شاخص های دولت مطلوب در کلام رهبری

شاخص های مطلوب یک دولت اسلامی و ارزشی چیست؟ چگونه دولت می تواند راه، مشی و عمل درست را براساس موازین و قوانین مدنظر جامعه اسلامی انتخاب کند؟ دولت چگونه می تواند در مقابله با تهدیدات و نقشه هایی که دشمنان همواره برای ضربه زدن به انقلاب اسلامی طراحی می کنند پیروز شود؟ امروز مجموعه دستورالعمل ها و رهنمودهای امام و رهبری بهترین راهنما و نقشه راه دولت ها برای انجام وظایف خود یعنی خدمت رسانی به مردم و تلاش در جهت اعتلا و پیشرفت ایران اسلامی است.

رهبر انقلاب در مورد معیارهای تعیین شاخص برای ویژگی های دولت مطلوب بیان داشتند:" امروز برای تعیین این شاخص ها دچار ابهام و سردرگمی نیستیم؛ علاوه بر منابع اسلامی - که حالا ممکن است از منابع اسلامی، افراد گوناگونی تلقّی‌های مختلفی داشته باشند - ما مجموعه‌ی رهنمودهای امام بزرگوار را داریم؛ امام، مورد اعتقاد و قبول و اذعان همه‌ی ما است. خب، مجموعه‌ی بیانات امام، مجموعه‌ی موضع‌گیری‌های امام، مجموعه‌ی رهنمودهای امام در اختیار ما است. این شد آن شاخص؛ به این باید اعتقاد داشته باشیم؛ بر طبق این باید عمل بکنیم؛ در موارد اشتباه، به این شاخص اصلی مراجعه بکنیم؛ این میشود سلامت اعتقادی. اصول و ارزشهای انقلاب هم همینها است، مبانی ارزشی انقلاب هم در همین بیانات وجود دارد."

در اولین دیدار کابینه یازدهم با رهبر معظم انقلاب اسلامی در شهریور ماه 92 ، حضرت آیت الله خامنه ای به شاخصهای دولتی که در این روزگار دولت مطلوب محسوب میشود، اشاره کردند و فرمودند: "البته ما ادعا نداریم که دولت ما یک دولت اسلامی به معنای حقیقی و کامل کلمه است. بنده به خودم نگاه میکنم، نقصها و ضعفهای بی‌شماری در خودم مشاهده میکنم، این را که مقایسه میکنم با کوچکْ‌ابدال‌های مقامات عالیِ مقدّس و مطّهری که در صدر اوّلْ اسلام را به ما هدیه کردند، می‌بینم ما خیلی کوچک‌تر از این هستیم که بتوانیم آن دولت مطلوب را تشکیل بدهیم یا حتّی طاقت بیاوریم؛ ولی به‌حسب آنچه که در روزگار ما و با شرائط ما میتوان دولت اسلامی نامید، یک شاخصهایی وجود دارد که من به بعضی از آن شاخصها اشاره میکنم. البتّه حرفهای تازه‌ای نیست، اینها را خود شماها میدانید؛ منتها یادآوری آنچه را که میدانیم همیشه برای ما مفید است و ضرری ندارد که اینها را دوباره یک مروری بکنیم."(۱۳۹۲/۰۶/۰۶)

شاخص های دولت مطلوب:

- "شاخص اعتقادی و اخلاقی؛ بخصوص این شاخص باید در مسئولان رده‌های بالا وجود داشته باشد. سلامت اعتقادی، سلامت اخلاقی، سلامت عملکردی که از اعتقاد درست و نگاه درست به حقایق جامعه ناشی میشود. این شاخص اوّل است.

- شاخص دوّم، مسئله‌ی خدمت به خلق است؛ روحیّه‌ی خدمت، که این گفتمان اصلی دولت اسلامی همین خدمت است؛ اصلاً فلسفه‌ی وجود ما جز این نیست؛ ما آمده‌ایم خدمت کنیم به مردم و هیچ چیز نباید ما را از این وظیفه غافل کند. البتّه ما هر کداممان دلبستگیهایی داریم، سلیقه‌هایی داریم؛ در زمینه‌ی سیاسی، در زمینه‌ی مسائل اجتماعی، دوستیهایی داریم، دشمنیهایی داریم، اینها همه حاشیه است؛ متن عبارت است از خدمت؛ نباید بگذاریم این حواشی بر روی این متن اثر بگذارد.

- در زمینه‌ی خدمت، کار باید جهادی باشد؛ جهادی به معنای بی‌قانونی نیست. دوستانی که ما سالها با خیلی از شماها کار کردیم - با بسیاری از شما برادرها در زمینه‌های مختلف همکاری داشتیم - میدانید روحیه‌ی من را، من آدم دعوت کننده‌ی به بی‌قانونی نیستم؛ بشدّت ضدّ این بی‌قانونی هستم، امّا معتقدم در همان چهارچوب قانون، دو جور میشود کار کرد: یک کار کار مرسوم اداری، یک کار کار جهادی. کار جهادی یعنی از موانع عبور کردن، موانع کوچک را بزرگ ندیدن، آرمانها را فراموش نکردن، جهت را فراموش نکردن، شوق به کار؛ این کار جهادی است. کار را باید جهادی انجام داد تا ان‌شاءالله خدمت بخوبی انجام بگیرد.

- شاخص سوم، مسئله‌ی عدالت است. بنده بارها عرض کرده‌ام - در جلسات خصوصی با بعضی از شماها در طول این سالها - معتقد نیستم به پیشرفتِ بدون عدالت. ما این دهه را اسم گذاشتیم به "دهه‌ی پیشرفت و عدالت". پیشرفت بدون عدالت همان نتیجه‌ای را خواهد داد که شما از تمدّن پرجلوه‌ی غرب، امروز دارید مشاهد میکنید.

 - شاخص بعدی سلامت اقتصادی و مبارزه‌ی با فساد است. ببینید منصب حکومتی، جایگاه قدرت و منابع مالی است؛ وسوسه‌ها در اینجا انسان را راحت نمیگذارد. حالا شما به خودتان نگاه نکنید که متدّینید و سطح بالا هستید و مقاومت میکنید در مقابل این وسوسه‌ها؛ در درجات پائین ممکن است در مقابل این وسوسه‌ها نتوانند مقاومت بکنند. شما باید مراقب باشید، شما باید چشم بصیرِ بینای خودتان را بر سرتاسر این دستگاهی که زیر اشراف شما است و تحت مدیریّت شما است، آنچنان بگسترانید که نگذارید در یک گوشه‌ای ناسلامتیِ اقتصادی به‌وجود بیاید و این وسوسه‌ها کارگر بشود.

- شاخص بعدی، مسئله‌ی قانون‌گرایی است. خب قانون‌گرایی خیلی مهم است. قانون ریل است؛ از این ریل اگر چنانچه خارج شدیم، حتماً آسیب و صدمه است. گاهی قانون ناقص است، گاهی قانون معیوب است؛ امّا همان قانون معیوب هم اگر چنانچه عمل نشود - که منتهی به بلبشو و هر که هر که خواهد شد - ضرر آن عمل نشدن، بیشتر از ضرر عمل کردن به قانون است‌. این را باید نهادینه کرد؛ در مجموعه‌ی دستگاهها این باید نهادینه بشود.

- یک شاخص دیگر، مسئله‌ی حکمت و خردگرایی در کارها است؛ کار کارشناسی، مطالعه‌ی درست، ملاحظه‌ی جوانب و آثار و تبعات یک اقدام، و حتّی گاهی ملاحظه‌ی تبعات یک اظهارنظر. گاهی یک اظهارنظر از سوی یک مسئولِ دارای جایگاه و به اصطلاح دارای تریبون، دارای منبر، یک تأثیرات سوئی میگذارد که این تأثیرات را اگر انسان بخواهد برطرف کند، مبالغی بایستی کار کند؛ همان قضیّه‌ی سنگِ توی چاه است؛ واقعاً مشکلات ایجاد میکند. بایستی سنجیده اظهارنظر کرد؛ این‌جور نباشد که ما حالا یک مدیری هستیم، یک مسئولی هستیم، درباره‌ی یک مسئله‌ای یک مطلبی به ذهنمان میرسد، کارشناسی نشده، بررسی نشده، جوانبْ دیده نشده، این را نباید پرتاب کرد در فضای افکار عمومی؛ گاهی اوقات جمع کردنش کار سخت و مشکلی است. این خردگرایی و حکمت در مدیریّتها و در کارها است. و از جمله‌ی شقوق همین حکمت، استفاده از ظرفیّت بالای کارشناسی است.

- یک شاخص دیگر هم تکیه به ظرفیّت درون‌زای کشور است؛ نگاهمان به بیرون نباشد. این، توصیه‌ی ما است؛ این معنایش این نیست که از امکاناتی که در بیرون هست استفاده نکنیم؛ این دو حرف با هم اشتباه نشود. امیدمان را به بیرون از ظرفیّت داخلی کشور ندوزیم." (۱۳۹۲/۰۶/۰۶)

رهبر معظم انقلاب همچنین در جمع دولتمردان در هفته دولت سال 82 به وظایف دولت اشاره و رسیدگی به امور روزمره مردم و انجام کارهای زیربنایی برای آینده را از جمله وظایف دولت برشمردند.

"کارهایی که یک دولت باید انجام دهد، به‌طور کلّی دو نوع است: یک نوع کارهای سازندگىِ اساسی است، یک نوع کارهایی است که برای تسهیل زندگی فعلی مردم مورد نیاز است. طبیعت و مقدّمات این دو کار با همدیگر تفاوت دارد. اگرچه آن کارِ نوع اوّل در نهایت به این نتیجه مطلوب از کارهای نوع دوم منتهی خواهد شد؛ یعنی شما که امروز چه در زمینه نفت، راه، صنعت، کشاورزی و چه در زمینه بازرگانی و ... تلاش میکنید، کارهای ماندگاری انجام میدهید که بالاخره سه، پنج یا ده سال دیگر در زندگی مردم منعکس خواهد شد و مردم نتیجه کار شما را بلاشک در سفره، خانه و جیب خودشان حس خواهند کرد؛ لیکن این کارها علیالعجاله کارهای بلندمدّت و سازنده قواره کلّی کشور است. اما نوع کار دوم، کارهای روزمرّه است که به نظر من ظرافتش بیشتر از کارهای اساسی و بنیادی است. روزمرّه که میگویم، به معنای آن روزمرّگی ضدّ ارزش نیست که بگوییم دچار روزمرّگی شده‌ایم؛ نه، بلکه منظور کارهای نقد است؛ آن‌چه که امروز احتیاج است که از حضور آن کار، برای پیشبرد کشور و رسیدن به اهداف استفاده کنیم."(۱۳۸۲/۰۶/۰۵)

اما پرهیز از حاشیه سازی و توجه به امور کشور و ملت از دیگر وظایف یک دولت خدمتگذار است تا جائیکه رهبر انقلاب در جلسه ای به کارگزاران توصیه کردند با مجادلات سیاسی کشور را زهرآگین نکنید.

"مجادلات، فضای سیاسی کشور را زهرآگین میکند و تنفّس در آن، مردم را از لحاظ روحی افسرده و بیمار میسازد و طبیعی است که در علاقه‌شان به نظام، کشور و مسؤولان اثر میگذارد. البته ممکن است در ماجرایی یک نفر مقداری محبوبیتش بالا برود و نفر دیگری محبوبیتش پایین بیاید؛ یا یک بخش بالا برود و بخش دیگری پایین بیاید؛ اما در قضیه دیگری عکس این خواهد شد. البته نتیجه یکسان است؛ نتیجه به زیان کشور است. یکی از اهداف مهمّ ما و شما دوستانی که در دولت حضور دارید - که از جمله شرکای این مسأله هستید - باید این باشد که سعی کنیم فضای کشور را منطقی، معقول و دور از مجادلات و کشمکشهای سیاسی قرار دهیم."(۱۳۸۲/۰۶/۰۵ )

رهبری در بخشی دیگر از رهنمودهای خود به دولتها، اقتدار سیاسی را از دیگر وظایف دولت برشمردند. ایشان در تعریف اقتدار سیاسی بیان داشتند: "اقتدار سیاسی این است که کشور و دولت بتوانند در میدان سیاست در دنیا حضور فعّال داشته باشند؛ به آنها تحمیل سیاسی نشود؛ کسی نتواند به آنها زور بگوید؛ کسی نتواند در اوضاع سیاسی آنها دخالت کند؛ کسی نتواند در اوضاع داخلی کشور آنها انگشت ایذاء دراز کند. اقتدار سیاسی - که بخشی از اقتدار ملی است - این است که گروهها و مجموعه‌های سیاسی در داخل کشور - چه آنهایی که اسم حزب و گروه دارند، چه آنهایی که اسم گروه و حزب ندارند؛ بسیاری از مجموعه‌های دانشجویی و روحانی و سایر مجموعه‌های گوناگون در کشور ما سیاسیاند؛ گرچه حزبی هم ندارند - بتوانند آگاهیهای سیاسی و تشخیصهای درست سیاسی پیدا کنند تا در مواقع لازم قادر باشند پشت سرِ دولت بایستند. اقتدار سیاسی این است که ملت، پشتیبان دولت و تصمیمات مسؤولان کشور باشد. این گوشه‌ای از اقتدار سیاسی است."(1380/2/28)

انتقاد پذییر یکی دیگر از ویژگی های دولت در کلام رهبری است. رهبر انقلاب علاوه بر آنکه سعه صدر را به مسئولان دولتی توصیه می کنند از طرفی نیز بر این نکته تاکید دارند که انتقادها نیز باید دلسوزانه و بدور از مچ گیری باشد:

"وحدت و اتّحاد و همدلی میان مسئولین و مردم بایستی زیاد بشود؛ هم آحاد مسئولین کشور و مدیران کشور به مردم اعتماد کنند، هم مردم به مسئولین کشور اعتماد کنند. ممکن است کسانی اهل انتقاد باشند، انتقاد بکنند، [ ولی‌] انتقادها منصفانه باشد؛ با توجّه به اینکه دولت چند ماهی بیشتر نیست بر سرِ کار آمده است، باید فرصت داد تا بتوانند کارها را ان‌شاءاللَّه با قدرت پیش ببرند؛ هم منتقدین به این توجّه کنند و با دولت با شرح صدر رفتار کنند، هم مسئولین دولتی با منتقدین با شرح صدر رفتار کنند؛ همه به هم احترام بگذارند، همه ملاحظه‌ی یکدیگر را بکنند."(۱۳۹۲/۱۱/۱۹)

همچنین حضرت آیت الله خامنه ای بارها مبارزه با فساد را  از وظایف دولت نام برده اند و مشروعیت نظام را به مبارزه با فساد، تبعیض و نیز عدالت‌خواهی دانستن:

"مرکزی که باید مبارزه با مفاسد اقتصادی را دنبال کند، دولت است و قوّه قضاییّه در مرحله آخر قرار میگیرد. باید دولت سینه سپر کند و به میدان بیاید و مبارزه با مفاسد اقتصادی را به‌جد بخواهد. آن‌جایی که لایحه میخواهد، تنظیم کند و بلافاصله به مجلس بدهد و از مجلس مطالبه کند. وقتی لایحه میآید به شکل قانون میشود؛ به‌دقّت اجرا کند. آن‌جایی که محتاج قانون نیست، بخشنامه‌های گوناگون و تصویب‌نامه‌های دولت کفایت میکند. بالاخره به‌جد دنبال کند؛ باید این مسأله را جدّی بگیریم."(۱۳۸۲/۰۶/۰۵ )

مسئله فرهنگ از دیگر وظایف دولت است. رهبری بارها شبیخون و تهاجم فرهنگی را گوشزد و بر مقوله فرهنگ تاکید جدی داشته اند. اما در دولت جدید مسئله فرهنگ مورد انتقاد بسیاری از بزرگان و دلسوزان نظام بوده است تا جائیکه رهبر انقلاب در سخنرانی نوروزی خود نیز در جمع مردم مشهد در فروردین ماه 93 بیان داشتند: "بنده هم نگران مسئله فرهنگ هستم".

البته دغدغه ایشان در حوزه فرهنگ و ارتقای فرهنگ دینی جامعه سابقه ای طولانی دارد و در دوره های مختلف و سخنرانی های متعدد به آن پرداخته اند:

"ارتقای فرهنگ و فکر و عمل دینی است؛ که این - همان‌طور که در خطبه اول عرض کردیم - سرچشمه‌ای نیروزا برای همه فعّالیتهاست. اگر ایمان مردم مستحکم شد، از آنها موجوداتی آسیب‌ناپذیر، خستگی ناپذیر، فعّال و پُرنشاط به وجود میآورد؛ اما وقتی ایمان ضعیف شد، همه آفتها به دنبالش میآید. پس تقویت ایمان مردم هم یکی از دو کار اصلیای است که دولت و رئیس‌جمهور  باید به آن همّت گمارند."(1380/2/28)

"در زمینه فرهنگ نباید به کارهای سطحی نباید اکتفاء کرد. به کارهای عمیق‌‌تر، کارهای بنیانی‌‌تر، کارهائی که از یکی‌‌شان دهها کار صادر میشود و نشئت میگیرد، توجه کنید. من یک وقتی نسخه‌‌ای از آن کارهای عمیقِ لازم را به آقای رئیس‌‌جمهور دادم؛ همانها باید دنبال شود و باید دنبال میشد. در باب فرهنگ باید بشدت مراقبت شود که ما به «فرهنگ مهاجم» کمک نکنیم. فرهنگ مهاجم خطرناک است. اگر ما فرهنگ عمومی کشور و فرهنگی که نخبگان و مردم و قشرهای گوناگون را به سمت یک هدفی هدایت میکند، نتوانیم از آسیب دشمن محفوظ بداریم، کار خیلی مشکل خواهد شد؛ هرچه هم شما تصمیم بگیرید، اینها می‌‌آیند خرابش میکنند و جور دیگری منعکس خواهد شد."(۱۳۹۱/۰۶/۰۲ )

گشایش و پیشرفت امور اقتصادی با نگاه به درون و توجه به اقتصاد مقاومتی

اما  اقتصاد که یکی از حوزه های اصلی بررسی عملکرد دولت محسوب می شود نیز از دیگر وظایف دولت هاست و در امنیّت و فرهنگ و عزّت و برجستگی حرف سیاسی در کشور و در حضور جهانی تأثیرگذار است. در اسلام پرداختن به امور اقتصادی مردم جزو اوجب واجباتِ حکومتهاست. پیغمبر اکرم - طبق روایت - فرمود: «کاد الفقر ان یکون کفرا».(15) مضمون این حرف، آن است که ما آمده‌ایم به مردم ایمان بدهیم؛ اگر نتوانی نانشان را به‌راحتی به دستشان برسانی، ایمانشان از آنها گرفته خواهد شد.

"مسأله فقرزدایی و روان کردن کار اقتصادی در کشور، از جمله مسائل بسیار مهم است؛ مسأله‌ای است که هر کس ان‌شاءاللَّه رئیس‌جمهور شد، باید گشایش و پیشرفت امور اقتصادی کشور و بر طرف کردن مشکلات مردم را سرلوحه برنامه‌های خود قرار دهد.

اما مسئولین اقتصادی دولتی باید به این معنا توجّه کنند که  راه برطرف کردن مشکلات اقتصادی کشور - حالا این بخش از مشکلات - نگاه به بیرون نیست، نگاه به برداشتن تحریم دشمن و مانند اینها نیست؛ خوشبختانه مسئولین اقتصادی کشور به این معنا توجّه کرده‌اند. راه آن این است که به درون نگاه کنند؛ ساخت درونی اقتصاد را تقویت کنند؛ این کار را بنا دارند بکنند و ان‌شاءاللَّه همین است که پیش خواهد رفت و در این توفیق پیدا خواهند کرد. به دشمن نمیشود چشم دوخت؛ از دشمن نمیشود انتظار داشت.

 آنچه کشور را نجات میدهد، تکیه به نیروی داخلی و نگاه به درون است؛ هم در زمینه‌ی اقتصاد، هم در زمینه‌ی مسائل گوناگون اجتماعی و سیاسی، هم در زمینه‌ی مسائل فرهنگی. ان‌شاءاللَّه سیاستهای اقتصاد مقاومتی هم در آینده‌ی نزدیکی ابلاغ خواهد شد."(۱۳۹۲/۱۱/۱۹)

"علاج مشکلات کشور پیمودن راه اقتصاد مقاومتی است؛ یعنی تکیه به درون. چشم را ندوزیم به دست دیگران؛ ما تواناییم، ما ثروتمندیم، هم ثروت انسانی داریم - نیروی انسانی ما در دنیا کم‌نظیر است، اگر نگوییم بی‌نظیر - [هم] ثروتهای زیرزمینی؛ ثروتهای ما فوق‌العاده است. دنیا به ما احتیاج دارد؛ به قدری که دنیا به ما احتیاج دارد، ما به دنیا احتیاج نداریم. امروز دنیا روی کاکُل نفت و گاز میچرخد؛ ما در دنیا اولْ‌کشوریم در همه‌ی فهرست بلندِ کشورهای دنیا. این را من امسال در مشهد گفتم، با توجه به ذخایر نفت ما و ذخایر گاز ما، ما در دنیا اولیم. اخیراً مسئولین محترم دولتی برای من گزارش آوردند، ما از لحاظ گاز هم که دوم بودیم در دنیا، امروز شدیم اول."

اما جمهوری اسلامی ایران کشوری است با ملاحظات ملی (صرفاً مربوط به سرزمین ایران ) و فراملی (عمدتاً مربوط به جهان اسلام ) و با توجه به ایدئولوژی انقلاب اسلامی، سیاست خارجی از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخودار است و مسئول اجرای این سیاست ها نیز دولت است.

"مسئله‌‌ی دیپلماسی انقلاب هم بشدت مهم است،دیپلماسی ما باید با روحیه‌‌ی انقلاب همراه باشد - یعنی اسلام انقلابی - این است که به ما بُرش میدهد. امروز ملتهای منطقه از جمهوری اسلامی خوششان می‌‌آید، به خاطر موضع مستقل اسلامیِ شجاعانه‌‌اش؛ این باید محفوظ باشد. در جاهای مختلف دنیا، مردم از مسئولان جمهوری اسلامی که این شجاعت را، این استقلال را، این نترسی را بیشتر بروز میدهند، بیشتر خوششان می‌‌آید. خب، این نشانه‌‌ی این است که راه این است. دیپلماسی ما باید در این جهت باشد."(۱۳۹۱/۰۶/۰۲)

"از دولتهای مسلمان این توقّع وجود دارد که امکانات لازم را به منظور دفاع، به آن ملت بدهند. از دولتهای مسلمان همچنین انتظار میرود که بر کسانی که در دنیا از منافع صهیونیستها حمایت میکنند، فشار سیاسی وارد کنند. این کار را میتوانند در روابط دوجانبه‌شان، در مجامع بین‌المللی، در گفتارهای عمومی و در مذاکرات خصوصی انجام دهند. علاوه بر این - همان‌طور که عرض شد - حال که مهاجم و متعرّض حاضر نیست از جنایت خود دست بکشد، اقلاً ملت فلسطین - که حق با اوست و از حق خود دفاع میکند - بتواند از خودش دفاع کند."(1380/2/28)

"بعضی از مسئولین و دولتمردان - دولتمردان آن دولت، بعد هم دولتمردان این دولت - فکر میکنند در قضیه‌ی هسته‌ای ما با آمریکایی‌ها مذاکره کنیم [تا] موضوع حل بشود؛ گفتیم خیلی خب، اصرار دارید شما، در این موضوعِ بالخصوص بروید مذاکره کنید؛ ولی در همان سخنرانی اول امسال گفتم من خوشبین نیستم؛ مخالفتی نمیکنم اما خوشبین نیستم. ببینید مرتب پی‌درپی اظهارات سخیف آمریکایی‌ها را؛ سناتور بی‌آبروی آمریکایی از صهیونیست‌ها پول میگیرد تا برود در مجلس سنای آمریکا به ملت دشنام صریح بدهد، نه اینکه اهانت کند؛ دشنام میدهد. رؤسای کشورشان هم همین‌جور، در سطوح مختلف به ملت ایران [اهانت کند]. البته تودهنی را روز بیست‌ودوم بهمن از مردم خوردند. یکی از علل اجتماع گرم‌تر مردم امسال همین بود که مردم دیدند که چطور مسئولین آمریکا گستاخ، پررو، زیاده‌طلب، بددهن، بی‌ادب روبه‌رو میشوند؛ غیرت دینی مردم آنها را به میدان کشاند تا به دشمن بگویند: اشتباه نکن، ما هستیم."

اما؛ لازمه موفقیت دولت در مسئولیت ها و وظایفی که بر دوش دارد، حمایت و پشتیبانی است. همانگونه که رهبر انقلاب از دولت ها حمایت می کنند مردم و گروههای سیاسی نیز وظیفه دارند با نقد دلسوزانه  همراه با ارائه راه حل، دولت را یاری کنند.

"معتقدم همه باید از رئیس‌جمهور و از دولت حمایت و به آنها کمک کنند. هیچ دولتی و هیچ کسی هم نیست که ما بتوانیم بگوییم از همه جهت کامل است؛ بالاخره هر کسی ممکن است در بخشی از کارش ضعفی وجود داشته باشد. دولتهای گذشته هم داشتند، این دولت هم مستثنا نیست.

نباید ضعفها را عمده کرد؛ نباید نقض‌ها را بر کمالها ترجیح داد؛ باید این را دید که وسط این میدان و وسط این گود، مجموعه‌یی به نام دولت قرار گرفته که در رأس آن رئیس‌جمهور است و بیشترین بار بر دوش اینهاست. همین چیزهایی که الان شما آقایان فرمودید و همه‌ی ما توقع داریم این کارها انجام بگیرد، جز با پشتیبانی و اهتمام دولت انجام نخواهد گرفت.