راهبرد مذاکراتی ایران می تواند از مدل رقابت به مصالحه تغییر پیدا کند

به گزارش خبرنگار مهر، سید علی حسین تاش قائم مقام شورای عالی امنیت ملی امروز دوشنبه در همایش ملی واکاوی روند پیشبرد سیاست هسته ای در دولت یازدهم گفت: سیاست باید مرتباً بازنگری شود، در سیاست ها تا به امروز تحولات مختلفی داشته ایم و نکات هزینه ساز و اشتباه نیز وجود داشته که باید آنها را ببینیم.

عضو هیات مذاکره کننده هسته ای ایران در دوره دبیری علی لاریجانی بر شورای عالی امنیت ملی با اشاره به این که تغییر سیاست‌ها از چند جنبه می تواند مورد توجه قرار گیرد، اظهار داشت: در قسمت عملیاتی سیاست انحراف داشتیم و شاید حتی در این میان شکاف نیز ایجاد شده باشد.

حسینی تاش تاکید کرد: باید سیاست هسته ای را بر اساس امکانات ارتقاء دهیم. در سیاست جمهوری اسلامی ایران هیچگاه این طور نبوده که جمهوری اسلامی می‌خواهد با دنیا بجنگد و یا جامعه جهانی را به چالش می کشد.

قائم مقام شورای عالی امنیت ملی با اشاره به این که در سیاست دو مساله هویت و نقش مورد توجه است تصریح کرد: نظام روابط بین المللی یک عده واحد سیاسی مشابه را در کنار یکدیگر دارد که اگر این واحدها هویت سازی نکند سازمان اجتماعی شکل نخواهد گرفت.

وی تاکید کرد: در تمام تعاملات بین المللی وجه اساسی سیاست است و ما سعی می کنیم برای طرف مقابل هویت سازی کنیم تا به این ترتیب برای سازمان موقعیت یابی کرده و موقعیت خود را مشروعیت بدهیم این نکته مهمی است که می تواند در سیاست هسته ای جمهوری اسلامی ایران کمک کند.

حسینی تاش بیان کرد: بحث منازعه ای که اکنون در آن درگیر هستیم یک منازعه مربوط به قرن 21 است، منازعه در این قرن مانند موضوع اشغال عراق و لشگرکشی به منطقه یک پدیده جدید بین المللی است که درباره حکمرانی بین المللی صورت می گیرد.

وی با بیان این که ما در مورد هسته ای با کسی دعوا نداریم و نیامده ایم که جایی تعدی ایجاد کنیم، اظهار داشت: منازعه در موضوع هسته ای ایران یک نوع مدل مداخله است.

قائم مقام دبیر شورای عالی امنیت ملی گفت: بعد از ریاست جمهوری بوش علیرغم بن بست آمریکا این سیاست ایجاد شد که در گفتمان اصلی آمریکا این کشور مسئول پاسداری از مصالح جامعه جهانی است و به همین دلیل حقوقی دارد که باید رعایت شود و این وجهی از منازعه است.

وی تاکید کرد: در این بازی جمهوری اسلامی ایران موقعیت ویژه ای پیدا کرده و افسانه ایران تبدیل به یک افسانه جهانی شده است.

حسینی تاش با بیان این که در مورد  ایران دو افسانه وجود دارد گفت: یک افسانه در مورد ایران شرارت است که ایران در این افسانه به دنبال بمب هسته ای است و ماهیت تهدیدکننده برای جامعه جهانی است. بر اساس افسانه مورد نظر اساساً ایران انرژی هسته ای نیاز ندارد و نیازمند بمب است، ایران به دنبال استیلای منطقه است و یک عامل تهدید کشورهای منطقه به شمار می‌آید.

وی تاکید کرد: طبق این افسانه ایران عامل تروریسم، به دنبال بی ثباتی جهان و به طرز شدیدی ناقض حقوق بشر است، مجموعه این عناصر هویتی است که سعی می‌کنند به انواع مختلف برای ایران ساخته شود.

قائم مقام دبیر شورای عالی امنیت ملی افزود: یک مدل ذهنی دیگری نیز مطرح است که مبنای آن بر اساس نظام جدید جهانی بین المللی فروپاشی از بالا نیست بلکه فروپاشی از پایین است، جهان اسلام یک سوی مصادیق غامض دارد که باید حل شود، اینها عقب ماندگی، استبداد، وابستگی رژیم صهیونیستی و مشکلات جهان اسلام است که باید در سیاست جدید از این مشکلات خلاص شده و هویت پیدا کند.

وی بیان کرد: در این مدل ذهنی افسانه ایران این گونه است که می‌خواهد مستقل باشد و به دنبال توسعه غیروابسته و یک نمونه غیرعملی گفتمان خود است. ایران رژیم صهیونیستی را نامشروع می‌کند و با سیطره قدرت های بیگانه در منطقه مخالف است.

حسینی تاش بیان کرد: ایران گفتمان اول را گزاف می داند نمی پذیرد چرا که ایران به دنبال انسجام اسلامی و بسیج جهان اسلام است.

وی با بیان این که بین دو هویت که از ایران در سطح جهان مطرح می‌شود منازعه واقعی وجود دارد، اظهار داشت: در مورد ماهیت هسته ای نیز در این منازعه دو ماهیت از مساله هسته ای ایران مطرح می‌شود، در ماهیت اول موضوع هسته ای ایران مهمترین نماد شرارت است و در هویت دوم مساله هسته ای راهبردی و مرتبط با قدرت است. البته فعالیت هسته ای وجه دیگری نیز دارد که آن بازدارندگی است و می تواند نماد ظرفیت مصالحه با آمریکا باشد که نکته مهمی است و می تواند هدف ما در مذاکرات را تشکل دهد یعنی نماد قدرت نمادین ایران باشد.

قائم مقام دبیر شورای عالی امنیت ملی با تاکید بر اینکه بین سیاست خارجی و داخلی باید توازن برقرار باشد بیان کرد: زمانی که مدیریتی اقتصادی کشور دچار مشکل است سیاست خارجی نیز مشکلاتی را خواهد داشت. سیاست داخلی می تواند تضعیف کننده سیاست خارجی باشد و بالعکس این موضوع نیز صادق است.

وی درباره مذاکرات نیز گفت: اساساً راهبرد مدیریت منازعه این است که مذاکره نمی تواند صورت گیرد، در مذاکرات ما باید ببینیم که به دنبال چه چیز هستیم؟ آیا به دنبال رقابت، مصالحه، همکاری و یا سازش هستیم.

حسینی تاش بیان کرد: ما قطعاً به دنبال کناره گیری نیستیم، از طرف دیگر مساله را اینقدر نامتقارن نمی بینیم که به دنبال سازش باشیم، فکر می کنم راهبرد مدیریت منازعه ما مبتنی بر همکاری نمی تواند باشد.

وی تصریح کرد: سیاست برد- برد شرایط خاصی دارد، یکی اینکهفضای جدید باید ایجاد کرد و هویت جدید و باید به یک مدل جدیدی برسیم.

قائم مقام دبیر شورای عالی امنیت ملی تاکید کرد: در صورتی که برای مذاکرات راهبرد غیر واقع بینانه داشته باشیم می تواند عامل شکست باشد راهبرد ما می تواند این گونه باشد که تا حدودی از مدل رقابت به مصالحه تغییر پیدا کند، در این مدل دو طرف باید حساسیت های طرف مقابل را به رسمیت بشناسند و آنجا که موضوعات خودشان در مقابل موضوعات طرف مقابل فرعی تر است حساسیت پیدا کنند.

وی درباره فضای مذاکرات نیز گفت: باید ببینیم در چه فضایی مذاکره می کنیم. نکته مهم این است که مذاکره نمی تواند مبنی بر افسانه اولی که درباره هویت ایران وجود دارد شکل بگیرد، اگر فضای مذاکره بر اساس افسانه اول ایران را به عنوان عامل شرارت بشناسد مذاکره امکان پذیر نیست، فضای مذاکره باید نسبت به دو افسانه ساماندهی داشته باشد.

حسینی تاش گفت: نباید توقع داشته باشیم که حضور هیچ یک از طرفین در مذاکرات چرخش هویتی داشته باشد. به طور مثال در زمان مذاکره با آمریکا نباید توقع داشته باشیم که آمریکا چرخش هویتی پیدا کند.

وی افزود: البته نرمش لازمه مذاکره است و نرمش دارای دو معناست که یک معنای آن لیز خوردن است و معنای دیگر حداقل بودن، ما نباید چالش متقابل را تشدید کنیم

قائم مقام شورای عالی امنیت ملی با بیان این که کنگره و آمریکا خود تعهداتی برای خود ایجاد می‌کنند اظهار داشت: آنها می‌گویند می خواهیم دندان هسته ای ایران را بکشیم اما از نظر ما یک توافق خوب چیز کاملاً روشنی است.

وی تاکید کرد: پروژه ایران هراسی شکست خورده است و ما باید در این مسیر مذاکرات به چند موضوع توجه کنیم؛ یک موضوع مساله زمان است. معنای دوره توافق دوره قرنطینه است که یک امر حاشیه ای و فرعی در مذاکرات است و موضوع اساسی این است که ایران وضعیتی مشابه سایر کشورها داشته باشد و محدودیت قابل اهمال نیست.

حسینی تاش گفت: زمان یک عنصر حساس است، حتی اگر زمان از یک آستانه بلندتر شود بی ارزش می‌شود، قولی که برای 10 سال باشد قول سرخرمن و خودگول زدن است.

قائم مقام شورای عالی امنیت ملی در پایان گفت: بر این اساس می توانیم وضعیت هسته ای را برآورد کنیم و طبیعتاً بر این اساس می تواند توافق خوبی شکل بگیرد.