غفلت از سلامت روان در محیط کار و پیامدهای آن

ﺑﻬﺪﺍﺷﺖ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ﮐﺎﺭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﻱ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩﺁﻣﺪﻥ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﻫﺎﻱ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻻﺕ ﺭﻓﺘﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﮐﺎﺭﮐﻨﺎﻥ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﺳﺎﻟﻢ ﺳﺎﺯﻱ ﻓﻀﺎﻱ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﮐﺎﺭ تعریف کرده اند.

بهداشت روانی در محیط کار امروزه به عنوان یک ضرورت برای ایجاد حس احترام و قدر و منزلت در محیط کاری و نیز افزایش بهره وری مطرح است.



**نشانه های بهداشت روان در محیط کار

یکی از نشانه های بهداشت روانی در محیط کار، رضایتمندی شغلی فرد است زیرا رضایت شغلی موجب افزایش کارایی، کاهش غیبت و کاهش اشتباهات در کار می شود.

رضایت از کار برای مدیران نیز از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا کارمند یا کارگر راضی بازده خوبی دارد، غیبت نمی کند، حادثه نمی آفریند، باند تشکیل نمی دهد، شاد است و به شادی فضای کاری نیز کمک می کند.

تحقیقات بیانگر آن است که بین عملکرد کاری و عدم رضایت از کار رابطه مستقیم وجود دارد بطوریکه کارکنانی که از کار خود ناراضی هستند بیشتر در معرض سندرم های جسمی یا روانی یا سندرم غیبت قرار دارند.



**عوامل موثر در سلامت روان در محیط کار

عوامل موثر در سلامت روان در محیط کار را می توان به دو گروه عمده 'عوامل فیزیکی' و 'عوامل انسانی' ، تقسیم بندی کرد.

عوامل فیزیکی مانند دستگاه ها، گرما، سرما، وسایل ایمنی، سروصدای محیط، آلودگی هوای محیط کار و عوامل انسانی مانند شخصیت ، نگرش، ادراک، تعارضات و کشمکش های بین افراد یا گروه ها در سلامت روان افراد نقش دارند.

هر دو عامل می تواند بر بهداشت روانی کارکنان اثر مثبت یا منفی داشته باشند و استرس های ناشی از آن نیز از طریق سردرد، سوء هاضمه، خستگی غیرعادی، ضعف دستگاه ایمنی و آسیب پذیری شدید در برابر بیماری های قلبی و عروقی منعکس می شود.

حتی شایعاتی مانند تعدیل نیروی انسانی ، تغییر قراردادهای کاری و تعطیلی محل کار نیز بر سلامت کارکنان موثر است بطورمثال تحقیقات در نروژ نشان داده است که تنها شایعه ای در مورد تعطیلی کارخانه موجب افزایش فشارخون و تپش قلب کارگران شد.



**بی توجهی به سلامت روان کارکنان در کشور

روانشناس صنعت سازمانی می گوید: متاسفانه در کشور ما در اغلب محیط های صنعتی و سازمانی به نیروی انسانی توجه کافی مبذول نمی شود و مسائل روانی کارکنان مد نظر قرار نمی گیرد.

زینب احمدی می افزاید: بی توجهی به سلامت روان کارکنان موجب می شود تا آنان دچار مسائل و مشکلات فراوانی شوند و در نتیجه نمی توانند وظایف خود را به طور تمام و کمال انجام دهند.

وی ادامه می دهد: این کارکنان عملکرد ضعیفی خواهند داشت که این امر موجب زایل شدن سلامت روانی و شکوفایی توانایی های بالقوه آنان می شود.



**پیامدهای نبود سلامت روان در محیط های کاری

روانشناس صنعت سازمانی می گوید: عوامل متعددی بر سلامت روانی تاثیر می‏گذارند که فهرست کردن همه آن‏ها دشوار است زیرا وجود تفاوت‏های فردی ممکن است ‏به تنوع در عوامل موثر بر سلامت روانی بینجامد.

احمدی می افزاید: نبود بهداشت روانی کارکنان در محیط های شغلی موجب استرس شغلی، فرسودگی شغلی، غیبت های مکرر از کار، افزایش ضایعات و بروز حادثه، نبود انگیزش در کارکنان و همچنین از بین رفتن تعامل پرسنل و کارفرما می شود و در نتیجه بهره وری و موفقیت در کار و سازمان کاهش می یابد.



**مزایای اجرای برنامه بهداشت روانی

روانشناس صنعت سازمانی می گوید: بهداشت روانی در محیط های شغلی، پنج هدف شامل 'ارائه خدمات به پرسنل' ، 'آموزش نیروی انسانی' ، ' افزایش میل به آموزش در کارکنان' ، ' پژوهش' و 'برنامه ریزی بهداشتی' را دنبال می کند.

احمدی می افزاید: آموزش نیروی انسانی به معنای ایجاد ارتباط با افراد با هدف پیشبرد مثبت سلامتی و از میان بردن بیماری است.

وی ادامه می دهد: هدف اصلی آموزش ، کمک به کارکنان برای کسب مهارت های اجتماعی و هدف اصلی آن، پیشگیری ، کاهش خطر بروز بیماری و مشکلات و اختلالات روان است.

روانشناس صنعت سازمانی تاکید می کند: لزوم وجود روانشناس صنعتی و سازمانی در مراکز دولتی و غیر دولتی برای فراهم آوردن شرایط بهداشت روانی کارکنان و افزایش بهره وری سازمان، مفید و مثمر ثمر خواهد بود.

احمدی می افزاید: با توجه به اهمیت روز افزون نیروی انسانی و نا مطلوب بودن وضعیت کارایی و بهره وری در برخی از سازمان ها برای اینکه عملکرد کارکنان بهبود یابد باید سلامت روانی آنان در نظر گرفته شود تا کارکنان بتوانند وظایف خود را به نحو احسن انجام دهند.

نباید از این مساله غفلت شود که وجود کارکنان سالم، تندرست و بانشاط در یک محیط کاری، موجب بهبود اخلاقیات و افزایش بهره وری در سازمان می شود.

اجتمام(5)**9185 ** 1418