سیری در آراء و اندیشه های "رابرت آئودی" فیلسوف اخلاق معاصر

وی در کتاب خود تحت عنوان "فضیلت در حق" شهودگرایی اخلاقی و معرفت ‌شناسی اخلاق را مورد بررسی قرار داده و صاحب آثار مهمی در حوزه فلسفه سیاسی و به ویژه تبیین نسبت کلیسا و دولت است. آثار "آئودی" به زبان فارسی ترجمه شده که از آن جمله می توان به کتاب معرفت شناسی اشاره کرد.

وی در این کتاب معتقد است که پرداختن به معرفت شناسی می تواند راهگشای شناخت بهتر مسائل معرفت شناسی تحليلی باشد. فيلسوفان از ابتدای تاريخ فلسفه در پی يافتن توصيفات و ويژگی های جهان بوده اند. اينکه ما در چگونه جهانی زندگی می کنيم، اينکه نسبت ما با «هستی» چگونه است و اينکه هستی دارای چه ويژگی هايی است از پرسش های هميشگی و هنوز مطرح در عالم فلسفه است.

وی همچنین در این کتاب آورده است که از زمان طالس ملطی تا روزگار ما، نسبت هستی های مختلف دغدغه اصلی فيلسوفان به شمار آمده است. روزگاری هستی متافيزيکی مورد پرسش قرارگرفته است. زمانی پرسش از هستی خداوند در ديدگاه فيلسوفان اهميت اساسی يافته است، گاهی فيلسوفی نحوه وجود اقتصادی انسان را بررسی کرده و گاهی نيز انسان و وجود در سير تاريخی شان لحاظ شده اند، اما اين همه و حتی پرسش هايی کمتر بنيادين را ما با استفاده از آنچه می توان به آن قوه شناخت گفت، درک می کنيم و هر پرسشی، اگر اصولاً پاسخی برايش وجود داشته باشد، به چيزی منجر می شود که به آن «معرفت»می گويند.

اگر انسانی در انديشه يافتن جايگاه وجودی خود در جهان باشد بايد پيش از هر چيز بداند که آنچه چنين جايگاهی را برای او قابل فهم می کند، دارای چه خصوصياتی است، يا به تعبيری بهتر بايد درباره فعل های «دانستن»، «انديشيدن»، «آگاه بودن» کمی بينديشد يا به تعبيری وسيع تر «شناخت» خود را بشناسد. فلسفه آن دانشی که واجد اين مهارت است را «معرفت شناسی» می نامد. اين واژه قدمتی به اندازه تاريخ فلسفه دارد و مانند بسياری از پرسش های فلسفي هنوز حل نشده و به قوت سابق در جای خود باقی است. از همين روی معرفت شناسی و کتاب های مربوط به آن اهميت مرکزی در فلسفه دارد.در ايران هم به سبب سنت فلسفه اسلامی که کمتر مباحث معرفت شناسی در آن اهميت دارد و هم به اين دليل که سنت معرفت شناسی مشخصی در انديشه ما وارد نشده است کمتر به معرفت شناسی پرداخته شده است، جز چند سال گذشته که نگاهی جديد درباره معرفت شناسی در حال شکل گيري است. بنابراين کتابي مانند «معرفت شناسی» رابرت آئودی، که معرفی گرايش های امروزين اين شاخه است، اهميتی بسيار می يابد. اهميتی که از ارزش واقعی کتاب می گذرد و کارکردی خاص می يابد، چرا که با مراجعه به آن و تامل در آن می توان به گرايش های اساسی معرفت شناسی معاصر احاطه ای درخور يافت. منظور از احاطه، البته نه متخصص شدن در اين رشته بلکه بيشتر آماده شدن برای مطالعات تخصصی تر است.

یکی از دیگر از آثار آئودی کتاب "عقلانیت و تعهدات دینی" است. این کتاب از سوی انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر شده و آئودی در آن به بررسی نسبت میان عقلانیت و تعهدات دینی پرداخته و مطرح می کند که دین شیوه‌ای عقلانی برای زندگی است.

وی در خصوص نسبت "عقلانیت و تعهدات دینی" می گوید آنچه در خصوص موضوعات عقلانیت و تعهدات دینی حائز اهمیت است نسبت این دو است. مطالعه و بررسی نسبت عقلانیت و تعهدات و الزامات دینی برای دنیای کنونی حائز اهمیت است. باید توجه داشت که عقلانیت فقط موضوع پذیرش هنجاری باورها نیست و حتی برای باورها، عقلانیت تنها راهی نیست که بتواند به تمامی شکها و تردیدها به آسانی پاسخ گوید.

وی عقلانیت را مفهوم جامع و کاملی می داند و معتقد است دغدغه آن نه تنها خرد بلکه نگرشها، ارزشها، انگیزه‌ها، احساسات نیز هست. همچنین باید توجه داشت که تعهدات و الزامات دینی فقط به معنای این نیست که به چه چیزی باید باور داشته باشیم بلکه این تعهدات در جای جای زندگی ما نقش آفرین هستند. در واقع تعهدات دینی مشتمل بر ارتباط و نسبت میان عناصر گوناگون و مختلف از جمله باور، خرد و اراده است. همچنین تعهدات دینی نسبت میان ما و دیگران را تعریف می‌کند و ابعاد عاطفی، زیبایی شناختی و اجتماعی- سیاسی زندگی ما را تعیین و تعریف می‌کند.