چرا ما قادر به معرفی خود نیستیم؟

 این سخن آغازین کتاب "شرق شناسی" "ادوارد سعید" نویسنده فقید فلسطینی است که به نقل از غربی ها آورده است البته این ویژگی مبالغه آمیز و قدری حقارت بار است اما در خصوص ایرانیان تا حد زیادی رنگی از واقعیت دارد؛ به چند دلیل:
1- در خلق و خوی ایرانی ها نوعی تواضع مفرط وجود دارد که اگر در حد معمول باشد ستودنی است اما در آداب اجتماعی امروز جهان، "شفافیت" و سرعت نقل و انتقال ذهنی مهم است.
2- نگرانی، خجالت و ترسی نهفته در اذهان از چگونگی اندیشه دیگران در این رفتار موثر است.
3- بی نیازی و کم توجهی به شناسایی و شناساندن خود و نخبگان نیز دخیل است.
4- تسلط یا آمیختگی سیاست و ادبیات و فرهنگ
5- انحصار رسانه ای و نداشتن رسانه موثر و کارا
6- عدم آگاهی از آثار و احوال بزرگان که مارا ناتوان از شناسایی معدن بزرگانمان کرده است.
روشن است وقتی معرفی بزرگان خود را به هر دلیل به دیگران واگذار کنیم آنها بر اساس نیاز، منافع و برداشت و درک خود آنها را معرفی خواهند کرد نه آنگونه که هستند. ما باید خود به معرفی خویش و بزرگانمان بپردازیم. البته این نکته ریشه فرهنگی دارد. ما اگر نتوانیم بزرگان خود را به خوبی معرفی کنیم گویی "هیچ کس" را نداشته ایم. اما اگر قادر به معرفی خود باشیم آنها خود به بررسی تاثیرات عظیم فرهنگ ما مبادرت می کنند. خیام نمونه خوبی است، او به عنوان ریاضیدانی نابغه، منجمی خلاق، فقیه و متکلمی شاخص و فیلسوفی متفکر و ایده پرداز عصاره فکر خود را در قالب رباعی به عنوان فشرده ترین قالب شعر کلاسیک فارسی بحر را در کوزه ای ریخته است در حالی که خود را هیچ گاه شاعر ننامیده است. اما اکنون خیام به عنوان شاعر در جهان شناخته شده است و این به دلیل معرفی فریتز جرالد انگلیسی بوده است که نخستین بار این نابغه دوران را به جهان معرفی کرده اند.