نیچروان بارزانی: دولت خودگردان سنی‌ راه حل مناسبی برای عراق است

نخست وزیر دولت کردستان عراق نسبت به حفظ وحدت سیاسی این کشور ابراز تردید کرده و خودمختاری برای مناطق سنی‌نشین را راهی حلی برای بحران کنونی دانسته است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در حالیکه نیروهای دولت اسلامی عراق و شام (داعش) همچنان بخش‌هایی از خاک عراق را در تسلط خود داشته و نشانه‌ای از موفقیت ارتش در باز پس گرفتن این مناطق دیده نمی‌شود، نیچروان بارزانی، نخست وزیر دولت خودمختار اقلیم کردستان عراق، گفته است اطمینان ندارد این کشور بتواند از نظر سیاسی پکپارچه باقی بماند.

بارزانی در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفته است که نمی‌توان تاثیر پیشروی‌های اخیر شبه نظامیان اسلامگرا به خصوص تصرف شهر موصل را نادیده گرفت. وی گفته است: "ماجرا با تصرف موصل آغاز شد و حالا باید عراق قبل و بعد از موصل را در نظر گرفت. به نظر من بسیار دشوار است که اوضاع واقعا به همان وضعیتی که قبلا بود بازگردد."

نخست وزیر کردستان عراق افزوده است که اعراب سنی احساس می‌کرده‌اند که دولت تحت تسلط شیعیان در بغداد حقوق آنان را نادیده گرفته و از این وضعیت ناخرسند بوده‌اند. وی گفته است: "البته نمی‌توان انکار کرد که داعش در بروز وضعیت کنونی موثر بوده اما فقط موضوع داعش نیست. وضعیت فعلی نتیجه سیاست‌های اشتباه بغداد در قبال مناطق سنی نشین است."

بارزانی از تلاش سیاسی برای بازگرداندن صلح به عراق حمایت کرده و گفته است: "راه حل بحران کنونی، راه حلی نظامی نیست بلکه به یک راه حل سیاسی نیاز است." به نظر نخست وزیر دولت کردستان عراق، "بهترین راه حل این است که قبایل و جوامع سنی در روند حل سیاسی بحران مشارکت داده شوند زیرا در حال حاضر، آنان احساس می‌کنند که در این مورد غفلت شده است."

بارزانی، که از دو سال پیش سمت نخست وزیری دولت خودگردان اقلیم کردستان عراق را بر عهده داشته، برخورداری اعراب سنی از موقعیتی مشابه کردها را راه حلی مناسب دانسته و گفته است: "باید اجازه داد مناطق سنی‌نشین خود تصمیم بگیرند و به نظر من، این دولت خودگردان بهترین الگو برای آنان است."

وی در توضیح نظر خود افزوده است: "در درجه اول، آنها باید تصمیم بگیرند که دقیقا چه می‌خواهند و به نظر ما، با توجه به آنچه که در موصل روی داده، بهترین وضعیت ایجاد منطقه خودگردان سنی‌نشین همانند شرایط ما در کردستان است."

هفته گذشته، نیروهای گروه موسوم به دولت اسلامی عراق و شام، که یک تشکل اسلامگرای سنی است، پس از چند هفته درگیری پراکنده و اشغال مناطقی از خاک عراق، شهر موصل، یکی از شهرهای بزرگ این کشور را هدف حمله قرار دادند و در حالیکه نفرات ارتش و پلیس دولت مرکزی از برابر آنان گریخته بودند، این شهر را به طور کامل به تصرف خود درآوردند.

پس از آن، نفرات داعش بر شهر تکریت، یکی دیگر از شهرهای عمدتا سنی‌نشین نیز مسلط شدند و پیشروی به سوی کرکوک را آغاز کردند. ظاهرا حضور پیشمرگه‌های کرد و اشغال مراکز حساس کرکوک توسط آنان، مانع از پیشروی داعش در استان کرکوک و تصرف شهر کرکوک شد. از زمان سقوط رژیم سابق عراق، مساله الحاق کرکوک به اقلیم کردستان عراق یا باقی ماندن آن تحت نظر دولت مرکزی مورد بحث بوده است.

عملیات داعش باعث فرار ده‌ها هزار تن از ساکنان مناطق درگیری و تحت تسلط آن شده است که بسیاری از آنان به منطقه اقلیم خودگردان کردستان گریخته‌ و در اردوگاه‌های موقت اسکان یافته‌اند.

نیروهای داعش در حال حاضر بخش‌های دیگری از عراق از جمله مناطقی در استان عمدتا سنی‌نشین سامرا را در تصرف دارند و تهدید کرده‌اند به سوی بغداد، پایتخت، پیشروی خواهند کرد. به گفته ناظران، نحوه پیشروی این نیروها و عقب‌نشینی سریع نفرات دولتی از برابر آنها حاکی از آن است که داعش از حمایت دست کم بخشی از ساکنان محلی و احتمالا تشکل های افراطی در مناطق سنی‌نشین برخوردار بوده است.

دولت مرکزی عراق برای مقابله با پیشروی داعش، خواستار حمایت مردمی شده و براساس برخی گزارش‌ها، بسیاری از داوطلبان جنگ با داعش از شیعیانی هستند که در واکنش به توصیه روحانیون، عازم جنگ می‌شوند. به گفته برخی ناظران، اتکای دولت به شیعیان در داخل و خارج از این کشور می‌تواند شکاف قومی عراق را شدت بخشد و در بلند مدت، همزیستی اقوام مختلف را حتی دشوارتر کند.

جمعیت عراق از اقوام و پیروان ادیان و مذاهب مختلف تشکیل یافته است. اکثریت مردم عراق شیعه هستند، اما اعراب سنی، و همچنین کردها که اکثرا سنی هستند، اقلیت‌های بزرگ در عراق محسوب می‌شوند.

تا قبل از حمله نظامی به رهبری آمریکا به عراق و سرنگونی حکومت صدام، رهبری سیاسی این کشور عمدتا در دست اعراب سنی بود در حالیکه شیعیان از تبعیض علیه خود شکایت داشتند و کردها نیز برای چندین دهه جهت کسب خودمختاری با دولت مرکزی مبارزه کرده بودند. پس از سقوط صدام و برگزاری انتخابات در عراق، تشکل‌های شیعه، که برخی از آنها توسط روحانیون شیعه پایه گذاری و هدایت می شود، اکثریت پارلمانی را به دست آوردند و عملا قدرت سیاسی را در دست گرفتند.

اگرچه رهبران سیاسی شیعیان عراق نظام سیاسی این کشور را غیردینی توصیف کرده و بر تساوی حقوق تمامی اقوام و مذاهب تاکید دارند، اما در سال های اخیر، به خصوص پس از به قدرت رسیدن نوری المالکی، نخست وزیر کنونی در سال 2006، برخی از اعراب سنی نسبت به آنچه که حذف خود از فرآیند سیاسی و تسلط شیعیان بر نهادهای عمده و منابع حکومتی می نامند ابراز ناخرسندی کرده‌اند.

ظاهرا این وضعیت زمینه مساعدی را برای فعالیت گروه‌های تندرو سنی فراهم آورده و به خصوص در سال‌های اخیر، عراق شاهد افزایش اقدامات خشونت آمیز مانند عملیات انتحاری و بمب گذاری بوده که در بسیاری از موارد، شیعیان و مراکز متعلق به آنان را هدف قرار گرفته است.

از گروه داعش به عنوان یک تشکل افراطی نام برده می‌شود که با الهام از شبکه القاعده شکل گرفت و در جریان جنگ داخلی سوریه، توانست به عنوان یک گروه عمده نظامی مخالف دولت بر برخی مناطق مسلط شود.

هدف نهایی داعش وحدت دو کشور عراق و سوریه و احتمالا بر نواحی دیگر منطقه و استقرار دولت واحد در این سرزمین هاست.

انتهای پیام