کشتار در خاورمیانه؛ از داعش تا صهیونیسم

اوضاع چندین کشور کلیدی خاورمیانه چندی است با جنگ، ناآرامی، انفجار و کشتار بیگناهان همنشین شده است.

این روزها فلسطین در تب و تاب بمباران های شبانه روزی باریکه غزه و سرکوب های پیاپی مردم معترض در کرانه باختری رود اردن به دست اشغالگران صهیونیستی است.

شمار قربانیان حملات صهیونیست ها به غزه از هفدهم تیرماه تاکنون از مرز 700 نفر گذشته است و بیش از 4500 نفر نیز زخمی شده اند.

اشغالگران قدس طی روزهای گذشته با حمله به بیمارستان ها، اماکن مذهبی، مراکز و پناهگاه های سازمان ملل متحد و ساختمان های نگهداری کودکان معلول و نیز بکارگیری انواع سلاح های کشتار جمعی ممنوع شده مانند بمب های فسفری و نیزه ای، بمب های حاوی میخ و تسلیحات شیمیایی به نمادی تمام نما از جنایت ضد بشریت تبدیل شده اند.

رژیم صهیونیستی که حتی پس از اسیر شدن «شائول آرون» از یگان مرزی به دست گروه های مقاومت، برای حفظ روحیه سربازان تا 2 روز موضوع را کتمان می کرد، به کشته شدن 34 صهیونیست در درگیری های چند روز گذشته اعتراف کرده است.

پیشرفت های تسلیحاتی، اطلاعاتی و عملیاتی گروه های مقاومت که در قالب هدف قرار دادن هواپیماهای جنگنده صهیونیستی، بکارگیری موشک های ضد تانک های مرکاوا، انجام عملیات آبی، افزایش برد موشک ها، رسیدن به پشت خطوط صهیونیست ها با استفاده از تونل ها و... نمایان شده، پشتیبانان بین المللی و منطقه ای رژیم صهیونیستی را به تکاپو انداخته است تا راهی برای رهایی این رژیم بیابند.

طرح آتش بس پیشنهادی مصر که انتشار اخباری درباره هماهنگی اولیه متن آن با مقام های رژیم صهیونیستی، بدبینی ها درباره ماهیت واقعی آن را برانگیخت و با استقبال مهمترین پشتیبانان صهیونیست ها یعنی آمریکا و کشورهای غربی همراه بود، از سوی گروه های مقاومت پذیرفته نشده است.

آنان بر این باورند که با وجود محاصره 10 ساله باریکه غزه، سخن گفتن از هر گونه آتش بس به معنای زمینه چینی برای آغاز تجاوزی دیگر در آینده ای نه چندان دور خواهد بود؛ همانگونه که پس از جنگ های 22 روزه سال 1387 و هشت روزه سال 1391، دوباره آتش افروزی و یورش به غزه را شاهد بودیم.

** سوریه

همزمان و کمی آن سوتر از فلسطین، کشور مسلمان دیگری در خاورمیانه با جنگ داخلی و ناآرامی درگیر است.

سوریه از سه سال پیش تاکنون با مخالفان مسلح داخلی و گروه های تروریستی دست به گریبان است.

این کشور پس از تقویت نیروی نظامی، با تمرکز بر مرزهای جنوبی (اردن و لبنان) گذرگاه هایی را که مکان جابجایی تروریست ها و سلاح شده بودند، کور کرد و به پشتیبانی گروه های مردمی، شهر به شهر شورشیان را سر جای خود نشاند.

گرچه هنوز جنگ در سوریه پایان نیافته است اما برگزاری نخستین انتخابات ریاست جمهوری رقابتی در سیزدهم خرداد و پیروزی «بشار اسد» رییس جمهوری کنونی با 88 درصد آرا، جریان دموکراسی (مردمسالاری) در این کشور را بیش از پیش به رخ کشیده است و نوید روزهایی آرام تر را می دهد.

با این همه، ناآرامی های سوریه فقط به مرزهای این کشور محدود نشد و دیری نپایید گروه های تندرو و تکفیری در گوشه و کنار منطقه پراکنده شدند.

یکی از این گروه های تکفیری «دولت اسلامی عراق و شام» موسوم به داعش است که در امتداد رود فرات راه خود به درون عراق را گشود و از پارسال در بخش های غربی سنی نشین و قبیله ای این کشور در «رمادی» مرکز استان الانبار، پناه گرفت.

** عراق

نارضایتی ساکنان غرب عراق به سبب شکاف طبقاتی دیرین و ریشه دار در تاریخ به همراه فشارهای اقتصادی ناشی از سال ها تحریم این کشور از سوی غرب، کار تکفیری ها را ساده کرد.

پس از مدتی نیز گروه های مخالف مانند بعثی های عضو گروه «نقشبندیه»، سازمان منافقین، فراریان از زندان ها و... به داعش پیوستند تا «ابوبکر البغدادی» رهبر این گروه که به سبب داعیه داری رهبری القاعده با مقام های کنونی این گروه اختلاف دارد، دستور یورش به شهرهای دیگر به ویژه «موصل» مرکز استان نینوا، را صادر کند و پس از اشغال آن به سبب خیانت برخی نظامیان ارتش و مقام های ایالتی، راه «تکریت» در استان صلاح الدین، را پیش گیرد.

جنایات داعش علیه شیعه، سنی و مسیحی از کرد و عرب سبب شد بسیاری از گروه های مردمی در پاسخ به فراخوان رهبران سیاسی و مذهبی به ویژه آیت الله «علی سیستانی» رهبر شیعیان عراق، بسیج شده و به یاری ارتش بشتابند.

همزمان، به نظر می رسد بن بست سیاسی که پس از انتخابات دهم اردیبهشت ماه مجلس با 2 بار تعویق جلسات به دلیل ترک نشست ها از سوی گروه های سیاسی پس از جدال با یکدیگر نمایان تر شد، سرانجام با انتخاب «سلیم الجبوری» از میان سنی ها برای ریاست مجلس پایان یافته است.

ائتلاف ملی کردستان به طور ویژه حزب «اتحادیه میهنی کردستان» به رهبری «جلال طالبانی» رییس جمهوری عراق که پس از 19 ماه درمان این هفته به سلیمانیه بازگشت، باید بر پایه توافق با شیعیان و سنی ها، رییس جمهوری آتی را معرفی کند که گویا به نوشته دوم مردادماه تارنمای عراقی «مدیا پرس»، «فواد معصوم» به عنوان نامزد نهایی برای جایگاه ریاست جمهوری معرفی شده است.

گروه های شیعه به ویژه گروه های صدر و حکیم و هواداران «نوری مالکی» نخست وزیر کنونی، 15 روز پس از تعیین رییس جمهوری، وقت دارند بر سر نخست وزیر آتی عراق به توافق برسند.

** نتیجه گیری

در شرایطی که فلسطینیان با رژیم صهیونیستی دست به گریبان هستند، در عراق و سوریه برخی گروه های مخالف داخلی و تروریست هایی که از خارج به ویژه کشورهای غربی- عربی- آسیایی به آنان پیوسته اند، مشکل آفرین شده اند.

آمریکا به همراه هم پیمانان غرب و عربی خود که دست در دست رژیم صهیونیستی دارند، بر پایه افشاگری های «ادوارد جوزف اسنودن» پیمانکار پیشین آژانس امنیت ملی و کارمند پیشین سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، پشت شکلگیری گروه های تندرو و تکفیری مانند داعش هستند.

هم اشغالگران قدس و هم مخالفان سوریه و گروه های تندرویی مانند داعش از کمک های مالی، تسلیحاتی و اطلاعاتی غربی و منطقه ای بهره مند بوده اند.

حتی واشنگتن با وجود ماه ها رصد تحرکات داعش در عراق و برخلاف تعهدات امنیتی خود با این کشور، پس از بالا گرفتن ناآرامی ها باز هم از همکاری کامل با بغداد سر باز زد و انتقاد رهبران عراق را برانگیخت.

اعتراض اول مردادماه «محمد علی حکیم» نماینده عراق در سازمان ملل متحد، به شورای امنیت نیز بر همین پایه بود. وی هشدار داد پشتیبانی شورای امنیت از عراق فقط با صدور بیانیه و قطعنامه و بدون اجرای آن از سوی اعضای این شورا یا همکاری کشورهای منطقه برای انهدام شبکه های تروریستی و خشکاندن منابع مالی و جلوگیری از فعالیت آنها، کارساز نخواهد بود.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، «نیکلای ملادینوف» فرستاده سازمان ملل متحد به عراق، هم که از راه ویدئو کنفرانس در جلسه شورای امنیت شرکت داشت، تاکید کرد «اقدام هایی مانند به خدمت گرفتن جنگجویان خارجی، ارتکاب جنایت، آدم ربایی و نقض فاحش حقوق بشر همگی دلایلی هستند که جامعه بین المللی و شورای امنیت سازمان ملل باید به طور صریح و قاطع پایان یافتن جنایت های داعش را خواستار شود».

ملادینوف افزود: شورای امنیت باید از کشورهای عضو شورا بخواهد در تلاش ها برای اجرای تحریم های موجود و بازخواست کردن از سازمان دهندگان و پشتیبانان اقدام های تروریستی دهشتناک در عراق مشارکت کنند.

سفر دوم مردادماه دبیرکل سازمان ملل متحد به عراق (پس از سفر به برخی دیگر از پایتخت های خاورمیانه مانند قاهره و دوحه برای رایزنی درباره اوضاع غزه) را نیز باید در همین پیوند دانست.

روشن است همانگونه که فرستاده سازمان ملل متحد به عراق گفته است «تهدید داعش محدود به عراق نیست و نخواهد بود».

داعش از ناآرامی های سوریه و پشتیبانی های عربی- غربی- عبری سر برآورد و به عراق رفت و اینک کشورهای منطقه از اردن و ترکیه و جمهوری اسلامی ایران گرفته تا عربستان و مصر را تهدید می کند.

همزمان، رژیم صهیونیستی که مدت ها با فرستادن سلاح برای تکفیری ها، آموزش نظامی به تروریست ها و درمان زخمی های آنان در فلسطین اشغالی، مهر تاییدی بر پشتیبانی های خود از آنان زده بود، از خلاء پیش آمده پس از تنش آفرینی های داعش در عراق استفاده کرد تا به بهانه واهی کشته شدن سه نوجوان صهیونیست، برای از میان برداشتن گروه های مقاومت به ویژه حرکت مقاومت اسلامی (حماس) ماشین کشتار جمعی خود را به غزه بفرستد.

گرچه بازیگران منطقه ای دیگری مانند جمهوری اسلامی ایران، مصر، عربستان سعودی، ترکیه، قطر، اردن و... نیز بر اوضاع کنونی خاورمیانه تاثیر می گذارند اما رخدادهای کنونی خاورمیانه که به سختی در هم تنیده شده است، گرد سه تحول کنونی در فلسطین, عراق و تا اندازه ای سوریه می گردد.

از این رو، به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران به عنوان رییس دوره ای جنبش غیرمتعهدها و یکی از سنگین ترین وزنه های منطقه ای باید با رویکردی چندجانبه، همه ابعاد دگرگونی های خاورمیانه را بررسی کند تا بتواند برای نقش آفرینی موثر و کارآمد در هر کدام از آنها، راهبردهای مناسب را با توجه به خط مشی های انسانی- اسلامی و مصالح ملی برگزیند و با متحد کردن دیگر کشورهای منطقه، نقطه پایانی بر خشونت ها نهد.

از مریم مسعود- گروه تحقیق و تفسیر خبر

پژوهشم**1961**1358