تنش میان غرب و روسیه بالا گرفت/ تلاشهای پوتین برای دور زدن تحریم‌ها

مدخل بحث 

پس از انتخابات جدایی طلبانه در شرق اوکراین با محوریت دانتسک که چند ماه پس از الحاق غیرقانونی شبه جزیره کریمه به روسیه با حمایتهای مسکو صورت گرفت، آمریکا و متحدانش ضمن تحریم روسیه از این کشور خواستند ارسال سلاح به جدایی طلبان را متوقف و از نفوذ خود در شرق اوکراین جهت ترغیب جدایی طلبان به پذیرش آتش بس استفاده کند. این در حالی بود که پس از انتخاب رییس جمهور جدید اوکراین بحران داخلی این کشور وارد مرحله جنگی‌تری شد و ابعاد نظامی بیشتری یافت، به طوریکه تعداد کشته شدگان اوکراینی را از ماه آوریل تا کنون به قریب 1200 نفر و تعداد رانده شدگان از منازل را به دهها هزار نفر رساند. بدین ترتیب و پس از سقوط هواپیمای مسافری مالزیایی، روسیه بیش از پیش درمظان اتهام و در معرض تحریم غرب قرار گرفت.

مسکو برغم تصویب قانون عدم ورود نیروهای نظامیش به خاک اوکراین در مجلس دوما و اعلام عقب کشیدن این نیروها از مرزهای خود با اوکراین و اعلام اینکه از جدایی طلبان شرق اوکراین حمایت نمیکند ودر راستای برقراری آتش بس در این منطقه تلاش خواهد کرد و درهمین چارچوب نیز تماسهای مستقیم و غیرمستقیمی با دول فرانسه، آلمان واوکراین نیز برقرار نمود، اما به وعده های خود عمل نکرد به طوری که براساس اعلام سازمان سیاسی و نظامی ناتو در مرزهای روسیه با اوکراین درشرق این کشور حدود 000، 20 نظامی مستقر شده و در صورت لزوم وارد خاک اوکراین شده و پس از انجام عملیات به خاک روسیه باز میگردند؛ به طوریکه یکی دو روز پیش از این نیروهای روسی اقدام به دستگیری 50 تن از نیروهای نظامی و مرزبابان اوکراینی به اتهام شلیک گلوله از خاک اوکراین به خاک روسیه شدند!

این در حالیست که سفیر امریکا ویدیویی از شلیک خمپاره به خاک اوکراین از خاک روسیه را منتشر کرده بود. جفری پیات سفیر آمریکا در اوکراین این تصاویر را در صفحه توئیتر خود منتشر کرد. در سند وزارت خارجه آمریکا که عنوان آن شواهد حمله خمپاره‌ای روسیه به اوکراین است 4 تصویر ماهواره‌ای وجود دارند که همگی مربوط به تاریخ‌های بین 21 تا 25 و 26 جولای هستند. انتشار این تصاویر ماهواره‌ای در شرایطی صورت گرفت که تنش‌های بین مسکو و کشورهای غربی پس از سقوط یک فروند هواپیمای مسافربری خطوط هوایی مالزی در مرز بین اوکراین و روسیه ابعاد تازه‌ای به خود گرفته است. از سوی دیگر ناتو نیز خبر از حضور 20 هزار نیروی نظامی روسیه در مرزهای این کشور با اوکراین درشرق این کشور خبرداد. اینگونه اقدامات بیانگر اشراف ماهوارهای آمریکایی بر تحرکات روسیه در منطقه و تلاش برای مستند سازی اقدامات مسکو در اوکراین به منظور بهره برداریهای آتی علیه این کشور است.

در تب و تاب روند بحران در اوکراین که با نقض تمامیت ارضی، حاکمیت ملی و اعلام استقلال مناطقی از شرق این کشور همراه است و درگیریهای داخلی که هنوز نیز ادامه دارد و با کمک مستقیم روسیه محقق شده، تحریمهای اقتصادی و کنسولی امریکا و غرب علیه روسها نیز صورت گرفت. ساقط کردن هواپیمای مسافربری خط هوایی مالزی در آسمان اوکراین توسط جدایی طلبان به کمک روسیه را میتوان به عنوان مرحله دیگری از تشدید بحران اوکراین ارزیابی کرد.

پس از این حادثه بود که تحریمهای جدیدی در حوزه های مالی، بانکی، نفتی از سوی امریکا و اتحادیه اروپا علیه روسیه به تصویب رسید و موجب واکنشها و تصمیمهای عاجلانه وعجولانه از سوی مسکو از قبیل اقدام متقابل توسط روسیه در جهت ممنوعیت واردات برخی اقلام از اروپا به این کشور گردید که واکنش "جیسون فورمن "مشاور اقتصادی کاخ سفید را به همراه داشت؛ مبنی بر اینکه تحریمهای غرب علیه روسیه موجب افزایش بهای نفت نشده و بر صادرات آمریکا تاثیر منفی نداشته و اقدام تلافی جویانه روسیه در واکنش به تحریم های غرب به علت اقدامات مسکو در بی ثبات کردن اوکراین، به اقتصاد روسیه ضربه وارد خواهد کرد.

حلقۀ تحریمها علیه روسیه تنگ‌تر می‌شود
به موازات کمکهای نظامی امریکا و اروپا به اوکراین و در ادامه تحریمها علیه روسیه پس از سرنگون شدن هواپیمای مسافربری مالزیایی در آسمان شرق اوکراین، اتحادیه اروپا، دهم مرداد ماه 18 نهاد و 15 شخص روسی را به دلیل دست داشتن در بحران اوکراین، به فهرست افراد و نهادهای مورد تحریم خود اضافه کرد. در میان 15 نفری که دارائی آنها در اتحادیه اروپا مسدود شده و از سفر به کشورهای عضو این اتحادیه منع شده اند، نام رئیس جمهوری چچن و رهبر خودخوانده جمهوری دونتسک نیز به چشم می‌خورد. از مهمترین مقامات روسی که نام آنها در لیست تحریم های اتحادیه اروپا قرار گرفته می توان به "الکساندر بورتنیکوف" رئیس سازمان امنیت فدرال روسیه و "سرگئی بسدا" رئیس اداره اطلاعات روسیه که مسئول عملیات های خارجی و جمع آوری اطلاعات از سایر کشورهای جهان است اشاره نمود. از مجموع 18 نهاد تحریم شده از سوی اتحادیه اروپا نیز 9 نهاد متعلق به جدایی طلبان اوکراین است که در شرق این کشور اعلام استقلال کرده‌اند.

اتحادیه اروپا نیز تاکنون نزدیک به 90 نفر به همراه 20 نهاد در اوکراین و روسیه را تحریم کرده است. این تحریم ها در پی ساقط شدن هواپیمای مسافربری مالزیایی در شرق اوکراین اعمال شده است. فان رومپوی رییس اتحادیه اروپا نیز در بیانیه ای اعلام کرد تحریم ها علیه بخش های مالی، دفاعی و انرژی هشداری جدی و شدید است مبنی بر اینکه اقدامات روسیه در اوکراین قابل تحمل نیست. گفتنی است اتحادیه اروپا به تازگی تحریم‌های پیشین خود علیه بخش بازرگانی و دفاعی روسیه را تمدید کرد. این تحریم‌ها سه ماه پیش و در پی افزایش تنش‌ها در اوکراین، بر اشخاص و موسسات روسی اعمال شده بود. تحریم‌های مزبور، بخش‌های دفاعی، بازرگانی و صنایع دارای فن‌آوری پیشرفته روسیه را هدف گرفته‌اند.

براساس تحریمهای جدید، تجارت و سرمایه گذاری با کریمه که در ماه مارس به روسیه منضم شده است بیش از پیش محدود خواهد شد. پیش ازاین، اتحادیه اروپا اعضای محفل سیاسی داخلی پوتین ازجمله ˈ دمیتری روگوزین ˈ معاون نخست وزیر را هدف قرار داده بود ولی این نخستین بار است که شخصیت های تجاری نزدیک به رئیس جمهوری تحریم می شوند. تحریمها چهار حوزه کلیدی، دسترسی به بازارهای سرمایه، کالاهای دارای کاربرد دوگانه نظامی و غیرنظامی و فن آوری های حساس از جمله بخش انرژی را شامل می شود.
در همین حال آرسنی یاتسینیوک، نخست وزیر اوکراین روز جمعه 17 مرداد خواستار تحریم شخصیت‌ها و شرکت‌های روسی بیشتری شد. یاتسینیوک تصریح کرد که دولتش پیشنهاد می‌کند که 172 شخصیت از روسیه و دیگر کشورها و نیز 65 شرکت روسی که به گفته وی از تروریسم در اوکراین حمایت می‌کنند، تحریم شوند. نخست وزیر اوکراین افزود که این پشنهاد به شورای دفاع و امنیت ملی ارائه می‌شود و انتظار می‌رود که پارلمان لایحه‌هایی را سه شنبه هفته آینده برای عملی کردن این پیشنهاد تصویب کند.

هرچند که اعمال تحریمها علیه روسیه در برخی زمینه ها آثار منفی بر اقتصاد روسیه بر جای گذاشته است (در این زمینه به این یادداشت رجوع نمایید) اما برخی از کارشناسان معتقدند اقدام به تحریم علیه روسیه تقریبا محال است زیرا یک چهارم اروپا و تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا وابسته به گاز روسیه هستند و در واقع یک سوم نفت و زغال سنگ مورد نیاز اروپا از روسیه وارد می شود. همچنین 90% نفت و 70% گاز روسیه از اروپا به مقاصد دیگر صادرمی‌شود.

استقرار نیروهای اروپایی در مرزهای روسیه واکراین
به تازگی سازمان امنیت وهمکاری اروپا متشکل از 15ناظر، فعالیت خود را برای نظارت بر گذرگاه های مرزی روسیه و اوکراین آغاز کرد. این گروه از ناظران از شش کشور اروپایی تشکیل شده و در گذرگاههای مرزی ˈگوکوواˈ و ˈدونتسکˈ در استان راستف روسیه مستقر شده است.ˈپل پیکارˈ رییس گروه ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا در منطقه ˈروستفˈ روسیه گفت: "ماموریت گروه ناظران ما نظارت بر گذرگاههای مرزی روسیه واوکراین است که آن را (ازدوروز پیش ) آغاز کردیم و در آینده نیز شمار ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا در منطقه روستف روسیه افزایش خواهد یافت."

لازم به توضیح است که استقرار گروه ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا در مناطق مرزی روسیه با اوکراین به درخواست مسکو انجام می گیرد. دولت روسیه در هفته های اخیر بارها به حملات خمپاره ای و تیراندازیهای نیروهای اوکراینی به مناطق مرزی خود اعتراض کرده و از سازمان امنیت و همکاری اروپا خواسته بود بر این مناطق نظارت کند. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه 13 مرداد ماه اعلام کرد شماری از ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا در روزهای آینده به دو گذرگاه مرزی بین اوکراین و روسیه خواهند رفت. وی از آمریکا خواست تا در این ماموریت مانع تراشی نکند. لاوروف در کنفرانسی خبری گفت: "ما منتظر ورود ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا به مراکز ایست و بازرسی دونتسک و گوکووو در روزهای آینده هستیم. من روز گذشته در گفتگویی تلفنی با جان کری وزیر امور خارجه آمریکا درخواست کردم که او از ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا بخواهد که در اجرای این توافقنامه مداخله نکند. امیدواریم که این مسئله شک و ظن هایی که به طور مرتب ابراز می شود و براساس آن این گذرگاه های مرزی برای عبور گسترده سلاح و جنگجوی روسیه به اوکراین مورد استفاده قرار می گیرد، برطرف کند."
لازم به توضیح است که گذرگاه های دونتسک و گوکوو در مرز روسیه و اوکراین در منطقه ای واقع است که بخش اوکراینی آن تحت کنترل جدایی طلبان روس قرار دارد. به عقیده واشنگتن این گذرگاه ها برای رساندن سلاح های سنگین به جدایی طلبان به کار می رود اما مسکو این ادعا را تکذیب میکند.
سرگئی لاوروف همچنین ضمن تایید عزم سازمان امنیت و همکاری اروپا برای استفاده از پهپادها برای تأمین کنترل مرزی بین روسیه و اوکراین، تاکید کرد که در چارچوب ماموریت این هیئت، آنان می توانند از همه امکانات فنی نظارتی و کنترلی استفاده کنند. وی افزود:"ما آماده ایم همه شرایط ضروری را مهیا کنیم تا کار ناظران در فضایی خوب انجام شود." لاوروف همچنین غربی ها را به مانع تراشی در ابتکارات مسکو متهم کرد و گفت:"دو هفته در گفتگوها با سازمان امنیت و همکاری اروپا که برای هیچ کس مفید نبود تلف شد زیرا دیپلمات های آمریکایی، انگلیسی و اوکراینی تلاش کردند مانع از پذیرش ابتکار روسیه شوند. ما حضور ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا را در مرز به اشکال مختلف و در زمان های لازم پیشنهاد کردیم تا نشان دهیم غرب برای به تأخیر انداختن این روند تلاش می کند."

تعلیق همکاریهای هسته ای واشنگتن-مسکو
افزایش تنش‌ها میان واشنگتن و مسکو در بحران اوکراین، توافق دوکشور برای افزایش همکاری‌های دو جانبه میان دانشمندان هسته‌ای دو کشور را به حالت تعلیق در آورده است. قریب یکسال پیش "ارنست مانیز" وزیر انرژی آمریکا به وین سفر کرد تا توافق مذکور را با همتای روسی خود به امضاء برساند. این توافق با هدف بهبود روابط روسیه و آمریکا طراحی شده بود. به موجب این توافق طرفین می‌توانستند به طور متقابل از تجهیزات هسته‌ای یکدیگر بازدید کنند. یکی از اهدافی که در حاشیه این توافق مطرح شد، تلاش دو کشور برای حفاظت از سیاره زمین و بشریت بود. با این حال تنش‌های اخیر میان دو کشور منجر به لغو جلسات مرتبط با این موضوع میان دو کشور شد.
معاون وزیر انرژی آمریکا اعلام کر، اقدام روسیه در الحاق کریمه به خاک خود منجر به تعلیق این توافق شده است. مقامات و متخصصین آمریکایی معتقدند که تعلیق این توافق در درک توانمندی‌های طرف مقابل ایجاد محدودیت می‌کند و خطر اشتباه محاسباتی در سنجش سطح تکنولوژیک طرف مقابل را بالا می‌برد. در شرایط حاضر هر دو طرف رویه‌هایی مشابه دوران جنگ سرد از خود بروز می‌دهند. هفته گذشته واشنگتن، مسکو را به تخلف از معاهده کنترل تجهیزات نظامی محکوم کرد.

رزمایش های انفعالی روسیه در برابر غرب
همزمان با ادامه بحران در اوکراین، اخیراً روسیه مانور نظامی گسترده ای را با شرکت یگان های مختلف از ناوگان دریای سیاه خود برگزار کرد .این مانورهای روسیه با مانورهای کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی ناتو در دریای سیاه که با حضور کشتی های جنگی بلغارستان، یونان، ترکیه، رومانی و آمریکا برگزار شد همزمان بود. مزید بر آن، برگزاری رزمایش های مشترک روسیه با کشورهای عضو بریکس نیز در دستور کار وزارت دفاع این کشور قرار دارد.

روسیه پس از شروع تحریهای غرب علیه این کشور تلاش می کند تا نه تنها روابط اقتصادی، تجاری و مالی خود را با کشورهایی مانند چین و هند گسترش دهد (قراردادها و توافقنامه های مهمی نیز بین این سه کشور منعقد شده است) بلکه در عین حال قصد دارد تا با گسترش روابط و همکاری های نظامی با این دو کشور که مهمترین اقتصادهای نوظهور محسوب می شوند با سلطه غرب و سیاستها و اقدامات توسعه طلبانه آمریکا مقابله نماید.

روسیه بزرگترین فروشنده انواع تسلیحات به هند است و برگزاری رزمایش های مشترک و منظم با هند نیز بخشی از سیاست مسکو برای نزدیکی هر چه بیشتر دو کشور به یکدیگرتلقی می شود. روسیه و هند دارای روابطی دیرینه هستند و در سالهای اخیر این روابط در چارچوب سازمانهای منطقه ای و بین المللی رو به گسترش بوده است. از جمله اینکه هر دو کشور عضو گروه بریکس هستند که به رایزنی های منظم در زمینه مسائل مورد علاقه می پردازند و اقدامات مشترکی در زمینه های سیاسی، اقتصادی و مالی صورت می دهند. با این همه یکی از مهمترین جنبه های روابط روسیه و هند روابط نظامی و تسلیحاتی است. هند از دوره شوروی همواره مهمترین خریدار تسلیحات روسی بوده است و در واقع بنیان صنعت دفاعی این کشور شالوده روسی دارد.
روسیه نه فقط در فروش سلاح به هند نقش اساسی داشته و اصلی‌ترین تأمین کننده نیازهای تسلیحاتی دهلی نو بوده بلکه نقش بسیار مهمی در انتقال تکنولوژی نظامی به هند داشته است. از سوی دیگر هند نیز مایل است تا در راستای افزایش توانمندی های نیروهای مسلح خود روابط و همکاری های هر چه نزدیک تری با روسیه داشته باشد.
مسکو و دهلی‌نو به طور منظم رزمایش های مشترک برگزار می کنند. نخستین رزمایش "ایندرا" در می سال 2003 برگزار شد. از آن هنگام تاکنون 7 رزمایش مشترک دریایی و زمینی بزرگ تحت عنوان ایندرا توسط روسیه و هند برگزار شده است. سخنگوی ناوگان اقیانوس آرام نیروی دریایی روسیه در اواخر فوریه 2014 اعلام کرده بود که این ناوگان در شش ماه آینده در سه رزمایش دریایی بین‌المللی بزرگ شامل رزمایش مشترک با نیروی دریایی کشورهای هند، چین وکشورهای عضو اتحادیه کشورهای جنوب شرق ‌آسیا موسوم به آسه‌آن، مشارکت خواهد کرد.

در پی رزمایشهای پیشین، مسکو روزسه‌شنبه 15 ژوئیه نیز مانوری در ولادی‌وستوک در شرق دور روسیه روی عرشه رزمناو روسی واریاژ و متعاقبا در 16 و17 ژوییه مرحله عملیاتی این رزمایش در دریای ژاپن برگزار شد. این رزمایش در مجموع 6 روز به طول انجامید. هرچند هدف از برگزاری این رزمایش دریایی، آموزش و بهبود عملیات دریایی مشترک، تقویت اعتماد دوجانبه و تعمیق همکاری ها بین نیروهای مسلح دو کشور و نیز افزایش توانمندی های آنها برای مقابله مشترک با تهدیدات امنیتی اعلام شد، اما همزمانی برگزاری آن با تشدید تحریمها علیه روسیه بیانگر واکنشی درقبال فشارهای غرب علیه این کشور می باشد.

در همین حال در جریان سفر اخیر پوتین به هاوانا، روسیه و کوبا درباره بازگشایی مجدد پایگاه SIGINT در لوردس کوبا که بزرگترین پایگاه روسیه در خارج از این کشور بوده است به توافق رسیدند. این پایگاه که در سال 2001 به علت وجود مشکلات مالی از سوی روسیه تعطیل شد 250 کیلومتر با خاک آمریکا فاصله دارد و زمانی پذیرای هزاران نیروی نظامی و اطلاعاتی روسیه در نزدیکی مرزهای آمریکا بود که وظیفه اصلی اش جاسوسی از آمریکا بود و ناوگان دریایی روسیه را در نیمکره غربی هدایت می کرد.
همچنین در راستای رهایی از آثار تحریمها به منظور مقابله با تحریمهای غرب، مسکو به تازگی یک قرارداد گازی با چین به امضا رساند. به موجب این قرارداد چین متعهد شده است به روسیه در گسترش زیرساخت‌های استخراجی کمک کند. مسکو قصد دارد با این اقدام با آثار ناشی از ممنوعیت صادرات تکنولوژی‌های وابسته به بخش انرژی که موجب جلوگیری از ورود تجهیزات فوق پیشرفته استخراج و نرم‌افزارهای مورد نیاز آن به روسیه است، مقابله کند. برغم تقلای روسیه در کاهش تاثیر تحریمها، این تحریم‌ها در توسعه صنعت انرژی روسیه در آینده اختلال ایجاد خواهد کرد حتی اگر روسیه در فرآیند تولیدی فعلی خود به چنین تکنولوژی‌هایی نیاز نداشته باشد.

حمایت مالی و نظامی غرب از اوکراین
در همین حال سفیر آمریکا در کی یف از اختصاص یافتن کمک مالی چند میلیون دلاری در سال جاری برای تأمین امنیت و تقویت توان دفاعی اوکراین خبرداد. "جفری پایه ت " سفیر آمریکا در کی یف در دیدار10 مرداد خود با خبرنگاران اعلام کرد که کمک مالی دولت ایالات متحده به اوکراین در زمینه دفاعی و تأمین امنیت تا پایان سال جاری (2014) بیش از 30 میلیون دلار خواهد بود. وی افزود: "اولویت برای آمریکا، ارائه کمک به موثر واقع شدن اقدامات سرویس های مرزبانی اوکراین با هدف تقویت مرزهای این کشور است. با همین هدف، کارشناسان آمریکایی کمک هایی را برای موثر واقع شدن این اقدامات انجام خواهند داد." سفیر آمریکا در عین حال یادآور شد که تلاش های دولت ایالات متحده در این زمینه به طور همزمان با تدابیری تحقق می یابد که از سوی مقامات اتحادیه اروپا در این راستا اتخاذ شده است. پیش از این ویکتوریا نولاند مشاور وزیر امور خارجه آمریکا کمکهای مضاعف واشنگتن به دولت اوکراین در سال جاری را 196 میلیون دلار اعلام کرده بود.

در همین حال درتحولی حساس، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا اعلام کرد که نظامیان این کشور در حال بررسی طرحی هستند که از زمان جنگ سرد تا کنون در جدول کاری آمریکا نبوده است. مارتین دمپسی تأکید کرد: متمرکز کردن نظامیان، استقرار خطوط تماس و تماس های دریایی از جمله مواردی است که بررسی آن در چارچوب این طرح کاری درجریان است. وی افزود: نظامیان آمریکایی رایزنی‌هایی را با همپیمانان خود در ناتو درباره مسائل مربوط به بالابردن سطح امنیت و آمادگی نظامی انجام می‌دهند و به طور گسترده امکان ارائه کمک نظامی به "کی‌ف" را مورد بحث قرار می دهند. وی تصریح کرد: حوادث اوکراین تغییرات محسوسی را در روابط بین آمریکا و روسیه پدید آورده است و آمریکا باید گام هایی را علیه روسیه در چارچوب ناتو اتخاذ کند. این ژنرال آمریکایی گفت: تشکیل ناتو برای تقویت ثبات و سرکوب تجاوزگری شوروی و محافظت از ثبات اروپا بود؛ لذا در وهله اول ضروری است که این مسأله در چارچوب ناتو با درک تغییرات ایجاد شده و ارزیابی امنیت و آمادگی نظامی ما به همراه ابزارهای پیشگیرانه که در اختیار داریم، بررسی شود.
کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز به نوبه خود اخیراً اعلام کرد که توصیه های راهبردی برای ایجاد یک نیروی امنیتی موثر، پایدار و مسئول که به تقویت حاکمیت قانون در اوکراین کمک می کند، در اختیاراوکراین قرار خواهد گرفت تا به نفع همه شهروندان اوکراینی باشد و بودجه دو میلیون و 680 هزار دلاری برای آغاز اجرای این طرح در نظر گرفته شده که انتظار می رود تا سی ام نوامبر طول بیانجامد.

تحلیل
گزینش همزمان استراتژی دیپلماسی آشکار و نهان از سوی مسکو در قبال آمریکا و اتحادیه اروپا در بحران اوکراین و تفاوت در حرف و عمل ازسوی کرملین پاسخگوی درخواستهای واشنگتن و بروکسل نگردید و منجر به تشدید تحریمها و تهدیدهای امریکا، اروپا و ناتو علیه روسیه شد و کار را به آنجا رساند که علاوه بر گسترده شدن دامنه تحریمها علیه مسکو، نخست وزیر اوکراین نیز خواستار تشدید و افزایش تحریمها علیه روسیه گردید.
هر چند دعوت روسیه از ناظران سازمان امنیت وهمکاری اروپا جهت حضور در مناطق مرزی این کشور با اوکراین به منظور نظارت بر عملکرد نیروهای نظامی روسیه و عدم ارسال تجهیزات و نفرات نظامی از روسیه به خاک اوکراین و شروع فعالیت این ناظران می‌تواند در تقلیل بحران در شرق اوکراین موثر افتد، اما به دلیل اقدامات پنهانی مسکو در برخورد با اوکراین نمی‌توان نسبت به پایان این بحران در آینده ای نزدیک امیدواربود. البته با توجه به رصد تحرکات روسیه در مناطق مرزی این کشور با اوکراین از سوی ماهواره های امریکایی اینگونه اقدامات برای مسکو سهل نخواهد بود.

برای مشاهدۀ وبلاگ افشار سلیمانی در صفحۀ بلاگرهای خبرآنلاین اینجا کلیک کنید