دیپلماسی روحانی؛ توازن در نگاه به شرق و غرب

این گزارش نگاهی به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز پنجشنبه اول خرداد 1393 خورشیدی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.



*** دیپلماسی روحانی؛ توازن در نگاه به شرق و غرب

چهارمین نشست سران کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادسازی در آسیا (سیکا) روز گذشته با صدرو بیانیه ی پایانی و اعلام حمایت سران حاضر در این نشست از پیشنهاد ایران مبنی بر جهان عاری از خشونت به پایان رسید.

حضور رییس جمهوری در این نشست، دیدارهای دوجانبه ی او با سران روسیه و چین و سخنان او در مورد احتمال توافق با گروه 1+5 در صورت اتخاذ رویکرد برد-برد، امروز به محور نخست خبری روزنامه ها تبدیل شد. روزنامه های امروز یادداشت هایی را نیز در این ارتباط منتشر کردند.

روزنامه ی «آرمان» در سرمقاله ی خود در این ارتباط با اشاره به اهمیت دیدارهای دوجانبه ی روحانی با همتایان چینی و روس خود نوشت: جمهوری اسلامی ایران در این دیدارها درصدد تحکیم مواضع و توضیح رویکردهای هسته ای خود برای این دو عضو موثر 1+5 است... مطمئنا رایزنی های آقای روحانی در پکن، راهگشای مذاکرات آینده ایران و 1+5 است و اکثر تحلیلگران بر این نظر و عقیده اند که فرصت پیش آمده در گفت وگوهای دو جانبه میان ایران و اعضای 1+5 موجب به ثمر نشستن دور بعدی گفت وگوها می شود.

روزنامه ی «اعتماد» نیز در یادداشتی به قلم «الاهه کولایی» استاد دانشگاه تهران با اشاره به رویکرد اعتدال گرایانه ی دولت از لزوم بهره گیری از روابط با کشورهای شرقی به منظور تامین منافع ملی گفت و نوشت: شرکت آقای روحانی در اجلاس تعامل و اقدامات اعتمادسازی آسیا (سیکا) که بیش از دو دهه از تشکیل آن می گذرد، می تواند نشانی از رویکرد اعتدالگرا را دربر داشته باشد. به این معنا که روابط با دو کشور چین و روسیه را تقویت و تحکیم ببخشد. در عین حال که حل و فصل مشکلات و مسائل مربوط به برنامه هسته یی جمهوری اسلامی ایران با دیگر قدرت های جهانی و نیز دو کشوربزرگ این مجموعه یعنی چین و روسیه دنبال می شود، به مقتضای ویژگی های ژئوپولتیکی ایران و بر اساس شعار انقلاب اسلامی که نه شرقی، نه غربی بوده است، دولت اعتدالگرا باید بتواند قدرت های شرقی و غربی را در جهت تضمین و تامین منافع مردم ایران در مسیر توسعه روابط گوناگون مورد ملاحظه قرار دهد.

روزنامه ی «فرهیختگان» هم در یادداشتی در این ارتباط به قلم «داوود آقایی» استاد حقوق بین الملل دانشگاه تهران از مزیت های دوجانبه ی این نشست برای ایران و چین گفت و نوشت: برگزاری این اجلاس در چین با توجه به اینکه این کشور قدرت نوظهور در عرصه بین المللی، تجاری و اقتصادی است می تواند برنامه های همکاری کشور ما با آن را توسعه دهد. چین یکی از کشورهایی است که بیشترین نیاز به انرژی کشورهای منطقه خلیج فارس را دارد. ایران هم یکی از تامین کنندگان نیازهای انرژی در جهان است. بنابراین چین برای تامین نیاز انرژی به روابط حسنه با ایران به عنوان یک کشور راهبردی در منطقه با موقعیت ممتاز توجه ویژه ای دارد. ارتباط، گسترش و تعمیق روابط با ایران می تواند نتیجه خوبی را برای این کشور داشته باشد... صرف حضور رئیس جمهور ایران، وزیر خارجه و سایر مقامات در این اجلاس موجب تقویت روابط میان کشورهای عضو این اجلاس و روابط دو کشور می شود.

«داود هرمیداس باوند» کارشناس مسایل سیاسی اما در یادداشتی با عنوان «رابطه استراتژیک با شرق اشتباه است» در روزنامه ی «جهان صنعت» به بایدها و نبایدهای سیاست خارجی کشورمان در رابطه با شرق پرداخت و نوشت: گرایش به چین و روسیه تا زمانی که با آمریکا ارتباط نداشته باشیم و تعاملات سیاسی و اقتصادی جدی به وجود نیامده باشد ادامه خواهد داشت. این گرایش همان رویکردی است که در دولت احمدی نژاد با عنوان نگاه به شرق ( روسیه ، چین و هند ) شکل گرفت.

باوند در ادامه نوشت: در عین حال ایران بیش از آنکه از این کشورها منتفع شود ، به آنها سود رساند . روسیه و چین در معاملات تجاری و نفتی از ایران بهره بردند اما با این حال اعلام کردند که نسبت به قطعنامه های شورای امنیت پایبند هستند و تنها تحریم های یک جانبه غرب علیه ایران را نادیده می گیرند. فراموش نکنیم که همین تحریم ها بیشترین منفعت را به آنها رساند زیرا بدون وارد کردن هیچ ارزی به ایران تنها با تهاتر و استفاده از پول داخلی خود این فرصت به قول ما دور زدن تحریم ها را به کار گرفتند. بنابراین مسایل روسیه و چین با ایران به کلی متفاوت است.

در همین ارتباط روزنامه ی «ایران» در یادداشتی با عنوان « روحانی، گرایش به شرق منهای غرب ستیزی» از توازن در سیاست خارجی ایران گفت و نوشت: سفر به پکن در هر حال آزمونی برای دیپلماسی روحانی است. به نظر می آید در این انتخاب، عنصر «زمان» نیز به یاری دیپلماسی ایران آمده است. بساط مذاکره ایرانی ها با چین و روسیه زمانی گسترده شده که تهران به واسطه شش ماه چانه زنی در ژنو و وین توانسته اعتماد نسبی اروپا و امریکا را به خود جلب کند و از این رهگذر میزان وابستگی به دو قدرت حریف (چین و روسیه) را تقلیل دهد. تغییراتی شگرف در مناسبات غرب با دو قدرت شرقی بویژه روسیه پدید آمده است که اغلب ناظران از این تغییرات به عنوان فرصت تازه برای تهران تعبیر می کنند. ماجرای بحران اوکراین همچون زخمی ناسور، روسیه را به درگیری بزرگ با غرب کشانده و داستان تحریم طولانی ایران این بار در روسیه تکرار شده است. اما به نظر می آید سیاستگذاران تهران برخلاف سلف خویش در پی شرط بندی بر سر برد و باخت در جدال روس ها با غرب نیستند. تجربه حوادث سال های اخیر، ایرانی ها را به این هوشیاری رسانده که نباید سرنوشت خویش را به قهر و لبخند قدرت ها گره بزنند.



***از فساد 3 هزار میلیاردی تا رانت 650 میلیون یورویی

خبر حضور حجت الاسلام «غلامحسین محسنی اژه ای» دادستان کل کشور در صحن علنی مجلس شورای اسلامی در روز گذشته و اعلام جزییات تازه در مورد پرونده ی فساد مالی 3 هزار میلیاردی امروز در صفحه ی نخست بسیاری از روزنامه ها بازتاب یافت.

همچنین خبر اعلام جزییات بدهکاران بانکی از سوی بانک مرکزی و نیز واکنش دولت به ماجرای رانت 650 میلیون یورویی، وزن اخبار اقتصادی روزنامه های امروز را بالا برد.

روزنامه ی «کیهان» در گزارشی در ارتباط با سخنان اژه ای از قول وی نوشت: بیش از 200 نفر از مدیران عالی در بانک مرکزی و در سایر بانک ها و در بعضی بخش های مربوط به نهاد ریاست جمهوری از مجلس و افرادی در حد معاون رئیس قوه و در حد رئیس حفاظت اطلاعات قوه قضائیه و تعدادی از نمایندگان مجلس که به هر نحوی احساس می شد ممکن است به پرونده 3 هزار میلیاردی مرتبط باشند، تحت تعقیب قرار گرفتند.

روزنامه ی «ابتکار» نیز در گزارشی در این ارتباط از قول دادستان نوشت: شش، هفت نفر از نمایندگان مجلس که در پرونده فساد 3 هزار میلیارد در مظان اتهام قرار داشتند، مورد تحقیق قرار گرفتند ولی به دلیل وجود نداشتن یکی از سه عنصر مادی، قانونی و معنوی که از عناصر اصلی متهم کردن یک فرد است، در مراحل مختلف رسیدگی تبرئه شدند.

این روزنامه همچنین در مورد واکنش دولت به ماجرای رانت 650 میلیون یورویی از قول «محمد باقر نوبخت» سخنگوی دولت نوشت: طرح این موضوع در دی ماه سال 92 بوده است و در کمیسیون اقتصادی مجلس و دیگر کمیسیون های مربوطه وزیر صنعت و معدن به صورت مکتوب به این کمیسیون ها و ریاست مجلس پاسخ داده است و ابهامات برطرف شده اند و مستندات آن وجود دارد.

به نوشته ی ابتکار وی با تاکید بر اینکه دولت این نکته را که به کسی رانت داده است به شدت تکذیب می کند، گفت: از وزیر صنعت و معدن و تجارت خواستیم که در این رابطه اقدام کند و پاسخ سوالات و ابهامات نمایندگان را بدهد و آن را در اختیار همه رسانه ها نیز قرار دهد. من با احترام به آن نماینده محترمی که ایشان را انسانی با تقوا و دلسوز برای مردم می دانم می گویم که توضیحات لازم در کمیسیون های مجلس داده شده است و نمایندگان قانع شده اند. پس اگر اصراری بر طرح نظر خود دارند واحساس می کنند رانتی یا تخلفی صورت گرفته است به محاکم قضایی شکایت کنند.

روزنامه ی «شرق» نیز در مورد گزارش تازه ی بانک مرکزی نوشت: از زمانی که دولت یازدهم عزم خود را بر مبارزه با دانه درشت ها جزم کرد، آمار متعددی از دانه درشت های بانکی منتشر شده است اما همچنان از انتشار اسامی آنها خبری نیست. مهم ترین این آمار مربوط به «حمید تهرانفر» معاون نظارتی بانک مرکزی است. دیروز سخنان این مسوول بر تارنمای بانک مرکزی قرار گرفت و توسط این نهاد منتشر شد که نشان از موضع رسمی بانک مرکزی در این خصوص دارد.

شرق در ادامه از قول تهرانفر نوشت: دو عامل بیرونی و درونی در ایجاد این معوقات دخیل بودند که از عوامل بیرونی می توان به رکود تورمی، تحریم های بین المللی، جهش نرخ ارز و از عوامل داخلی می توان به عدم اعتبارسنجی دقیق در بانک ها و عدم وجود نظم و قاعده مشخصی در برخی بانک ها برای پیگیری قضایی مطالبات اشاره کرد.

روزنامه ی اعتماد هم با انتشار یادداشتی از اصول مبارزه با فساد اقتصادی گفت. «علی قنبری» روزنامه نگار در این یادداشت با اشاره به اینکه مهم ترین اصل برای جلوگیری از فساد، مبارزه اساسی با آن است، نوشت: اگر دولت کوچک شود و عملکردهایش شفاف باشد و به جای مداخله در اقتصاد بر آنها نظارت کند و به جای مبارزه با فساد پیشگیری از آن را سرلوحه کار خود قرار دهد، فسادهای کلان اقتصادی همچون فساد 3000 میلیارد تومانی در اقتصاد کشور تکرار نخواهد شد.

قنبری افزود: دولت یازدهم اگر بتواند امکانات کار را برای همه فراهم کند و سازوکاری به وجود بیاورد که اطلاع رسانی به همه و به شکل شفاف انجام شود گامی بزرگ در این جهت برداشته است. باید با همکاری همه قوا به خصوص قوه قضاییه با مفسدان اقتصادی جامعه و آنان که دست شان در کارهای کلان است برخورد قاطع صورت گیرد. باید همه تلاش کنیم و به قوه قضاییه کمک کنیم تا رانت طلبی در برخی نهادها از میان برود و دولت نیز پاک و کارآمد باشد تا اعتماد مردم را افزایش دهد.



***گود پهلوانی در سوگ کشتی گیر

خبر ایست قلبی و فوت «علیرضا سلیمانی» پیشکسوت و قهرمان ملی کشتی آزاد کشورمان همه ی مردم بویژه جامعه ی ورزشی را متاثر کرد. امروز روزنامه ها با انتشار این خبر و ذکر پیشینه یی از فعالیت های ورزشی این قهرمان ملی در وداع با او سنگ تمام گذاشتند.

برخی روزنامه ها هم یادداشت هایی را در ارتباط با پیامدهای قهرمانی سلیمانی و مشی و مرام پهلوانی او منتشر کردند.

«امیررضا خادم» قهرمان کشتی آزاد جهان در سرمقاله ی روزنامه ی شرق با اشاره به پیروزی سلیمانی در مسابقه های کشتی قهرمانی جهان در 1368 بعد از یک دوره افول ورزش کشورمان نوشت: این افتخار آن قدر مهم بود که بسیاری از روزنامه های معتبر دنیا تیتر اول خود را به نتیجه این مسابقات اختصاص دادند. حتی خاطرم هست یکی از روزنامه های سوییسی آن موقع خیلی بزرگ در صفحه اول روزنامه نوشته بود: «علی شیطان بزرگ را شکست داد.» بعد از کسب مدال طلای علیرضا سلیمانی بود که به ورزش در دوران ریاست آقای هاشمی رفسنجانی نگاه ویژه ای شد. البته ایشان هم با درایت و اشرافی که در مباحث مختلف داشتند فضای مثبتی را در ورزش به وجود آوردند و از آن زمان به بعد ورزش هم مثل سایر بخش های مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در نظام اجرایی کشور مورد اعتنا قرار گرفت.

خادم در ادامه نوشت: تصور می کنم حرکت و کار بزرگی که این پهلوان ایرانی بعد از جنگ، درست در دورانی که مردم نیاز به شور و نشاط و تزریق انگیزه مثبت داشتند، انجام داد آنقدر نقش تعیین کننده ای داشته که هنوز در یاد تک تک ایرانی ها مانده و از یادشان نخواهد رفت. روحش شاد و یادش گرامی.

روزنامه ی «خراسان» هم سرمقاله ی خود را به مطلبی با عنوان «مرثیه ای برای پهلوان سلیمانی» اختصاص داد. خراسان در سرمقاله ی خود با اشاره به کسب مقام قهرمانی کشتی آزاد جهان سلیمانی در مسابقات کشتی قهرمانی جهان در مارتینی سوییس نوشت: اما آنچه عزت و محبت او را پس از آن قهرمانی پرافتخار و بی بدیل تداوم بخشید مشی و مرام و روحیه پهلوانی او بود... او گود زورخانه را همچون دامن پاک مادری مهربان می دانست که در آن نوجوانان و جوانان به مشی و مرام و خصلت های پهلوانی آراسته می شوند و این آراستگی جوانان به خصلت ها و مشی پهلوانی را سپری بس قدرتمند در مقابل بداخلاقی ها و ناهنجاری ها می دانست

خراسان در ادامه نوشت: محبت و دوستی او به جوانان ایران هم از تلاش هایش برای احیا و ترویج مشی و مرام پهلوانی و ورزش باستانی و هزینه کردن جایگاه و آبرویش در این راه به خوبی روشن بود... سلیمانی مثل خیلی دیگر از دلسوزان این کشور خوب می دانست که روحیه جوانمردی و مشی و مرام پهلوانی در جامعه امروز نه تنها در جامعه و خیلی از مردم و مسئولان بلکه حتی در بین بسیاری از ورزشکاران رنگ باخته است و از همین رو برای احیا و ترویج روحیه جوانمردی واخلاق و منش پهلوانی در قالب پرداختن به ورزش باستانی و رفتارهای انسان دوستانه تلاش می کرد.



***بهره ی دلواپسان از گفت و گوهای هسته یی وین 4

هنوز تب تندروها در اظهار شادمانی از بی نتیجه بودن گفت و گوهای تازه ی ایران و گروه 1+5 برای تدوین توافق نامه ی نهایی موسوم به «وین 4» که در هفته ی گذشته به پایان رسید، فروکش نکرده است. هرچند مقام های ارشد مذاکره کننده ی کشورمان بارها اعلام کرده اند که گفت و گوها با عزم جدی دو طرف ادامه خواهد داشت، اما منتقدان از دشوارتر شدن گفت و گوهای دو طرف (که طبیعی است) به عنوان شکست نام می برند.

در روزهای گذشته صفحه ی روزنامه ها پر بود از یادداشت ها و تحلیل های هسته یی دو طیف فکری یادشده؛ یکی در نقد سیاست های هسته یی دولت و دیگری در نقد رفتار خرده جویان. امروز نیز یادداشت هایی در این ارتباط در روزنامه ها منتشر شد که به بررسی آنها می پردازیم.

روزنامه ی «آرمان» در یادداشتی به قلم «الاهه کولایی» با عنوان «بهره تندروها از توقف مذاکرات» نوشت: حرکت دولت بر مدار اعتدال در سیاست خارجی حرکتی نیست که به صورت یکباره شکل بگیرد و نتایج آن نیز به شکل ناگهانی مشخص شود. با درنظر گرفتن تجربه سال های گذشته به ویژه با اتخاذ سیاست خارجی که طی هشت سال گذشته نوعی تقابل با جهان شکل گرفت به سادگی قابل تغییر نیست. اما ورود موفق دولت در مذاکرات هسته ای با همه انتقاداتی که به آن وارد است، گام مهمی در ایجاد تعامل سازنده با جهان و ایجاد اعتدال در سیاست خارجی کشور بوده است.

کولایی در ادامه با اشاره به تضاد منافع گروه های تندروی داخلی و خارجی با توافق هسته یی نوشت:«وقفه ای» که در آخرین دور مذاکرات در وین اتفاق افتاد برخی را خوشحال کرد. متاسفانه گروه های تندرو در داخل و همینطور در آمریکا و کشورهای اروپایی و حتی در چین و روسیه آنهایی که منافع خاص و جدی خود را و نه منافع مردم ایران و منطقه و جهان را دنبال می کنند از خلل در روند مذاکرات بهره مند می شوند و از آن استقبال می کنند اما با توجه به شرایط و با توجه به منافع داخلی که امروزه ما با قدرت های جهانی در این نقطه از جهان پیدا کرده ایم به نظر می رسد برطرف کردن موانع پیشرفت در مذاکرات از دو طرف از ضرورت های تامین منافع نه تنها مردم ایران بلکه مردم منطقه و جهان است.

روزنامه ی «سیاست روز» اما در حمایت از دیدگاه دلواپسان و تندروهای داخلی در سرمقاله ی خود با عنوان «آیا قرار است همه چیز بر سر دلواپسان بشکند» نوشت: این که گفته می شود دلواپسان موضوع هسته ای، دلواپس موفقیت دولت در این عرصه هستند تا نکند این اتفاق به نام دولت تدبیر و امید ثبت شود، ادعای تنگ نظرانه و مغالطه کارانه ای است چرا که همین منتقدان و دلواپسان، نگران آن هستند که در پس این توافق که اکنون با چالش ها و زیاده خواهی های آمریکا روبرو شده است، توطئه ای و دسیسه ای پیاده شود و آنگاه این توافق برد - برد به یک سر برد تبدیل شود.

«محمدکاظم انبارلویی» نویسنده ی این سرمقاله در ادامه نوشت: باید این حق را به منتقدان و آنهایی که نگران آینده و نتایج مذاکرات هستند داد که حرف خود را بزنند و انتقاد و تحلیل خود را ارائه دهند. گرچه دست آخر اگر توافقی انجام نشود از هم اکنون مشخص است که همه چیز قرار است بر سر دلواپسان و آنهایی که نگران هستند بشکند.

*گروه پژوهش های خبری