ویژگیهای کلیدی و نقاط آسیب پذیر داعش

 
 نیروهای امنیتی عراق با بزرگنمایی شهرت و قاطعیت داعش، نقاط ضعف و آسیب پذیری خود را با نقاب موقت پوشانده اند. داعش هنوز بر موج پیروزیهای خود سوار است، اما دشمنان اش در حال بازیابی و بهبودی و جلب حمایت فزاینده بین المللی هستند. هر اندازه که داعش به مناطق شیع نشین و کرد نشین نزدیکتر می شود، قدرت هجومی اش رو به زوال می رود. سرعت و تحرک ارزش زیادی در جنگ دارند، هرچند که عامل آسیب پذیری هم محسوب می شود، و داعش ممکن است که به تدریج مجبور به واگذاری پیشرفتهای اولیه و راهبردی خود در عراق شود، کما اینکه چنین اتفاقی در رزمگاه کرکوک که در اواسط ژوئن در مقابل فشارهای داعش مقاومت کرده بود رخ داد و مخمورنیز در 10 اوت از داعش باز پس گرفته شد. رهبری داعش مرکب از طراحان و برنامه ریزان دقیق و مستعد است ، که قابلیت طراحی مبارزات سیاسی - نظامی دوراندیشانه و به قدر کافی منعطف را دارند بطوریکه بتوانند جان بنیانگذاران این تشکیلات را نجات دهند. با وجود این، سرعت جنگ در حال شتاب گرفتن است، و توانایی این گروه در شکل دهی و کنترل مستمر درگیریها در آینده در بوته آزمایش قرار خواهد گرفت. اگر چه داعش ممکن است که درباره افراد مستعد و با هوش آزاد شده از زندان، شکستن درهای زندان و عضوگیری آنان اغراق کند، اما معهذا تلفات رهبری این جریان توانایی های آنرا برای حفظ ابتکار عمل در آینده پیچیده خواهد کرد.
امتیاز تحرک و غافلگیری داعش این گروه را قادر ساخته تا در عملیاتهای آفندی بیش از وزن خود ظاهر شود، اما این امتیازات ممکن است رو به زوال باشند. درصورتیکه حمایت نظامی آمریکا از عراق افزایش یابد، تمسک به غافلگیری تاکتیکی با استفاده از قوای هجومی سوار بر خودرو برای داعش سخت تر خواهد شد. هم اکنون تصویب چنین حملاتی داعش را دچار مصیبت کرده است. برای مثال، کاروان داعش درنهم و سیزدهم اوت با بهره گیری از تاریکی شب درصدد نفوذ به شهر طوز خورماتو بود، اما توسط نظامیان آمریکایی شناسایی شد و با در اختیار گذاشتن مختصات اش به توپخانه اکراد، این حمله عقیم ماند. مناطق تحت کنترل دولت و یا اکراد در حال مستحکم شدن هستند و در آینده به عنوان پایگاههای عملیاتهای تحت نظارت تجهیزات دقیق جاسوسی، رصد و جمع آوری اطلاعات آمریکا مورد استفاده قرار خواهند گرفت. داعش بی شک با مانورهای راهبردی در تلاش برای حفظ ابتکار اش خواهد بود، اما حملات این جریان سخت تر خواهد شد. چنین چیزی ممکن است منجر به بازگشت داعش به روشهای قدیمی ای همچون عملیاتهای هجومی پیاده و جلیقه های انفجاری که در 11 اوت در جلولا مورد استفاده قرار گرفت شود و یا سبب " شورشهای خفیف" همچون موارد رمادی وبغداد شود.
به تدریج که نیروهای امنیتی عراق و قوای کرد بر شدت عملیاتهای آفندی خود می افزایند، داعش در دفاع کردن ممکن است با سختی بیشتری مواجه شود. کارشناسان مختلف بر این نظر متفق القول هستند، که به نظر می رسد داعش صاحب نیروی ضربتی آفندی در دره رود دجله است ( در موصل، تلعفر، و تکریت قابل رویت است).علاوه بر این، از قوای ضربتی کمکی در دره غرب فرات هم مرز با سوریه و حول و حوش جلولا و بخشهای مجاور رشته کوه حمرین برخوردار است. معهذا تعداد این عناصر کم است و کمتر از 3000 جنگجو هستند در حالیکه اکثرنیروی دفاعی داعش، در مناطق خاصی مجتمع هستند، و متشکل از افراد تازه جذب شده و گروه های متحد داعش هستند.
اگر چه داعش دارای سرعت و تحرک است و به نظر می رسد که متحدانش حمایت زیادی از آن دارند، اما اگرعملیاتهای نظامی آغاز شود، به خصوص هنگامی که ملات روابط داعش هنوز در حال سفت شدن است، میتوان شاهد کاهش چشمگیر قدرت موثر داعش بود.هم اکنون این گروه مجبور به عقب نشینی از چند شهر- مخمور، سعدیه، مقدادیه، زمار، باشیکا، بارتلا، و قره قوش - شده و سرعت عملیاتها درحال شتاب گرفتن است. اگر نیروهای امنیتی عراق و قوای اکراد اقدام به عملیاتهای آفندی سنجیده ای در مناطق جنگی وسیعی کنند، دفاع داعش بی شک باز خواهد شد، خصوصا اگر بدین طریق قابلیت تحرک و قوای پدافندی آن با محدودیت رویرو شوند. در اینصورت داعش یکبار دیگر به عملیاتهای عمدتا خارج شهری بازخواهد گشت.

نویسنده مایکل نایتس
مترجمین حامد ضرغامی و نصرت الله تاجیک