تغییر نگرش در قشر مرفه و تحصیلکرده تنها شرط فرزندآوری/ افزایش 3 برابری سالمندان نسبت به افراد صفر تا 15 سال

محمد جواد محمودی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص ابلاغ سیاستهای کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری و نحوه اجرای آن گفت: این سیاستها با طرحی که در مجلس به عنوان افزایش جمعیت و تعالی خانواده در دست بررسی بوده، متفاوت است و طرح مجلس قبل از ابلاغ سیاستهای کلی مطرح شده است.

وی تاکید کرد: طرح مجلس با سیاستهای کلی جمعیت بررسی شده و در نهایت نباید مغایر با آن سیاستها باشد.

به گفته محمودی، طرح افزایش جمعیت و تعالی خانواده بر اساس کار کارشناسی و بر مبنای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در مجلس مطرح شده و به دلیل بار مالی که دارد، باید اعتبارات ویژه ای نیز برای اجرایی شدن آن در لایحه بودجه در نظر گرفته شود.

رئیس مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه بیان کرد: بحث هایی که بار مالی دارد برای اجرایی شدن آنها با توجه به اینکه در اقتصاد کشور کمبود منابع وجود دارد باید اولویت بندی شود و باید دید در حال حاضر اولویت کشور چیست و بر اساس آن برای طرح افزایش جمعیت نیز اعتبار ویژه ای در نظر گرفت.

وی با اشاره به اینکه کاهش نرخ باروری قطعا در آینده مشکلاتی را ایجاد می کند، اظهار داشت: توجه به مقوله سالمندی، افزایش مهاجرت های بین المللی، کم شدن جمعیت کار و... هزینه و پیامدهایی را در آینده به بار می آورد که البته نسبت به یارانه نقدی که ماهیانه پرداخت می شود، مبلغ آن کم است.

تغییر نگرش و رفتاریهای جمعیتی نسبت به گذشته

محمودی گفت: آیا پرداخت یارانه به خانواده ها اهمیت بیشتری دارد یا اینکه پرداختن به مقوله ازدواج، طلاق، آموزش، سالمندی، آسیبهای اجتماعی و... به همین دلیل باید ابتدا اولویت بندی شود و بر اساس اهداف کوتاه مدت و بلندمدت برنامه ریزی برای این اهداف صورت گیرد.

رئیس مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با اشاره به اینکه در سیاستهای کلی جمعیت دستگاه رصدکننده تحولات جمعیتی باید هر چند وقت یکبار گزارش دهد ، گفت: برای اجرای سیاست های کلی جمعیت باید مطالعات و سیاست گذاری جامعی تدوین شود و پس از آن دستگاه های ذیربط به اجرای آنها نظارت کافی داشته باشند.

به گفته وی، سیاست های جمعیتی در کوتاه مدت جواب نمی دهد. با توجه به اینکه ساختارها، نگرش، هنجار و رفتارهای جمعیتی نسبت به گذشته تغییر کرده است به همین دلیل اجرای سیاست های کلی در زمان کوتاه به نتیجه نمی رسد و باید ساختارها را برای اجرایی شدن آنها تغییر دهیم.

محمودی در خصوص فعالیت زنان در جامعه گفت: در حال حاضر فعالیت های زنان در جامعه نسبت به گذشته تغییر کرده به طوری که درصد بیشتری از آنها تحصیلکرده، شاغل و در اجتماع حضور بیشتری دارند و تمامی این عوامل در کاهش نرخ باربری در جامعه موثر است.

وی با اشاره به اینکه باید با حفظ این تغییرات به سمت افزایش موالید در جامعه پیش رویم، گفت: چنانچه جمعیت در جامعه افزایش پیدا کند در این صورت باید در خصوص رفع مشکل اشتغال، بهداشت و درمان، آموزش، تفریح و... آنها سیاستگذاری های ویژه ای انجام شود و صرف اینکه بگوییم نرخ رشد موالید افزایش پیدا کند، به تنهایی درست نیست.

افزایش تعداد سالمندان 3 برابر افراد صفر تا 15 سال

این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه آیا در حال حاضر با مشکل حاد کاهش جمعیت روبرو هستیم، گفت: نرخ رشد موالید از سال 79 به کمتر از 2.1 رسیده و استمرار پیدا کرده به طوریکه در حال حاضر در مازندران این نرخ به 1.3 درصد رسیده است. بنابراین مشکل باروری، مشکل حادی است که در آینده نتیجه آن را مشاهده می کنیم و به سمت صفر و زیر صفر خواهد رسید.

رئیس مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با اشاره به اینکه رسیدن نرخ باروری به زیر سطح جانشینی در آینده با چالش روبرو می شود، اظهار داشت: کاهش این نرخ یعنی افزایش سالمندان به طوری که در حال حاضر بیش از 8.5 درصد جمعیت ما بیش از 60 سال سن دارد یعنی وارد مرحله اول کاهش نرخ باروری شده ایم و ادامه همین روند با مشکلات عدیده ای مواجه می شود.

محمودی گفت: در حال حاضر تعداد پزشکان متخصص سالمند بسیار کم است و در صورت افزایش تعداد سالمندان قطعا مشکل خواهیم داشت. همچنین رشد سالمندان حدود دو تا سه برابر افراد صفر تا 15 سال است بنابراین اگر بگوییم که مشکلی نداریم صورت مساله را پاک کرده ایم و وظیفه جمعیت شناسان پیش بینی آینده است که باید سیاستگذاران از اطلاعات و تخصص آنها استفاده کنند.

وی با اشاره به اینکه هر سالی که در اجرای سیاست های افزایش جمعیت تاخیر داشته باشیم، پنجره باروری بسته می شود، گفت:به طوری که در حال حاضر زنان 15 تا 49 سال ما تعدادشان سال به سال کمتر می شود و تاخیر در اجرای سیاست ها باعث می شود تعداد زنانی که در سن باروری هستند کم شده به همین دلیل باید در اجرای آنها عجله کنیم.

این جمعیت شناس با تاکید بر اینکه عجله نکردن در اجرای سیاست های افزایش جمعیت درست نیست، افزود: برای تدوین سیاست ها سه تا چهار سال کار کارشناسی انجام شده و طرح تعالی خانواده یکسال و نیم است که در مجلس در حال بررسی است بنابراین پشت تمامی این برنامه‌ریزی‌ها فکر کارشناسی وجود دارد و فقط اجرای آنها و تطبیق آن با سیاست های کلی جمعیت باید در نظر گرفته شود.

تغییر نگرش در اقشار مرفه و تحصیل کرده شرط افزایش فرزند آوری

به گفته وی، این ترس نباید وجود داشته باشد که سیاسیتهای جمعیتی باعث افزایش افسار گسیخته جمعیت می شود. هدف این است که تا سال 1405 نرخ باروری را با 2.5 فرزند برسانیم.

این استاد دانشگاه در خصوص مدیریت مهاجرت گفت: برای توزیع جمعیت و مدیریت مهاجرت باید زیرساخت ها فراهم شود و دستوری نمی شود با این موضوع برخورد کرد و ممکن است سالها طول بکشد تا جمعیت مهاجرت به تهران برعکس شود.

رئیس مرکز مطالعات و پژوهش های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه در مورد تعداد فرزندان کم در افراد تحصیلکرده و مرفه گفت: در این قشر از نظر هنجاری باید تغییر نگرش ایجاد شود،به طوریکه باید عنوان شود که داشتن تعداد فرزندان بیشتر ناهنجاری نیست، بلکه هنجار محسوب می شود و  دولت باید در ایجاد این تغییر نگرش کمک کند و به اقشار متوسط و پایین جامعه نیز از سوی دولت کمک های مالی تزریق شود تا آنها بتوانند از نظر بهداشت، مدرسه، آموزش، تفریح، تغذیه و... فرزندان خوبی تربیت کنند که تمامی این موارد به زیرساخت ها بازمی گردد که فقط از دولت برمی آید.

محمودی تاکید کرد: در حال حاضر باید تمامی افراد جامعه تشویق به فرزندآوری شوند چون هم در قشر فقیر و هم متوسط در شهرها و روستاها نرخ باروری پایین آمده است که اگر تداوم پیدا کند، در آینده نرخ رشد جمعیت به صفر می رسد.

این استاد دانشگاه گفت: در مجموع بحث اصلی ما این است که در حال حاضر باروری به زیر سطح جانشینی آمده و متوقف هم نمی شود و اگر تداوم پیدا کند در آینده نرخ رشد جمعیت به صفر می رسد .