مصر یک سال پس از برکناری مرسی

شبکه خبری «فرانس 24» دهم تیرماه گزارش کرد: مقام های مصر چهار تن از رهبران هوادار «محمد مرسی» رییس جمهوری برکنار شده این کشور، را بازداشت کرده اند.

ائتلاف هواداران مرسی با صدور بیانیه ای از مردم خواسته است دوازدهم تیرماه (سالگرد برکناری مرسی) در شهرهای مصر راهپیمایی گسترده به راه اندازند.

به گزارش فرانس 24، از زمان برکناری محمد مرسی در مصر، مقام های این کشور یورش های گسترده ای علیه هواداران وی به راه انداخته اند به طوری که بیش از یک هزار و 400 نفر در این کشور کشته و بیش از 15 هزار نفر که بیشتر آنان اعضای گروه اخوان المسلمین هستند، در زندان ها به سر می برند.

بیش از 200 تن از هواداران مرسی هم در دادگاه های این کشور به اعدام محکوم شده اند.

همچنین مسوولان مصر دهم تیرماه «مجدی حسین» رییس حزب «الاستقلال الاسلامی» و از رهبران برجسته «ائتلاف ملی پشتیبانی از مشروعیت» و همچنین «نصر عبدالسلام» رییس حزب «سازندگی و توسعه» را به همراه 2 نفر دیگر از رهبران این حزب دستگیر کردند.

به گزارش دهم تیرماه خبرگزاری فرانسه، ائتلاف پشتیبانی از مشروعیت با محکوم کردن بازداشت این افراد، از عنوان «آدم ربایی» برای آن استفاده و بر درخواست خود برای برپایی تظاهرات به هواداری از مرسی در دوازدهم تیرماه تاکید کرد.

هواداران مرسی به رهبری این ائتلاف از هنگام برکناری وی به طور مرتب علیه دولتمردان تازه مصر تظاهرات بر پا کرده اند که با سرکوب شدید نیروهای امنیتی در هم شکسته شده است.

یک سال پیش در چنین روزهایی بسیاری از شهروندان مصر انتظار داشتند با برکناری مرسی، ثبات سیاسی و آرامش به این کشور باز گردد، اما با سپری شدن یک سال نه فقط اوضاع بهبود نیافته، بلکه تنش ها شدت بیشتری به خود گرفته است.

** اوضاع مصر یک سال پس از برکناری مرسی

بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که برکناری محمد مرسی به دست ارتش سبب شد ناآرامی ها در این کشور به اوج خود برسد. از نگاه آنان این مساله نه فقط در عرصه سیاسی تاثیر ناگواری بر جای گذاشت، بلکه آثار و پیامدهای ناشی از آن در همه زمینه ها قابل مشاهده است.

در این پیوند، شبکه خبری «الجزیره» قطر نهم تیرماه گزارش کرد: از زمان برکناری مرسی به دست نظامیان، این کشور در باتلاقی از خشونت و خونریزی وارد شده و افزایش بحران اقتصادی هم تاثیر زیادی بر اوضاع شهروندان مصر بر جای گذاشته است.

بر پایه گزارش الجزیره، برکناری مرسی آثار ناگواری هم بر اوضاع سیاسی مصر گذاشته است.

پس از این رخداد بود که بسیاری از مخالفان ارتش کشته و شمار زیادی از هواداران آنان سرکوب شدند.

برکناری مرسی سبب شد نظامیان همه امور مصر را در اختیار گیرند.

به موجب نقشه راهی که پس از برکناری مرسی ارایه شد قانون اساسی این کشور هم به حالت تعلیق درآمد و قانون اساسی تازه ای تصویب شد.

همچنین کشتار، منزوی کردن، سرکوب، بازداشت مخالفان و سیاه نمایی رسانه ای علیه آنان شدت گرفت.

برای نمونه، بیست و سوم مرداد سال 1392 خورشیدی در میدان «رابعه العدویة» و «النهضة» قاهره حمام خونی به راه افتاد و صدها تن از هواداران محمد مرسی کشته یا زخمی شدند.

همچنین نیروهای امنیتی این کشور گروه اخوان المسلمین به ویژه شاخه سیاسی این گروه یعنی حزب «آزادی و عدالت» را هدف قرار دادند و هر فردی را که به هواداری از مرسی برمی خواست سرکوب می کردند.

این گروه اول مهرماه پارسال از ادامه فعالیت منع شد. کمسیارهای عالی دادگاه اداری، حزب آزادی و عدالت را منحل و اموال این گروه را در خزانه دولت بلوکه کرد.

افزون بر این، قانون منع تظاهرات به تصویب رسید و هر فردی که بدون موافقت وزارت کشور به راهپیمایی دست می زد با سخت ترین مجازات روبرو می شد.

به طور کلی رسانه های پشتیبان ارتش تصویری نامطلوب از گروه اخوان المسلمین و مخالفان برکناری مرسی ارایه کردند و هرگونه خشونتی که در این کشور رخ داد به این گروه نسبت دادند.

بر پایه گزارش نهم تیرماه الجزیره، پس از برکناری مرسی شاخص های اقتصادی مصر با رکود روبرو شد و قیمت کالاها و میانگین بیکاری افزایش یافت. ارتش این کشور اقتصاد را در کنترل خود در آورد و فشار زیادی بر مردم که بیش از 26 درصد از آنان زیر خط فقر زندگی می کنند، وارد کرد.

پیش از انتخاب «عبدالفتاح السیسی» فرمانده پیشین ارتش به عنوان رییس جمهوری مصر و ادای سوگند در روز هجدهم خرداد دولت موقت، با انتصاب گروهی از افسران و ژنرال ها در پست های حساس و همچنین سرکوب و ریشه کن کردن مخالفان برجسته، امور را به کلی از کنترل خود در آورد.

در این زمینه مرکز مطالعات «واشنگتن» طی پژوهشی در ماه آوریل(فروردین) نوشت: از زمان برکناری مرسی 25 ژنرال از نزدیکان عبدالفتاح السیسی بر مصر حکمرانی می کنند و شماری از نزدیکان وی پست های اصلی شورای نظامی و نیروهای مسلح را در اختیار دارند.

روزنامه «السفیر» لبنان نهم تیرماه نوشت: یک سال از برکناری مرسی در مصر سپری می شود، اما حوادث پی در پی در این کشور که در نتیجه این رخداد صورت گرفت، تاکنون اجازه نداده است نفسی تازه شود.

این روزنامه نوشت: انتظار می رفت سرنگونی اخوان المسلمین سبب بهبود اوضاع مردمسالاری، حقوق بشر، اقتصادی و اجتماعی شود، اما عکس این مساله رخ داد.

شعار ارتش در مبارزه با دهشت افکنی باعث شد به آزادی، حقوق بشر و مردمسالاری کمتر اهمیت داده شود. دولت موقت هم با تصویب اموری مانند محاکمه غیرنظامیان در دادگاه نظامی و قانون منع تظاهرات، قید و بندهایی را در زمینه حقوق بشر و مردمسالاری به وجود آورد.

این قانون باعث شد صدها نفر از فعالان در زندان گرفتار شوند و پلیس همان شیوه سرکوب دوره «حسنی مبارک» رییس جمهوری پیش از انقلاب مردم مصر، را در پیش گیرد.

همچنین روزنامه «المصریون» نهم تیرماه نوشت: یک سال از زمان برکناری مرسی که مسیر انقلاب مردمی مصر را به طور کامل دگرگون کرد، سپری می شود؛ سالی که بر مصر، مردم و تاریخ معاصر آن بسیار سنگین بود. سالی که گذشت آکنده از خون و درد برای مصری ها بود که طی 2 قرن پیش بی سابقه بوده است.

اگرچه برخی از تحلیلگران بر این باورند که برکناری مرسی و پیامدهای آن در ناگواری اوضاع مصر تاثیر داشته است، اما برخی دیگر از تحلیلگران معتقدند برکناری دولت اخوان المسلمین در مصر باعث شد این کشور از چنگال تباهی رها شود.

این تحلیلگران مدعی اند مرسی و پشتیبانان وی طی یک سال حکومت در عرصه های گوناگون شکست خوردند.

در این پیوند، روزنامه «الاخبار» مصر دهم تیرماه نوشت: یک سال از حادثه برکناری مرسی سپری می شود و این رخداد به طور واقعی انقلاب بی سابقه ای در تاریخ ملت ها بود. در این روز میلیون ها نفر از مردم مصر برای نمایش اراده خود بیدار شد و به طور کامل مخالفت خود را با دولت مرسی و گروه اخوان المسلمین این کشور اعلام کرد.

این روزنامه مدعی شد راهپیمایی میلیونی علیه مرسی تنها وسیله پیش روی مردم مصر بود تا کشور را از تباه شدن رهایی بخشند زیرا مرسی و اطرافیان او در اداره امور مصر طی یک سال با شکست روبرو شده بودند و نزدیک بود در زمینه های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شکست دردناکی را برای کشور رقم زنند.

** نقشه راه نظامیان مصر

پس از برکناری رییس جمهوری پیشین مصر، نقشه راهی به دست نظامیان آماده شد که سه مرحله داشت. این مراحل به ترتیب تصویب قانون اساسی، برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و مجلس نمایندگان است.

اگرچه در ظاهر تاکنون 2 مرحله از این نقشه در مصر محقق شده و قرار است مرحله سوم هم تکمیل شود، اما مشاهده اوضاع مصر نشان می دهد تاکنون خواسته های انقلابیان برآورده نشده است.

در این پیوند، «حسین عبدالرزاق» عضو دفتر سیاسی حزب «التجمع» هشتم تیرماه در گفت و گو با روزنامه «الدستور» مصر گفت: انقلاب سی ام ژوئن اهداف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی داشت و هدف آن سرنگونی حکومت اخوان المسلمین مصر بود که دوازدهم تیرماه با برکناری محمد مرسی برآورده شد.

وی افزود: پس از برکناری مرسی ارتش با مشارکت نیروهای سیاسی نقشه راه آینده کشور را آماده کرد و مرحله اول این نقشه با تصویب قانون اساسی پیاده شد. مرحله دوم نقشه راه هم با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری عملی شد.

به گفته عبدالرزاق، مردم مصر هم اکنون برای مرحله سوم نقشه راه (برگزاری انتخابات مجلس نمایندگان) خود را آماده می کنند.

وی افزود: با برگزاری انتخابات مجلس نمایندگان اهداف سیاسی انقلاب مردم مصر تحقق پیدا می کند، اما درباره اهداف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، این تحلیگر بر این باور است که تاکنون هیچ یک از این اهداف بر آورده نشده است.

اوضاع مصر نشان می دهد خواسته های مردمسالارانه مردم برآورده نشده و مصری ها که به امید زندگی بهتر، مرسی و پیش از آن مبارک را برکنار کردند هنوز در فضای بسیار سخت تری به سر می برند.

وجود شکاف های عمیق در جامعه مصر آینده سیاسی این کشور را با ابهام ها و پیچیدگی های عمیق همراه کرده است.

از اصغر یوسفی - گروه تحقیق و تفسیر خبر

پژوهشم **9278**1961**1358