اولویت نخست وزارت کشور، احیای خانه احزاب نه باشگاه احزاب/دولت یازدهم قانون احزاب را از حاشیه به متن آورد

با مسکوت گذاشتن این طرح به مدت 3 ماه، کمیته سه جانبه ای نیز متشکل از مجلس، دولت و احزاب برای بررسی قانون احزاب تشکیل شد و مسوولیت آن بر عهده اصغر افتخاری رییس مرکز مطالعات راهبردی و آموزش وزارت کشور قرار گرفت.

از سوی دیگر در هفته های گذشته موضوع احیای خانه احزاب تغییر اساسنامه آن و فعالیت تشکلی جدید صنفی به نام باشگاه احزاب در بین احزاب و تشکل های سیاسی و همچنین وزارت کشور مطرح شد.

به همین بهانه و به مناسبت 24 مردادماه نخستین سالروز تشکیل تشکیل دولت یازدهم، سراغ اصغر افتخاری رییس مرکز مطالعات راهبردی و آموزش وزارت کشور و مسوول کمیته سه جانبه مجلس،دولت و احزاب رفتیم و آخرین اخبار و اطلاعات در زمینه بازنگری در قانون احزاب و موضوع احیای خانه احزاب یا باشگاه احزاب را از وی جویا شدیم.

متن گفتگوی خبرنگار سیاسی ایرنا با اصغر افتخاری به شرح زیر است:

** با توجه به این که شما به عنوان مسوول کمیته سه جانبه دولت،مجلس و احزاب برای بررسی قانون احزاب هستید نتیجه آخرین جلسه ای که در این زمینه برگزار شده است، چیست؟

++افتخاری:پیرو بحث هایی که متولیان حزبی داشتند، قرار شد طبق یک کار جمعی و مشارکتی حداکثر نظرات اخذ شود و در این محدودیت زمانی بتوانیم به جمع بندی مناسبی در این زمینه برسیم.

دو جلسه کارشناسی در داخل مرکز پژوهش های مجلس در روزهای گذشته برای اتخاذ تصمیم مناسب برگزار کردیم. مقرر شد ملاحظات را بررسی کرده تا بتوانیم نظرات را جمع آوری و موارد افتراق و اشتراک را پیدا کنیم و در یک جلسه محدود و کارشناسی با حضور نمایندگان آنها موضوع را پیگیری کنیم.

در گام اول مجموعه ملاحظات کارشناسی درون وزارت کشور را جمع آوری کردیم تا متوجه نظر کارشناسان در رابطه با قانون احزاب شویم، درجلسه 14 مرداد ماه مجموعه داده ها یا نظرات درون وزارت کشور را جمع بندی کرده و ملاحظات خود را تدوین کردیم و در این زمینه نظرات حسینعلی امیری قائم مقام وزیر کشور را جویا شده و پیشنهاداتی را نیز به وی منتقل کردیم .



** آیا برای بررسی قانون احزاب از حزب ها و تشکل های سیاسی خاصی دعوت می کنید؟

++ افتخاری: از امروز نامه های دعوت را به مرکز پژوهش های مجلس ارسال کردیم به دلیل کثرت احزاب و گروه ها بنا شد آنها را دسته بندی کنیم تا همکاران ما در کارگروه بتوانند به حداکثر نظر احزاب دست یابند.

همچنین بنا شد خود احزاب و گروه ها را هم دسته بندی کنیم و به این ترتیب مهم ترین احزابی که در بحث مربوط به قانون احزاب به صورت جدی وارد شده اند به صورت محدود جلسات مشترک برگزار کنیم. در دبیرخانه این کمیته ضمن جمع آوری و تدوین تمام نظرات مربوط به احزاب و گروه ها اقدام به مذاکره با احزاب و نمایندگان خاص آنها کردیم تا تعیین وقت شده و جلسات را به صورت موردی برگزار کنیم.



**یعنی دعوت های شما از احزاب کاملا بدون در نظر گرفتن ملاحظات جناحی بود؟

++افتخاری: بله، اگر تعداد احزاب زیاد نبودند و از طرف دیگر مشکل زمانی نیز نداشتیم تمایل داشتیم سلسله جلسات بیشتری در این زمینه برگزار کنیم تا نظر همه گروه ها و احزاب را داشته باشیم اما به دلیل این که مجلس برای بررسی قانون احزاب قید زمان دارد و همچنین باید در مدت زمان یک ماه تا 45 روز تکلیف را مشخص کرد تنها راه ما این است که با احزابی که در زمینه قانون احزاب فعال تر وارد شده و نظرات بیشتری ارایه داده اند، جلسه برگزار کنیم.

تلاش می کنیم از تمام احزابی که به صورت فعال تر درباره قانون احزاب اظهارنظر کرده اند بدون در نظر گرفتن جناح بندی ها برای جلسه دعوت کنیم و تلاش می کنیم گروهی را فراموش نکنیم تا ترکیب عمومی آن حفظ شود.



**نظر جنابعالی درباره بازنگری در قانون احزاب و طرح نحوه فعالیت احزاب چیست؟

در همه جوامع بازنگری در قوانین جهت مترقی کردن و متناسب کردن آن با شرایط فرآیند طبیعی است، در مقطعی به ضرورت اصلاح قانون احزاب کمتر توجه می شد اما امروز احزاب و نهادهای متولی به این نتیجه رسیده اند که باید این کار انجام شود، رویکردها در احزاب متفاوت است و برخی معتقدند قانون جدید احزاب نباید موجب محدودیت یا ولنگاری احزاب شود. ما نیز به دنبال این هستیم که اظهارنظرهای متفاوت در این زمینه را در وزارت کشور، احزاب و مرکز پژوهش های مجلس جمع آوری کرده و متنی را آماده کنیم تا حداکثر نسبی اجماع را داشته باشیم زیرا تنوع احزاب در کشور و تعداد گروه ها زیاد است. این که بخواهیم در مورد مساله ای همه بر روی آن اتفاق نظر داشته باشند بعید است.



**به نظر جنابعالی حداکثر در چه مدت زمانی می توانید به جمع بندی برسید؟

++افتخاری: مجلس که به مدت 3 ماه قانون جدید را مسکوت گذاشته است و وزارت کشور نیز در مدت یک ماه تا 45 روز باید نظر کارشناسی را به واسطه نظر مرکز پژوهش های مجلس تهیه کند و پیش نویس کارشناسی را به وزیر کشور بدهد تا شورای عالی که در آنجا نیز وجود دارد پیش نویس را کنترل کرده و وقتی به تایید نهایی مقام عالی وزارت کشور رسید برای تایید نهایی به مراحل بعدی برود.



**دولت تدبیر و امید به چه میزان به تحزب گرایی اهتمام دارد و نحوه تعاملش با احزاب را چگونه ارزیابی می کنید؟

++ افتخاری: احزاب کشورمان طبق قانون فعالیت می کنند آنچه درطول یک سال گذشته و از زمان روی کار آمدن دولت یازدهم شاهدیم این است که حزب به عنوان نهاد فعال و مرکزی برای فعالیت های سیاسی اجتماعی برای ما موضوعیت دارد و احزاب طبق چارچوب قانونی و اصول قانونی در چارچوب منافع ملی کشور فعالیت کنند. احزابی که می توانند شرایط لازم را داشته باشند و رشد کنند خودشان با هم رقابت کنند و جامعه خودش مشخص می کند که چند حزب می خواهد و ما در این زمینه تعیین تکلیف نمی کنیم.



**اصولا حضور احزاب و تحزب گرایی چقدر در جامعه اهمیت دارد؟ آیا در صورت فقدان احزاب، نهادهای دیگری مانند رسانه ها و دانشگاه ها می تواند جایگزین مناسبی برای حزب باشند؟

++افتخاری: حزب با توجه به قانون دارای اهمیت است و نشاط سیاسی جامعه نیز منوط به وجود حزب است هر چقدر نشاط حزبی در جامعه بیشتر باشد، جامعه نیز از لحاظ رفتار سیاسی بهینه تر خواهد بود. هر چقدر احزاب قانون مدارتر باشند و در جایگاه حزبی خود بهتر قرار بگیرند به طور طبیعی نهادهای دیگر مانند اصناف، روزنامه ها و دانشگاه به کار خود مشغول می شوند اما وقتی حزبی را ضعیف می کنیم تشکل و نهاد دیگری درصدد تصدی آن نقش خواهد بود.



**به طور مشخص وزارت کشور در دولت تدبیر چه تعاملی با احزاب دارد؟

++افتخاری: در این دوران دولت تلاش هایی برای احیا و تقویت احزاب کرد، وزارت کشور نهاد متولی اجرای قانون احزاب است اما این به معنای اعمال فشار به احزاب نیست. در همین زمینه برگزاری نشست احزاب با مقام عالی وزارت کشور نیز نشان می دهد که احزاب در انتقال دیدگاه هایشان راحت بودند همچنین زمانی را که در وزارت کشور برای بررسی قانون احزاب گذاشته ایم از لحاظ راهبردی برای اصلاح رفتارهای حزبی و تعامل میان دولت و نهادهای حزبی بحث مهمی است. دولت یازدهم براساس ملاحظاتی که احزاب دارند بحث قانون احزاب را از حاشیه به متن آورده است ودر مجموع رویکرد دولت ایجابی و مثبت است.



**بحث هایی مطرح شده است مبنی بر این که اگر خانه احزاب احیا نشود آیا باشگاه احزاب جایگزین آن خواهد شد؟

++افتخاری: بهتر است نقاط قوت و ضعف خانه احزاب را جمع آوری کنیم و پس از آن در کارگروهی با حضور نمایندگان احزاب راهکارهایی را پیدا کنیم، در صورتی که پس از بررسی ها به این نتیجه رسیدیم که با رفع برخی نواقص می توان خانه احزاب را احیا کرد دوباره احزاب عضو دور هم جمع شده و به همان ترتیب قبلی و در قالب خانه احزاب به فعالیت خود ادامه می دهند اما اگر نتیجه این شد که به هر دلیلی الگوی فعلی جوابگو نیست در آن صورت ما نیز الزامی به احیای خانه احزاب نداریم و از جایگزین هایی مانند باشگاه احزاب استفاده می کنیم. اما در عین حال تاکید می کنم که ما درمورد احزاب تعیین تکلیف نمی کنیم البته عناوین اهمیت چندانی نداردو مهم نوع فعالیتی است که انجام می شود.



** از نظر جنابعالی اولویت با احیای خانه احزاب است یا باشگاه احزاب؟

++افتخاری: از نظر ما احیای خانه احزاب دارای اولویت است به دلیل تجربه ای که تحت عنوان خانه احزاب داریم، باید این تجربه مورد بررسی دقیق قرار گرفته و ارزیابی شود و نباید نقاط قوت آن را نادیده بگیریم اصل این است که احزاب ما احتیاج به نهاد تعاملی با هم دارند و وزارت کشور هم مایل است در راستای نگاه حمایتی و توسعه ای که به مقوله احزاب دارد مجالی را برای احزاب به صورت قانونی فراهم کند.



**چه زمانی مسایل مربوط به خانه احزاب مورد بررسی قرار می گیرد؟

++افتخاری: بررسی قانون احزاب در اولویت زمانی است و پس از به نتیجه رسیدن آن موضوع خانه احزاب را مورد بررسی قرار می دهیم. در عین حال باید به این نکته نیزاشاره کنم که با تعیین تکلیف قانون احزاب بهتر می توانیم موضوع خانه احزاب را مورد بررسی قرار دهیم.

همچنین از دیگر موضوعات مربوط به احزاب که طی هفته های گذشته مورد بررسی قرار گرفت موضوع احیای مجدد خانه احزاب تغییر اساسنامه آن و فعالیت تشکلی جدید صنفی به نام باشگاه احزاب بود.



**به نظر جنابعالی آیا برای فعالیت حزبی درکشور نیاز به تخصص و تحصیلات ویژه ای هست ؟

++افتخاری: دراین باره دو نظر کارشناسی وجود دارد، یک نظر آن است که فعالیت حزبی امری کاملا تخصصی و تاثیرگذار است وعده ای برای فعالیت حزبی؛ اصل را بر تخصص می گذارند.

یعنی معتقدند اگر کسی می خواهد بین قدرت سیاسی واجتماعی مدیریت کند باید از اصل کیفی تجربه وتخصص برخودار باشد که از ضروریات آن است وهر نهادی قادر به اتصال قدرت اجتماعی به قدرت سیاسی نیست و این کارهر کسی نمی تواند باشد.

در دیدگاهی دیگر، تصور عده ای این است که تحزب یک الگو برای فعالیت سیاسی است. این افراد به توسعه حزب سیاسی فکر می کنند. ما این فرصت را پیدا کردیم تا این دو دیدگاه را درباره فعالیت تحزب به هم نزدیک کنیم.

به نظر می رسد باید گام هایی با رویکرد کیفی در فعالیت احزاب برداشته شود و خوشبختانه در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران در این زمینه صاحب سبک است.

نگاه کیفی خوب است، اما یک ملاحظه هم دیدگاه مقابل دارد که باید راهکاری برای آن بیابیم. تخصصی کردن فعالیت تحزب خوب است اما به شرط ها و شروط باید انجام شود، نباید فعالیت احزاب در چهارچوبی انجام شود که کسی باقی نماند.

در فعالیت احزاب به دیدگاه اعتدالی نیاز داریم تا احزاب کیفی تر و تخصصی تر فعالیت کنند نه به صورت آرمانی و دوران گذاری. گروه ها باید با تدوین استانداردها و اصلاحات جزیی بتوانند فعالیت حزبی کنند.

معتقدم ایده بدی نباشد که تحزب از استاندارد مشخصی برخوردار باشد اما باید به صورت تدریجی لحاظ شود.



**نظرتان درباره استانداردهای قانون احزاب چیست؟

++افتخاری: اگر در قانون احزاب کاستی وجود نداشت کار کارشناسی دقیق تر و اصلاحات ضرورتی نداشت اما این قانون بی نقص نیست.

اگر قانون احزاب خوب و بدون نقص بود مجلس شورای اسلامی برای بررسی و اصلاحات قائل به توقف نمی شد. هم اینک خود مرکز پژوهش های مجلس نیز نکات اصلاحی درباره قانون احزاب دارد و معتقد است برخی نظرات عنوان شده در قانون فعلی دیده نشده است.



**با گذشت یک سال از روی کارآمدن دولت یازدهم وانتصاب وزیر کشور چه اقداماتی در حوزه آموزش و پژوهش در این وزارتخانه انجام شده است؟

++افتخاری: در حوزه آموزش و پژوهش وزارت کشور چند نکته در قالب رویکرد توسعه ای با حضور رحمانی فضلی وزیر کشور معنا پیدا کرد؛ نخست آن که قرار شد یک نهاد نخبگی به عنوان نهاد فکر برای کل وزارت کشور فعال شود چرا که مرکز مطالعات راهبردی و آموزش در یک دوره قبل دچاررکود شده وبه حاشیه رفته بود که برای نهادی چون وزارت کشور مطلوب نیست بنابراین یک نهاد اجرایی موفق باید دارا یکی نهاد نخبگی موفق باشد.

احیا و ارتقای مرکز آموزش کار دیگری بود که انجام شد، در همین راستا نیز طرح ضربتی به نام طرح اقدام در طول سه ماه گذشته برای احیای مرکز تحقیقات و آموزش به نگارش درآمد تا بتواند نهاد فکر وزارت کشور در آن تحقق یابد.

همچنین ایجاد شبکه ارتباطی نیز از دیگر اقدامات بود. قرار شد شبکه نخبگی مجازی راه اندازی شود تا بتوان از توان فکری در گستره ملی استفاده کرد.

در حال حاضر این طرح در وزارت کشور مصوب شده و سازمان آموزش و پژوهش مکلف است این کار را به انجام رساند. معتقدم نگاه نخبگی و کارشناسی کمک بزرگی به وزارت کشور است.

کارمهم دیگری که انجام گرفت این بود که قرار شد از چندگانگی در حوزه آموزش و پژوهش جلوگیری شود و مدیریت یکپارچه شود بنابراین شورای تدبیر ایجاد شد، در این شورا مدیران آموزش وپژوهش جمع هستند و سیاست گذاری ها واولویت بندی های آموزش و پژوهش در آن انجام می شود.



**وضعیت آموزش و پژوهش در وزارت کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

نمی گوییم در وضعیت ایده آل هستیم اما با اقدامات به ثمر رسیده معقتدم در وضعیت بهتری هستیم؛ تلاش می کنیم این طرح ها به طور مستمر ادامه پیدا کند. اقدام های انجام شده درامر آموزش و پژوهش اولین گام مطلوبی است که در این نهاد ایجاد شده است.

به اعتقاد من یکی از فعالیت های مهم کشور، بحث آموزش در رده مدیریتی است که بسیار تاثیرگذاراست بنابراین باید مصوبات مغفول مانده به روز شود و مصوبات جامانده ارتقاء یابد.



**موسسه آموزشی علمی و کابردی وزارت کشور به چه هدفی و از چه زمانی ایجاد شده است؟

++افتخاری: در این موسسه آموزش های رسمی علمی و کاربردی برای تصدی گری و پست های مدیریتی سازمانی در وزارت کشور آموزش داده می شود. این آموزش ها بر اساس استانداردهای وزارت علوم و در مقاطع تحصیلی تکمیلی تدریس می شود.

تاسیس این موسسه آموزشی در هیات امنا وزارت کشور به تصویب رسیده و اعضای آن مشخص و احکام آن صادر شده است.

این آموزش ها برای همه حوزه هایی که در وزارت کشور پست اجرایی دارند تدریس داده می شود.



** آیا آموزش های موسسه علمی و کابردی وزارت کشور همان آموزش ضمن خدمت است؟

++افتخاری: خیر، این آموزش ها ضمن خدمت نیست. آموزش ضمن خدمت درون سازمانی است و تنها گواهی سازمانی به کاربران داده می شود.



** با توجه به تاکید برخی مدیران به شایسته سالاری، به نظر شما مدیران وزارت کشور تا چه میزان براساس این مولفه برگزیده شده اند؟

++افتخاری: دکتر رحمانی فضلی شایسته سالاری را جزو شاخص های امور اجرایی خود قرار داده و دولت یازدهم نیز بر این اساس جلو می رود.

گفت و گو از: مریم شریف زاده و فرزانه جلالیان

سیام/9136/ م.ش/1336