ایران عامل ثبات در منطقه/ تهران همچنان آماده مذاکره با غرب است

رامین مهمانپرست سفیر جمهوری اسلامی ایران در لهستان، سفیر آکردیته جمهوری اسلامی ایران در لیتوانی و سخنگوی سابق وزارت امور خارجه در گفتگو با تهران تایمز به بررسی روابط ایران و اتحادیه اروپا، روابط دو جانبه ایران و لهستان، تحولات خاورمیانه و مذاکرات ایران و 5+1 پرداخت که در ذیل مشروح این مصاحبه را می خوانیم:

روابط ایران و اتحادیه اروپا چه فرازها، نشیبها و افقهایی دارد؟

جمهوری اسلامی ایران در یک موقعیت استراتژیک جغرافیایی و سیاسی قرار دارد که تبعا مورد توجه کشورهای مختلف و مناطق مختلفی از جمله اروپاست. البته نیازی که اتحادیه اروپا به موضوع انرژی دارد یکی از دلایل اصلی توجه است که به کشورهای دارای ذخایر بزرگ انرژی میشود و طبیعتا جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری که دارنده بزرگترین ذخایر مجموع نفت و گاز دنیاست در معادلات کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا جایگاه ویژه ای دارد. بحث دومی که می تواند ایران و اتحادیه اروپا را به همدیگر مرتبط کند توانایی و میزان اقتدار کشور ما در مدیریت تحولات منطقه و ایجاد ثبات در منطقه است که فکر می کنم این روزها به خصوص شاهد اظهار نظرات مقامات اروپایی در رابطه با نقش جمهوری اسلامی ایران و آمادگی برای همکاری در جهت ایجاد ثبات امنیت در منطقه هستیم برای ما اتحادیه اروپا یک ظرفیت مناسبی برای همکاریهای گسترده اقتصادی و سیاسی می تواند باشد، ما علاقمند هستیم که این ظرفیتها رو به خوبی ازش بهره بگیریم و روابط با اتحادیه اروپا را گسترش بدهیم البته اتحادیه اروپا هم می باید با توجه به جایگاهی که جمهوری اسلامی ایران می تواند برای آنها داشته باشد از اعمال نظرات سیاسی و برخورد از موضع غیر دو جانبه به بهانه های مختلفی که پایه و اساسی در واقعیت ندارد از فرصت ظرفیتهای بزرگ ایران بهره ببرند و موضوعاتی مثل بحث فعالیت هسته ای صلح آمیز کشورما یا بحثهایی مثل حقوق بشر و مطالب دیگری که معمولا به عنوان یک اهرم فشار برای محدود کردن روابط استفاده میشود رو باید کنار بگذارند، واقعیت این است که اتحادیه اروپا به این منطقه استراتژیک نیاز دارد و به جایگاه جمهوری اسلامی ایران توجه دارد. ما هم علاقمند به همکاری و توسعه روابط با کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا هستیم ولی در یک چهارچوب منطقی، محترمانه، برای تامین منافع ملی مان و بدور از هرگونه فشارهای سیاسی.

در خصوص دیپلماسی عمومی و اهمیت آن برای پیشبرد اهداف دیپلماسی عمومی چه راهکارهایی را باید مورد توجه قرار دهیم، بویژه در مورد کشورهایی که رویکردمثبتی به ایران ندارند و از رسانه های شمال تغزیه می شوند؟

در دنیای غرب استفاده کردن از ابزاری که می تواند در شکل دادن افکار عمومی نقش موثری ایفا کند برای پیشبرد اهداف سیاسی امری رایج و مرسوم هست، که متاسفانه به خاطر فضای سیاسی نشئت گرفته از فشارهایی که توسط برخی قدرتها برای محدود کردن کشوری مستقل و قدرتمند بکار گرفته شده شاهد فعالیتهای زیادی توسط کشورهای غربی در جهت مخدوش نشان دادن چهره جمهوری اسلامی ایران  بودیم و فکر می کنم افکار عمومی تحت شدیدترین تبلیغات غیرواقعی نسبت به کشور ما قرار داشته است. اصولا برای هر تصمیم سیاسی در کشورهای غربی آماده کردن افکار عمومی شرط لازم و ضروری آنهاست و این کار بخشی از مسئولیتهای سیاسی و پیوستی از فعالیتهای آنها محسوب می شود. با توجه به اینکه ما به دنبال تامین حقوق ملی و مدافع حقوق ملی مان هستیم و فکر می کنیم خیلی از مسائلی که علیه ما تبلیغ می شود موضوعاتی که به صورت طراحی شده در زمینه ایران هراسی، اسلام هراسی در دنیای غرب دنبال می شود واقعیت ندارد و می باید تلاش کنیم تا چهره اصلی کشور زیبای ایران و مردم انسان دوست و شریف کشورمان را به مردم دنیا معرفی بکنیم. و اسلام را انچنان که هست سرشار از محبت، انساندوستی و تلاش برای ایجاد رفاه و سعادت بشری جزو چهارچوبی محسوب می شود که  در فضای دیپلماسی عمومی ما حتما باید در این زمینه کار بکنیم. برنامه های متنوعی رو برای روشن شدن اذهان مردم درکشورهای مختلف بویژه کشورهای غربی باید طراحی بکنیم؛ اقداماتی در زمینه کارهای فرهنگی و همینطور موضوعاتی که می تواند به شکل مستقیم و غیر مستقیم واقعیتهای کشور ما را به اطلاع مردم کشورهای غربی برساند. نقش مهمی را در کار دیپلماسی عمومی، رسانه ها می توانند بر عهده داشته باشند. و از ارتباط رسانه های کشور ما با کشورهای مختلفی که حد اقل تلاش می کنند مستقل عمل بکنند حتما در این اطلاع رسانی می تواند  بسیار موثر و مفید باشد. نقش بخشهای مختلف فرهنگی و هنری کشور ما در ترسیم  چهره واقعی و اصالتهایی که در فرهنگ و تاریخ و ادب کشور ما قابل دریافته حتما جایگاه ویژه ای دارد. بخشهای مختلفی که به مسایل دانشگاهها، مسایل مربوط به فرهیخته گان، نقش بخشهای مختلفی که در زمینه گردشگری به صورت غیر مستقیم می تواند تاثیر خودش را بگذارد حتما باید تعریف بشود در این چهارچوب دیپلماسی عمومی ما و به شکل کلی مسئولیتی که تک تک مردم ما می توانند داشته باشند نوع رفتار و حضور آنها در مجامع مختلف بویژه ایرانیانی که در کشورهای مختلف زندگی می کنند فعالیت آنها و سلوک آنها می تواند بزرگترین معرف فرهنگ و تمدن ایران اسلامی باشد و باید این مجموعه فعالیتها به شکل هماهنگ و در چهارچوبی که اهداف اصلی اون روشن شدن ذهنیت مردم دنیا و آشنایی اونها با واقعیتهای کشور ما و رفع خدشه هایی که به شکل غیر منصفانه به ملت ما و به کشور ما وارد شده می بایست باشیم.

تا چه حدی سفارتخانه ها درحوزه دیپلماسی عمومی فعال هستند؟

طبیعتا همه نمایندگی هایی که در خارج از کشور فعالیت می کنند توجه ویژه ای به دیپلماسی عمومی دارند و در این زمینه طراحی و برنامه ریزی می کنند. همانطور که اشاره کردم فعالیت دیپلماسی عمومی فقط محدود به سفارتخانه ها نمی شود حتی نوع فعالیتهایی که در داخل کشور ما صورت می گیرد می تواند انعکاس مثبتی در بیرون و روی افکار عمومی داشته باشد و نشان دهنده چهره ای از کشور ما که جمعیت جوان زیادی دارد؛ نشاط و شادابی ان در صحنه های مختلف سیاسی اجتماعی قابل مشاهده هست وهمینطور تاریخی که مملو ازرفتار انسانی ملت ما در بین جوامع مختلف بوده. دستگاههای مختلفی می توانند در این زمینه فعالیت مثمر ثمری داشته باشند طبیعی است که سفارتخانه های ما نقش مدیریتی و هماهنگی این فعالیتها را به عهده دارند و خودشان هم در حد توانشان برای موضوعاتی که مربوط به دیپلماسی عمومی و تاثیر گذاری روی افکار عمومی می شود باید طراحی و برنامه ریزی داشته باشند.

روابط دو جانبه ایران و لهستان، حجم مبادلات فی مابین در چه سطحی است و چه افقی دارد؟  و برای گسترش آن چه باید کرد؟

خب متاسفانه به دلایل مختلف ما سطح روابطمان با کشور لهستان در حد 60-70 میلیون یورو محدود بوده و این مساله اصلا با واقعیتهای موجود و ظرفیتهایی که در ایران و لهستان وجود دارد سازگاری نخواهد داشت. از جمله کارهایی که باید صورت بگیرد معرفی این ظرفیتها به مردم دو کشور هست. باید تلاش شود تا بخشهای خصوصی در کشور ما فعالیت بیشتری داشته باشند، چهارچوبی که مقام معظم رهبری ابلاغ فرمودند برای اقتصاد مقاومتی، برای تکیه به توان تولید داخلی، برای افزایش کیفیت محصولات ایرانی و همینطور توجه به صادرات و بالا بردن حجم روابط اقتصادی و تجاری با سایر کشورها، اینها دستور العملی است که می باید ما به آن بپردازیم. در زمینه های مختلف اقتصاد ما و لهستان می توانند مکمل خوبی برای هم باشند؛ در بخشهایی مثل انرژی به صورت بلند مدت، نیاز کشورهای اروپایی از جمله لهستان به کشورما و کشورهایی که دارای  ذخایر بزرگ انرژی هستند کاملا محسوس است. البته می بایست تلاش بکنیم تا همکاریهای در بخش انرژی -- به صورت مشخصی که تامین کننده منافع ملی ما باشد و در چهارچوب فراورده ها تعریف بشود--  برنامه هایی را برای آن به اجرا در بیاریم. در زمینه رشد فعالیتهای صنعتی و تجهیزاتی که در مسیر رشد صنعت کشور ما لازم است حتما روی توانایی فنی کشور لهستان حساب بکنیم. در بخشهای کشاورزی، ظرفیتهای خیلی خوب همکاری وجود دارد. ما برای تبادل تولیدات کشاورزی فرصتهای بسیار مناسبی رو در دو طرف مشاهده می کنیم و همینطور در بخشهایی که مربوط به سرمایه گذاری برای معادن و سرمایه گذاری در پروژه های مختلف فنی و مهندسی میشود میتوانیم پروژه های خوبی را با همدیگر تعریف و اجرا بکنیم.  برنامه هایی رو شروع کردیم مدت کمی است که از آغاز مسئولیت بنده در لهستان می گذرد ولی در همین فاصله صحبتهای خیلی خوبی بین مقامات دو کشور صورت گرفته؛ بخشهای خصوصی دو کشور انگیزه های مناسبی را برای فعالیت بیشتر از خودشان نشان داده اند. و محورهایی را که تا الان سفارت ج. ا. ایران در ورشو دنبال کرده نوید این را می دهد که در آینده ما بتوانیم فعالیتهای قابل توجه اقتصادی-تجاری را در رابطه بین ایران و لهستان تعریف بکنیم. و امیدوارم مسئله روابط تجاری دو کشور به جایگاه اصلی خودش که حتما باید یک رقم چند میلیارد یورویی باشد برسد.

با این حساب، در حال حاضر اولویت ما بر گسترش روابط اقتصادی است، و روابط فرهنگی یا سیاسی را شامل نمی شود؟

ما در دوبخش با اولویت، فعالیتهامان را داریم دنبال می کنیم به شکل کاملا هماهنگ و همزمان؛  بخش اصلی آن اقتصاد محوری فعالیتهای سفارت ج.ا. ایران در ورشو است و همزمان پرداختن به فعالیتهای دیپلماسی عمومی. به خاطر اینکه هر دوی این فعالیتها بر همدیگر کاملا اثرمثبتی می گذارد. هر چقدر فعالیتهای دیپلماسی عمومی و فعالیتهای  فرهنگی اوج بگیرد، شناخت مردم دو کشور نسبت به هم بیشتر شود واقعیتها به خوبی تعریف بشود، حتما بر روابط سیاسی-اقتصادی ما اثر خواهد گذاشت و هرچقدر فعالیتهای اقتصادی و تجاری افزایش پیدا بکند شناخت مردم دو کشور نسبت به همدیگر و ظرفیتهای خوبی که وجود دارد بیشتر خواهد شد و وقتی ما به لحاظ افکار عمومی فضای کاملا مثبتی را داشته باشیم و فعالیتهای فرهنگی و دیپلماسی عمومی ما به نتیجه خودش برسد و فعالیتهای تجاری و اقتصادی ما شکل صعودی خودش را دنبال کند معنی و مفهوم آن این است که فعالیتهای سیاسی و روابط دو جانبه ما در بهترین شکل خودش قرار گرفته و آن چیزی که به عنوان یکی از اهداف اصلی ما در سفارت ج.ا. ایران در ورشو خواهد بود، محقق خواهد شد.

در بحث تحولات خاورمیانه و عراق چه تعاملی بین ایران و اتحادیه اروپا می تواند باشد و ریشه این درگیریها را در چه می بینید؟

خب همانطور که شما در جریان هستید منطقه خاورمیانه به خاطر اهمیت و حساسیتی که دارد محل تاخت و تاز گروههای تروریستی شده که البته این گروههای تروریستی قطعا بدون کمک و تجهیزی که توسط برخی قدرتها از آنها صورت گرفته امکان حضور و عرض اندام در منطقه نداشتند، مشخصا معلوم است که این سازماندهی با اهداف سیاسی مشخصی صورت گرفته و قطعا تضعیف کشورهای بزرگ منطقه و درگیر کردن آنها به مسایل جانبی و دور کردن آنها از اینکه بتوانند بین کشورهای اسلامی با وحدت و انسجامی که ایجاد می شود برای حل مشکلات اساسی جهان اسلام اقدام بکنند، فتنه هایی است که دائما طراحی می شود و در منطقه خاورمیانه به اجرا در می آید. موضع جمهوری اسلامی ایران هوشیاری دادن به کشورهای منطقه، دعوت آنها به وحدت و همدلی و یکپارچگی و تکیه بر نیروهای مردمی و مقابله با گروههای تروریستی است و اجازه ندادن به قدرتهای غیر منطقه ای برای دخالت در اوضاع کشورهای منطقه هست. ما با تمام توانمان همانطور که بارها در عمل ثابت کردیم برای رفع تنشها و بحرانها و مقابله با اتفاقاتی که در کشورهای منطقه می افتد و ثبات منطقه را به خطر می اندازد تلاش کردیم و این تلاش را ادامه خواهیم داد. جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده به عامل ثبات و امنیت در منطقه و از این نفوذ معنوی ای که جمهوری اسلامی ایران در کشورهای منطقه دارد برای بهره مند شدن همه کشورهای منطقه استفاده خواهیم کرد. موضع ما در مقابل این بحرانها کاملا روشن است؛ فکر می کنیم همه کشورها چه درغرب و چه در سایر مناطق دنیا می بایست به شکل منسجم در مقابل حرکتهای تروریستی ایستادگی بکنند.  اگر قرار باشد در هر کشوری عده ای به شکل مسلح به کشتار و قتل عام مردم بپردازند خب این خطر می تواند به سایر نقاط دنیا سرایت بکند و هیچ کشوری خودش را در آینده در امنیت نخواهد دید. بویژه فضایی که می تواند برای کشورهای اروپایی و غربی نگران کننده باشد با توجه به اینکه تعداد قابل توجهی از افرادی که در درگیریهای تروریستی در منطقه ما فعالیت می کنند اینها ازمبدا اروپا و کشورهای غربی به این منطقه آمده اند و این هشدار باید کاملا جدی گرفته بشود که به هر شکلی هر کشوری از گروههای تروریستی برای اهداف سیاسی مقطعی خودش بخواهد بهره ببرد، در بلند مدت این آتش فتنه دامن آنها را خواهد گرفت و منطقه را بی ثبات و نا امن خواهد کرد. همه باید کمک بکنند تا این فتنه ریشه کن شود در هر کشوری، پایه های ثبات بر اساس مردم سالاری و توجه به مسایل اعتقادی و مردمی آن کشور قابل تعریف است و این می تواند ضامن ثبات و جلوگیری از دخالت بیگانه و ممانعت ازحرکتهای افراط گرایی و گروههای تروریستی ای که دست به خشونت می زنند باشد. ما در این زمینه هم در حال رایزنی با کشورهای منطقه و سایر کشورهایی که واقعا در مقابله با تروریست جدی هستند این امادگی رو برای همکاری فکر می کنیم باید در بین همه کشورها وجود داشته باشد و طبیعی است هر کسی که ادعای مقابله با گروههای تروریستی را دارد می بایست در حرف و در عمل به این مسئله پایبند باشد.  و بدانند که ما نمی توانیم گروههای تروریستی را به گروههای تروریستی خوب و بد تقسیم کنیم یا برای آنها اهداف مقطعی کوتاه و بلند مدتی داشته باشیم.  کسانیکه به این گروهها کمک می کنند و در قتل عامی که دارد صورت می گیرد به شکلی مستقیم و غیر مستقیم دخالت دارند، باید بدانند این جریانات خطرناک در آینده متوجه خود آنها خواهد شد.

مذاکرات ایران و 1+5 را چگونه می بینید؟

خب این مذاکرات بر اساس دسترسی ما به حقوقمان و تامین منافع ملی مان صورت می گیرد ما از ابتدا اعلام کردیم که در چارچوب حقوق تعریف شده بین المللی برای تامین منافعمان آماده همکاری و مذاکره هستیم . اینکه این روند به شکل سیاسی از چارچوب فنی حقوقی خودش خارج شد و به مراکزی ارجاع داده شد که طبیعتا آنها مسئولیتی در این زمینه نداشتند کار نادرستی بود و در طول این سالها ظلم بزرگی به ملت ما صورت گرفت. کاملا جدی و صادقانه در مذاکرات شرکت کردیم و نه چیزی فراتر از حقوقمون دنبال کردیم و نه مذاکره کنندگان ما از حقوق ملت کوتاه امدند و حقوق یک ملت رو قابل کوتاه اومدن هم تصور نمی کنند. امیدواریم با انسجامی که در داخل کشور به وجود آمده و با وحدت و همدلی ای که در بین مسئولین ما وجود دارد، با تکیه به رهبری هوشمندانه مقام معظم رهبری بتوانیم این اقتدار داخلی رو در صحنه های مذاکرات ازش بهره ببریم و از طرف دیگر در مقابله با فتنه هایی که در منطقه طراحی می شود وهدف اصلی آن ضعیف کردن کشورهای قدرتمند منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران است، بتوانیم یک اقتدار منطقه ای که نوید دهنده وحدت بین جهان اسلام و دستیابی آنها به حقوق اساسی شان در دنیای امروزه، جمع این اقتدار در منطقه و اقتداری که در داخل بوجود آمده را به عنوان بهترین ضامن دسترسی به حقوقمان و منافع ملی مان در مذاکرات در آینده شاهدش باشیم.