نیش عقرب نه از ره کین است ...

عقرب حیوانی است با ظاهری ترسناک اما آنقدر با ارزش که قول معروف ˈقدر زر زرگر شناسد؛ قدر گوهر، گوهریˈ را در اذهان تداعی می کند.

آنچه علم تاکنون به آن دست یافته فواید بسیار زیاد این حیوان و زهر نیش آن است، که با پیشرفت علم از همین نیش زهرناک و خطرناک عقرب آنتی سرم های ضد عقرب زدگی ساخته می شود که بسیار ارزش دارند.

موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی زیرمجموعه ای از سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی با ایجاد یکی از مراکز خود در اهواز در این زمینه و به صورت فعال ورود کرده و توانسته سهم عمده ای از تولیدات این بخش را به خود اختصاص دهد.

تعهد تولید امسال آمپول ضد عقرب زدگی(ویال) مرکز جنوب غرب کشور موسسه رازی ، 10هزار آمپول از مجموع 70هزار آمپولی است که قرار شده در کشور تولید و به مصرف برسد.

سالانه به طور متوسط یکصد هزار عقرب در مناطق مختلف خوزستان به منظور تولید آمپول های ضد عقرب زدگی زنده گیری، و توسط مرکز اهواز خریداری می شود.

از زهر نیش این حیوانات پس از خریداری در پروسه ای شش هفته ای آنتی سرم هایی ساخته می شود که به بازار مصرف عرضه می شود.

مرکز جنوب غرب کشور موسسه واکسن و سرم سازی رازی دارای سه مرکز در خوزستان شامل مرکز اصلی جنوب غرب کشور در اهواز، یک مرکز در حمیدیه، و مرکز دیگر در منطقه آزاد تجاری صنعتی اروند آبادان است.

در سایت حمیدیه که ویژه تولید آنتی سرم عقرب زدگی است هم اینک 10راس اسب نگهداری می شود که پس از گرفتن زهر عقرب و خشکاندن آن به روش تبدیل به پودر (فریز درایر) ،به آن موادی اضافه و به صورت آنتی ژن در می آید.

با تزریق این آنتی ژن به بدن اسب در پنج مرحله، و به فاصله یک هفته از هم و پس از آن از هفته ششم در سه نوبت و به فاصله سه روز از هم از 10ا سب 150ل یتر خون گرفته می شود.

از خون گرفته شده اسب در پروسه ای آنتی سرم تهیه و در شرایط خاص آزمایشگاهی از آن محصولاتی بدست می آید که به عنوان پادزهر عقرب زدگی استفاده می شود.

مسوول آزمایشگاه تحقیقات فرآورده های بیولوژیک و تولید آنتی سرم عقرب زدگی و عضو هیات علمی موسسه تولید واکسن و سرم رازی می گوید: عقرب ها از مهر ماه و به دنبال نخستین بارش توسط صیادان محلی صید می شوند که در طول این صید که تا اواسط اردیبهشت به طول می انجامد عقرب های خریداری ، و با انتقال به سایت،توسط دستگاه شوک الکتریکی زهرشان گرفته می شود.

ˈاحمد تقوی مقدمˈ افزود: هم اینک از زهر شش گونه عقرب در سایت به این منظور استفاده و از آنها آنتی ژن تهیه می شود.



*هر گرم سم خشک عقرب تولیدی در ایران 20هزار دلار ارزش دارد



وی اظهار کرد: از زهر نیش حدود یکصد هزارتا 150هزار عقربی که سالانه به این سایت منتقل می شود در جمع 25گرم سم خشک پس از فریز بدست می آید که هر گرم آن در بازار جهانی 20هزار دلار ارزش دارد.

تقوی مقدم گفت: از هر عقرب به طور متوسط بسته به جثه آن، از دو دهم تا دو میلی گرم آنتی ژن بدست می آید که پس از تزریق به بدن اسب از هر راس آن 15 لیتر خون گیری می شود.

وی اضافه کرد: هر اسب بین 50 تا 70لیتر خون دارد که در هر دوره 15لیتر از آن برای تهیه آنتی سرم عقرب زدگی مورد استفاده قرار می گیرد.

تقوی مقدم یادآوری کرد: آنتی سرم های ضد عقرب زدگی که در ایران تولید می شود در عراق و افغانستان هر کدام به قیمت 135یورو عرضه می شود که این نشان دهنده کیفیت بالای محصولات تولیدی این بخش است.

وی گفت: اسب حیوانی است که به خوبی به آنتی ژن تهیه شده از زهر نیش عقرب پاسخ می دهد و از آنجا که اسب نر چموش است از اسب ماده یا همان مادیان به این منظور استفاده می شود.

به گفته وی از بین سه میلیون نفر شاید یک نفر به سرم اسب حساسیت داشته باشد، که در این گونه موارد هم از روش های درمانی خاص و یا آنتی سرم های تهیه شده از گوسفند و بز استفاده می شود.



* از سم عقرب 30فرآورده حتی برای درمان سرطان مغز بدست می آید



این محقق و کارشناس در زمینه عقرب که 27سال از عمر خود را در این زمینه مطالعه و تحقیق کرده گفت: در ساخت آنتی سرم بیش از 30 فرآورده دارویی از زهر عقرب جدا ،که در درمان حتی سرطان، به عنوان مسکن و دیگر موارد استفاده می شود؛ به عنوان نمونه از این زهر در آمریکا برای درمان سرطان مغز یا همان ˈگلیوماˈ استفاده می شود.

به گفته وی سم عقرب مجموعه ای از چندین پروتئین است که بعضی از اینها سم حشرات بوده و برای انسان هیچ گونه خطری ندارد. بنابراین در کشورهای پیشرفته از این پروتئین ها برای ساخت حشره کش های دوست دار طبیعت استفاده می شود.

وی ادامه داد:در این زمینه هم در موسسه رازی تحقیقات وسیعی انجام شده که امید می رود در آینده نه چندان دور از این فرآورده های دوست دار طبیعت هم در کشور تولید شود.

مسوول شعبه جنوب غرب کشور موسسه واکسن و سرم رازی هم گفت: این مرکز از سال 1338 به منظور مقابله با بیماری طاعون اسبی تاسیس شد و پس از فراز و فرودهایی و از زمان اکتشاف نفت در خوزستان در بحث عقرب هم عهده دار مسوولیت تحقیق شد.

ˈامیرمحمد کردزنگنهˈ افزود: در سایت منطقه آزاد اروند که ویژه صادرات محصولات تولیدی از سم عقرب خواهد بود عمده کارها به این منظور انجام شده و با توجه به فعالیت سایت حمیدیه در آستانه ورود به عرصه صادرات محصولات این بخش به کشورهای منطقه است.

وی گفت: در سایت حمیدیه سالیانه به طور متوسط 10لیتر آنتی سرم ضد عقرب زدگی تولید می شود که از آن حدود 10هزار آمپول به دست می آید.

کردزنگنه گفت: با توجه به اقلیم جغرافیایی و تنوع منطقه و نیز عقرب های موجود در خوزستان، مرکز اهواز یکی از مهمترین مراکز زیر مجموعه موسسه رازی در بحث تولیدات این بخش است.

وی اظهار کرد: هم اینک محصولات این بخش در بالاترین کیفیت خود تولید می شود که تحقق اهداف صادراتی و نیز تولید روزافزون به منظور تامین نیاز داخل به حمایت دستگاه های اجرایی مرتبط نیاز دارد.

معاون شعبه جنوب غرب کشور هم گفت: آنتی سرم عقرب زدگی به صورت تک قطبی در خوزستان تولید می شود و تنها استان در کشور است که این محصول در آن تهیه و وارد بازار مصرف می شود.

ˈعبدالرحمن پولادگرˈ افزود: بر اساس اعلام نظر WHO(سازمان بهداشت جهانی) تولیدات این بخش از کیفیت بالایی برخوردار است.

وی ادامه داد: موسسه تحقیقات رازی هم اینک در آستانه ورود به بازارهای جهانی است که اولویت خود را به کشورهای منطقه اختصاص داده و پس از آن و در صورت تزریق اعتبار مورد نیاز برای راه اندازی سایت صادراتی اروند نیم نگاهی هم به بازارهای اروپا خواهد داشت.

به گفته وی تا 50درصد تولیدات مرکز اهواز قابلیت صادرات خواهد داشت.

وی اضافه کرد: خوزستان بهترین شرایط برای صادرات محصولات موسسه رازی را دارد و می تواند در عرصه بین المللی هم رقابت کند.

کردزنگنه گفت: دانش فنی لازم و انگیزه مورد نیاز برای تولید باکیفیت عالی و قابل رقابت در این زمینه وجود دارد.

وی اضافه کرد: به همین منظور سایت اروند که نخستین سایت صادراتی موسسه رازی است در پنج هکتار ایجاد شده و عمده کارهای سخت افزاری آن تحقق یافته است.

کردزنگنه با یادآوری اینکه ایجاد سایت اروند و حمیدیه جزو مصوبات هیات دولت است گفت:با تامین مبلغ چهار میلیارد ریال به منظور فضاسازی و روکش آسفالت جاده دسترسی، سایت حمیدیه توسعه می یابد.

ˈ20میلیارد ریال هم برای تکمیل ساختمان تولید واکسن آنتروتوکسومی در شعبه مرکزی اختصاص یافته که قرار است هزینه شود.ˈ

وی گفت: سایت صادراتی اروند در صورت تامین اعتبار مورد نیاز از ابتدای سال 95 صادرات محصولات تولیدی موسسه رازی را آغاز خواهد کرد.

همچنین مسوول آزمایشگاه کنترل کیفیت محصولات شعبه جنوب غرب کشور موسسه رازی گفت: بر اساس قوانین فارماکوپه اروپا یک سری قوانین برای تولید واکسن مطرح است که این شعبه در سطح ملی و بین المللی محصولات تولیدی خود را بررسی می کند.

ˈراضیه حیدریˈ افزود: محصولات تولیدی شعبه عاری از هر گونه جرم بوده و کیفیت بالایی دارند.

موسسه رازی و مجموعه های وابسته به آن سالانه 3.5میلیارد دوز واکسن تولید می کند که بیش از 300میلیون دلار با احتساب بر اساس نرخ دولتی ارز ارزش دارد.

این در حالی است که در صورت نبود این امکان برای تامین نیاز کشور باید تا پنج برابر این مبلغ ارز از کشور خارج می شد.

شاید برخی افراد کنجکاو باشند که هر عقرب چقدر قیمت دارد که این همه فایده و سود می تواند داشته باشد که در جواب این پرسش گفتند از هفت هزارتا 10هزار ریال، که موسسه سالی 800 میلیون ریال تا یک میلیارد ریال در این زمینه برای خرید عقرب ها پرداخت می کند.

گزارش از امیر خان زاده

645/641/640