پیشنهاد موسویان برای تشکیل سازمان همکاری‌ بین ایران، ترکیه و اعراب

حسین موسویان، معاون پیشین دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ایران در مقاله‌ای در شرق‌الاوسط با اشاره به لزوم ایجاد سازمان کنفرانس امنیت و همکاری برای خاورمیانه در میان کشورهای منطقه به‌خصوص اعراب و ایران و ترکیه، نوشت: در واقع تاسیس چنین سازمانی می‌تواند اعراب و ایران و ترکیه را گرد هم آورد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به نوشته موسویان، هدف از تاسیس چنین سازمانی ایجاد یک چارچوب جدید سازمانی برای جایگزینی یا رقابت با دیگر سازمان‌های منطقه‌یی موجود نیست بلکه ماهیت اهداف این‌گونه سازمان‌ها به طور کامل متفاوت از کنفرانس بیان شده در این مقاله است. این کنفرانس نباید وانمود کند که توانایی برای حل همه مشکلات دارد و به جای آن باید چارچوب مناسبی را فراهم کند تا بتواند به برخی از مشکلات اصلی بپردازد.

در ادامه این مقاله آمده است: هدف از ایجاد چنین سازمان کنفرانس منطقه‌ای، گرد هم آوردن کشورهای عرب، ایران و ترکیه است که می‌توانند با هم در چارچوب مشورتی، گفت‌وگویی و تبادل ایده‌ها و همکاری‌ها گرد هم آیند. این چارچوبی خواهد بود تا بر اساس فلسفه گردهم‌آیی به‌جای مقابله و اعتقاد بر باور دستیابی به حل مشکلات قرار گیرد. این کنفرانس می‌تواند در سطح وزیران برگزار شود و هم‌چنین در سطوح پایین نیز می‌تواند جلساتی داشته باشد. هم‌چنین بهتر است کمیته‌هایی از کارشناسان، مسوولان وجود داشته باشند تا بتوانند راه‌حلی برای بحران‌های مشخص و راه‌هایی برای جلوگیری از این مشکلات و توسعه ابزار اعتمادساز به دست آورند. هم‌چنین چنین کمیته‌هایی می‌توانند به کنفرانس اصلی گزارش‌هایی را مبنی بر سیاست‌های پیشنهادی ارائه کنند.

به نوشته این مقاله، این سازمان نباید بر اساس این فرض باشد که یک حزب در نظر گرفته شود و دیگر گروه‌ها و احزاب برای گفت‌وگو درباره مسائل و حوزه‌های منافع مشترک نادیده گرفته شوند. منطق ایجاد مستثنی در میان گروه‌ها خطرناک است و ممکن است باعث مقابله یا افزایش درگیری‌های موجود شود که ممکن است مستقیم یا غیرمستقیم ایجاد شود. عربستان سعودی، مصر، ایران و ترکیه چهار قدرت منطقه‌یی می‌توانند و باید ابتکار عمل به خرج دهند و در این روند حرکت کنند. این چهار کشور به همراه کشورهای دیگر در منطقه می‌توانند بر بسیاری از مسائل غلبه کرده و حوزه‌های منافع مشترک ایجاد کنند. چنین اتفاقی بهتر می‌تواند در چارچوب سازمان که ما در این مقاله ارائه کرده‌ایم انجام گیرد، سازمانی که فرصت جلوگیری از بحران‌های جدید و ممانعت از بحران‌های موجود و توسعه درک متقابل و بهتر و حرکت با رویکردهای مشترک برای مقابله با مشکلات ارائه می‌کند.

خاورمیانه اکنون شاهد چالش‌های بسیاری است که می‌توان به بازگشت جنگ سرد منطقه‌یی، افزایش نقش و وزن بازیگران غیردولتی، تهدید سقوط کشورها، ظهور رویکردهای فراملی‌گرایی قدرتمند از طریق افزایش اسلام‌گرایی‌ها و جدایی‌طلبی‌ها و افزایش تروریسم جهانی در کرانه مدیترانه اشاره کرد. همه این تهدیدات باعث می‌شود که موجودیت دولت‌های موجود را به خطر بیندازد و فضای جذابی را برای دخالت، مداخله و مقابله فراهم کند. مردم جهان عرب، ایران و ترکیه تا ابد محکوم به زندگی در کنار یکدیگر در این منطقه هستند. آن‌ها بیش از هر چیزی نیاز دارند که با یکدیگر گفت‌وگو کنند. آن‌ها با تهدیدات مشترک مواجه هستند و باید از ظرفیت‌های منطقه استفاده کنند. حفظ صلح و ثبات در خاورمیانه ممکن نخواهد بود مگر این که اولویت‌های فردی جایگزین رویکردهای مشترک برای تامین و ایمن‌سازی منافع مشترک شود که هدف اصلی این سازمان، پیش‌دستی و ممانعت از بحران‌ها و جلوگیری از هرگونه ظرفیت‌سازی برای وقوع این‌گونه بحران‌ها و ایجاد یک رویکرد چارچوبی برای مقابله با سناریوهای بحران‌ها و خنثی کردن تنش‌ها و کمک کردن به پیشبرد مذاکرات و گفت‌وگوهاست.

به نوشته موسویان، در این باره گفت‌وگوها می‌تواند یک ابزار برای دستیابی به راه‌های ممکن برای حل بحران‌های موجود باشد. پیش از این که منتظر باشیم بازیگران خارجی در منطقه راه یابند و چنین اتفاقی می‌تواند زمینه را برای بحران‌های دیگر ایجاد کند. ابزارهای اعتمادساز می‌تواند در این روند مورد استفاده قرار گیرد و فضای مناسبی برای گفت‌وگو ایجاد کند. این مساله بسیار کلیدی است که این سازمان به گونه‌ای برنامه‌ریزی نشده باشد که تنها به عنوان یک کلوپ محدود و بسته باشد، بلکه می‌توان برخی از کشورهای غیرعضو را برای شرکت در این سازمان دعوت کرد تا بتوان بدین شکل به اهداف سازمان دست یافت. اکنون سوال این است که این چهار کشور آیا به مقابله با چالش‌ها پرداخته و ابتکار عملی در دست می‌گیرد تا یک تصویر جامع در چنین چارچوبی توسعه دهند، آیا آن‌ها دیگران را ترغیب می‌کنند که به این ایده بپیوندند و آن را به واقعیت تبدیل کنند یا باز هم آن‌ها در خاورمیانه‌ی تکه تکه شده باقی بمانند؟

انتهای پیام