکتری از یک خانواده شناخته شده بود مجبور به بازنشستگی شد، بعد از آن سه برادر آقای عبادی دستگیر و دونفر آنها توسط رژیم صدام اعدام شدند.  

آقای عبادی فردی بسیار باهوش، به روز و صبورتر نسبت به نوری مالکی است. وی دارای تحصیلات دانشگاهی در رشته مهندسی برق از دانشگاه بغداد است، عبادی همچنین دانش آموخته دانشگاه منچستر است و توانسته دکترای مهندسی برق الکترونیک خود را در این دانشگاه به پایان برساند.  برخلاف آقای مالکی، آقای عبادی مسلط به زبان انگلیسی  و در دوران تبعید با یک کمپانی انگلیسی همکاری داشته است. یکی از مشخصه های اصلی آقای عبادی، اصلاح طلبی اقتصادی و مبارزه با فساد است.

نخست وزیر تازه با معرفی کابینه خود، بیشتر گمانه زنی ها و تحلیل هایی که پیرامون مورد قبول بودن از سوی جناح های مختلف مطرح می شد را تایید کرد. او با معرفی تمام سیاستمدارانی که از ابتدای آغاز نظام جدید عراق در این ساختار حضور داشتند، نشان داد که سعی دارد عموم گروه های سیاسی و قومی و مذهبی در این کشور را راضی کند.

اما سئوالی که مطرح میشود این است که آیا آقای عبادی، قادر خواهد بود از میزان محدودیت های فرقه ای بکاهد ؟

با این پیشینه و با توجه به تماس های برخی از گروه های اهل سنت برای آوردن اعضای سابق حزب بعث در دولت، دور از انتظار نیست که نخست وزیر جدید عزم خود را جزم کند برای ایجاد یک دولت غیر فرقه ای و در این بین جلب نظر سنی های مدرن می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. اتفاقی که در صورت عدم تحقق ممکن است عبادی هم در دام فرقه ای مشابه با مالکی گرفتار آید. دولت جدید عراق یک دولت وحدت ملی است.  یک سوی این دولت فلاح حسن زیدان بر کرسی وزارت کشاورزی نشسته است که نمایندگی بخش خاصی از جامعه عراق را بر عهده دارد، در سوی دیگر جریان هوادار مقتدی صدر، از روحانیون پرنفوذ سیاسی عراق است. سوی دیگر آن سیاستمدارانی سنی مذهب که هوادارانش زمانی با هواداران مقتدی صدر در جنگ بودند.

معاونان نخست وزیر و رییس جمهور در دولت جدید به سه نفر ارتقا داده شده است تا حضور هر سه فرقه سنی، کرد و شیعه در بالاترین سطوح تصمیمگیری کشور پررنگتر به نظر بیاید. معاونان رئیس جمهور و نخست وزیر در واقع رهبران جناحهای مختلف درون دولتند و هر کدام چند وزیر را زیر نظر خود دارند.

احزاب سیاسی کرد هم اعلام آمادگی کردند که در دولت جدید مشارکت خواهند داشت. آقای هوشیار زیباری که بعنوان یکی از معاونان نخست وزیر هم انتخاب شده است در جمع خبرنگاران اعلام کرد کردها سه ماه به دولت آقای عبادی وقت می دهند تا مشکلات دولت مرکزی را با دولت اقلیم کردستان حل کند.

اگرچه این مشارکت همه جانبه از سوی تمامی تشکلهای سیاسی و مذهبی می تواند وحدتی ملی در شرایط بحرانی و جنگی کنونی عراق رقم بزند اما از طرفی هم   طیفی از شخصیتها و جریانهای سیاسی غیرهمسو را در خود جای داده که ممکن است به زمینگیر شدن دولت نیز بینجامد. به نظر می رسد باید منتظر ماند و دید حیدر عبادی می تواند این همه ژنرال که تفاوت دیدگاهشان فاصله زمین تا آسمان است می توانند در چارچوب عراق یکپارچه در کنار یکدیگر فعالیت کنند یا خیر؟ مسلم است در این روند حضور و نفوذ کشورهای منطقه ای و بین المللی در نحوه پیشروی این فراگرد موثر خواهد بود و می تواند به روندهای آتی عراق شکل و جهت دهد. بر این اساس شاید تنها تدبیر عبادی و درس گرفتن از اشتباهات مالکی بتواند عراق را از تکرار مسیر غلط گذشته باز دارد و آینده ای آرام همراه با صلح و ثبات برای این کشور بحران زده به ارمغان بیاورد.

49308