تهران- پکن و تندتر شدن ضرباهنگ همکاری های دوجانبه

روحانی، امروز سه شنبه سی ام اردیبهشت ماه به شانگهای چین سفر خواهد کرد تا طی 2 روز حضور در این کشور پهناور آسیایی، در نشست سران «سیکا» (کنفرانس تعامل و اقدام های اعتمادسازی در آسیا) شرکت و همچنین با رهبران پکن به طور رسمی گفت و گو کند.

این سفر که نخستین سفر روحانی به چین در قامت رییس جمهوری اسلامی ایران به شمار می رود، به دعوت رسمی «شی جین پینگ» رییس جمهوری چین، صورت می گیرد.

هشت ماه پیش از این، رییسان جمهوری 2 کشور در حاشیه نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در پایتخت قرقیزستان با یکدیگر دیدار کرده بودند.

بر پایه اعلان معاونت ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رییس جمهوری، روحانی در نشست سران سیکا سخنرانی می کند و به احتمال زیاد دیدارهایی دوجانبه با همتایان خود یعنی سران کشورهای شرکت کننده خواهد داشت.

رییس جمهوری روز چهارشنبه با ایرانیان مقیم، بازرگانان و مدیران شرکت های ایرانی و کارکنان نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در چین دیدار خواهد کرد.

روز پنجشنبه روحانی در نشستی با حضور نخبگان چینی در زمینه های گوناگون شرکت می کند و پس از آن برای دیدار با همتای چینی خود به کاخ ریاست جمهوری این کشور خواهد رفت.

** ایران و فرصت حضور موثر در سیکا

«نورسلطان نظربایف» رییس جمهوری قزاقستان، برای نخستین بار در سال 1371 خورشیدی در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد پایه گذاری کنفرانس تعامل و اقدام های اعتمادسازی در آسیا (CICA)* را پیشنهاد کرد و چهار سال پس از این پیشنهاد، کنفرانس سیکا به طور رسمی شکل گرفت.

هم اکنون 23 کشور مانند جمهوری اسلامی ایران، روسیه، چین، کره جنوبی، هند، عراق، مصر، ترکیه، امارات متحده عربی، پاکستان و شماری از کشورهای آسیای مرکزی و شرق آسیا در این کنفرانس عضو هستند.

همچنین نمایندگان کشورهایی چون آمریکا، ژاپن، مالزی، اندونزی، اوکراین و سازمان ملل متحد، سازمان امنیت و همکاری اروپا و اتحادیه عرب در کنفرانس سیکا به عنوان ناظر حضور دارند.

در سال های گذشته برخی کشورهای شرق آسیا و خاورمیانه همچون عربستان سعودی، کویت، سنگاپور و... به عنوان کشورهای غیرعضو با سیکا همکاری داشته اند.

نشست سران کنفرانس سیکا هر چهار سال یک بار و نشست وزیران امور خارجه هر 2 سال یک بار برگزار می شود و همان گونه که از نام این کنفرانس پیدا است، نمایندگان کشورهای شرکت کننده در نشست های مشترک، دوجانبه و چندجانبه می کوشند در زمینه افزایش تعامل و همکاری در حوزه های گوناگون با یکدیگر رایزنی و تبادل نظر داشته باشند.

به این ترتیب، شرکت در این نشست به واسطه پویاتر شدن دیپلماسی جمهوری اسلامی می تواند همچون دیگر گردهمایی های بین المللی، فرصت هایی مناسب را در زمینه های گوناگون برای کشورمان فراهم آورد.

یکی از نکته هایی که در این پیوند قابل توجه به نظر می رسد، حضور بسیاری از دوستان منطقه ای و بین المللی ایران در چهارمین نشست سران سیکا است. از این رو، کنفرانس سیکا که طی روزهای آینده در شهر شانگهای برگزار می شود، در همسنجی با دیگر گردهمایی های بین المللی، برای مقام های کشورمان دربردارنده مطلوبیت های ویژه ای است.

** افزایش تعامل و رایزنی های تهران و پکن

در پیوند با سفر رییس جمهوری به چین باید گفت که ماه جاری یکی از پویاترین برهه های زمانی تعاملات ایران و چین در سال های گذشته بوده است.

2 هفته پس از سفر «علی طیب نیا» وزیر امور اقتصادی و دارایی کشورمان به چین و دیدار با معاون نخست وزیر این کشور در نخستین روزهای اردیبهشت ماه، «حسین دهقان» وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نیز به پکن رفت تا با مقام های چینی درباره همکاری های دفاعی و امنیتی گفت و گو کند.

به دنبال رایزنی های طیب نیا در چین، قرار شد 2 کشور برای گسترش همکاری در زمینه های اقتصادی، بانکداری، انرژی، سرمایه گذاری و ساخت تاسیسات زیربنایی گام هایی عملی بردارند.

همچنین، «جان گائو لی» معاون نخست وزیر چین، تاکید کرده است که کشورش دوستی سنتی با ایران را بسیار باارزش می شمرد و همواره ایران را شریک مهم راهبردی خود می داند.

در دیدار مقام های دفاعی جمهوری اسلامی ایران و چین نیز راه های افزایش همکاری های 2 کشور با توجه به بسیاری از تهدیدها و فرصت های مشترک امنیتی و دفاعی روی میز رایزنی قرار گرفت.

به گزارش بسیاری از رسانه های داخلی و خارجی، گفت و گوهای نمایندگان ایران و چین در حوزه های گوناگون برای گسترش همکاری ها روندی رو به رشد داشته و در ماه های گذشته گرم تر و پویاتر از همیشه به پیش رفته است.

این گفت و گوها که در زمینه هایی چون گسترش تجارت غیرنفتی، افزایش فعالیت ها در حوزه انرژی و جذب سرمایه های چینی برای گسترش طرح های نیروگاهی، سدسازی، پالایشگاهی و... صورت گرفته، موجب شده است چشم انداز گسترش همکاری ها روشن تر و امیدوارکننده تر از پیش به نظر آید.

در این میان، دیدار رییسان جمهوری ایران و چین به عنوان بالاترین مقام های اجرایی 2 کشور، در بستر رایزنی ها و زمینه سازی های صورت گرفته در هفته ها و ماه های گذشته، ضرباهنگ گسترش تعاملات را تندتر می کند و تاثیری مستقیم بر ثمربخشی این رایزنی ها خواهد داشت.

** ایران- چین و فراهم شدن زمینه همکاری های گسترده تر

در روابط ایران و چین مولفه هایی وجود دارد که در قامت منافع و اهداف مشترک منطقه ای و بین المللی نمود یافته و به طور طبیعی این 2 کشور را کنار یکدیگر قرار می دهد.

مهمترین زمینه های پیوند سیاسی- دیپلماتیک تهران و پکن در نظام بین المللی کنونی، رهیافت انتقادی و تجدیدنظرخواهانه نسبت به سلسله مراتب فعلی در عرصه بین المللی است که با هدف تثبیت سلطه و برتری جهانی قدرت های غربی به ویژه آمریکا سامان یافته است.

ایران و چین بارها نشان داده اند از روند تصمیم سازی های یکسویه برخی قدرت های بین المللی ناراضی هستند و راه هایی برای دگرگونی در این روند می جویند.

با توجه به آنچه گفته شد، نقش ایران و چین در پشتیبانی از دیدگاه ها و خواسته های (مطالبات) بین المللی یکدیگر، از اهمیتی روزافزون برخوردار است و رویکرد و رفتارهای(مواضع) رهبران تهران و پکن این انگاره را تایید می کند.

در این پیوند، در روزهای پایانی آبان ماه پارسال و در آستانه توافق هسته ای ایران و 6 قدرت جهانی، روحانی در گفت و گوی تلفنی با همتای چینی خود تصریح کرد، چین باید به وظیفه خود در برابر زیاده خواهی برخی کشورها عمل کند.

همسویی ایران و چین در موضوع سوریه و قرار گرفتن 2 کشور و نیز روسیه در جبهه ای مشترک در برابر ائتلاف غربی- عربی نیز نمونه ای از دیدگاه های مشترک تهران و پکن در زمینه تحولات منطقه ای و بین المللی است.

ایران و چین در عرصه مسایل دفاعی و امنیتی نیز تهدیدها و فرصت های مشترکی دارند. حضور نظامی گسترده آمریکا در مناطق پیرامونی 2 کشور، تهدیدهای برآمده از گسترش دهشت افکنی و فعالیت گروه های تندرو و دزدان دریایی در منطقه، مساله امنیت انتقال انرژی و... از دغدغه های مشترک امنیتی و دفاعی تهران و پکن به شمار می رود.

و اما در زمینه همکاری های اقتصادی، 2 کشور از ظرفیت های بسیاری برای گسترش روابط برخوردارند. با این که در شرایط کنونی چین از بزرگ ترین شریکان تجاری ایران بوده و در برابر، کشورمان یکی از بازارهای صادرات چین و همچنین تامین کننده بخشی از انرژی این کشور به حساب می آید، اما هنوز راه درازی برای رسیدن به وضعیت مطلوب همکاری های اقتصادی پیش رو است.

به گزارش بیست و ششم اردیبهشت ماه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، ارزش بازرگانی غیرنفتی ایران و چین در فروردین ماه، از مرز یک میلیارد و 139 میلیون دلار گذشت و به این ترتیب، چین در نخستین ماه امسال بزرگ ترین بازار صادراتی ایران بود.

پکن همچنین رتبه دوم بزرگ ترین صادرکنندگان کالا به ایران را پس از امارات متحده عربی به خود اختصاص داده است.

در این پیوند، ارزش صادرات ایران به چین در فروردین ماه نسبت به ماه پیش از آن، نزدیک به 40 درصد و واردات ایران از چین بیش از 53 درصد رشد داشته است.

بر پایه گزارش همین خبرگزاری در یازدهم اسفندماه پارسال، «ولی الله افخمی» رییس سازمان توسعه ی تجارت ایران، ارزش مبادلات ایران و چین در سال 2013 میلادی را نزدیک به 40 میلیارد دلار اعلام کرد.

رییس سازمان توسعه تجارت ایران، اظهار داشت بر پایه هدف گذاری و برنامه ریزی های مشترک، قرار است ارزش این مبادلات تا 10 سال آینده به 200 میلیارد دلار برسد.

افزون بر ظرفیت های فراوان گسترش مناسبات تهران و پکن در زمینه های اقتصادی، بازرگانی، فنی، سیاسی-دیپلماتیک و نیز دفاعی- امنیتی، تعاملات دوجانبه می تواند بر بستر پیشینه روابط فرهنگی پردامنه ایران و چین رشد و نضج یابد و به این ترتیب چرخ های قطار همکاری های همه جانبه و راهبردی 2 کشور بر ریل روابط فرهنگی روان تر از پیش به حرکت درآید.

-----------------------------------

*Conference on Interaction and Confidence Building Measures in Asia

از: سید محمد کاظمی - گروه تحقیق و تفسیر خبر