سایه سنگین احمدی‎نژاد در فرمانداری‌ها

شرق: نمایشی که چشم‌انداز روشنی از فعالیت‌های اصلاح‌طلبان در آینده ترسیم نمی‌کند؛ چشم‌اندازی که هم گوشه چشمی به انتخابات مجلس دهم دارد که سال آینده برگزار خواهد شد و هم نگاهی دارد به فضای امیدبخشی که بنا بود روح تازه‌ای به کالبد فعالیت‌های اصلاح‌طلبان بدمد و ظاهرا این مهم آنچنان که باید و شاید عینیت نیافته است. برگزاری همایش، جلسه و سخنرانی شاید تنها بخشی از نمود عینی فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی باشد که همین اندک هم گاه و بیگاه از جریان‌های اصلاح‌طلب دریغ می‌شود. جلوگیری از برگزاری یک همایش، تاخیر در هماهنگی برای اجرای برنامه‌ها یا اصرار بر تغییر عناوین یا سخنرانان یک همایش یک روی ماجراست و روی دیگر اما این است که دریغ‌کردن همین موارد یا تکرار آن، گویا حامل پیام پنهانی است که می‌خواهد اصرار کند که تغییری حاصل نشده است.

این پیام از سوی کسانی منتقل می‌شود که همچنان از دولت دهم تا به امروز بر پست‌های اجرایی تکیه زده‌اند و البته عزمی هم برای تغییر آنها دیده نمی‌شود. از فرمانداران گرفته تا مدیران استانی. به عبارت دیگر یک بخش ماجرا که ناظر بر انتخابات آینده مجلس هم است، همین تداوم حضور نیروهایی است که وابستگی‌هایی به جریان حاکم بر دولت گذشته داشته‌اند. حال با تابلو مشخص یا بدون تابلو. اینها مواردی است که فعالان اصلاح‌طلب در برخی استان‌ها را نگران کرده است. شاخص این نگرانی‌ها هم همین لغو همایش‌ها و سخنرانی‌هایی بود که فعالان اصلاح‌طلب قصد داشتند با محوریت اصلاح‌طلبی و با سخنرانی اصلاح‌طلبان برگزار کنند.

مشهد؛ بدون تغییر
مشهد و دانشگاه فردوسی آن یکی از شهرهایی بود که همین اردیبهشت سال‌جاری میزبان نشست سالانه نمایندگان مدیران مسوول نشریات دانشجویی دانشگاه‌های کشور بود و قرار بود تا هادی خانیکی به‌عنوان سخنران ویژه در این نشست به ایراد سخن بپردازد. اما به‌محض معلوم‌شدن سخنران ویژه، موج اعتراضات از سوی جریان‌های اصولگرایی به راه افتاد و پس از آن‌هم سخنرانی خانیکی به‌دلیل ایراد برخی اتهامات به وی لغو شد.

این اگرچه تنها همایشی بود که اتفاقا به صورت ملی در این شهر برگزار شده، اما به غیر از تنها یک جلسه فعالان ستاد روحانی در انتخابات با استاندار یعنی علیرضا رشیدیان، نشست دیگری از جنس اصلاح‌طلبانه با استانداری برگزار نشده است و به‌گفته فعالان اصلاح‌طلب استان، همچنین بنا بوده تا مجمع مشورتی اصلاح‌طلبان استان، با استانداری دیدار داشته باشند که استانداری هنوز پاسخی به آن نداده است. علاوه بر اینکه نشست استاندار با زنان اصلاح‌طلب و اصولگرایان معتدل به مناسبت روز زن هم به خاطر پیش شرط استانداری لغو شده است.

علیرضا رشیدیان، آخرین استاندار دولت روحانی بود که به‌جای حسین فروزان‌مهر به‌عنوان استاندار جدید در خراسان رضوی منصوب شد. علیرضا رشیدیان که به استناد سخنان رحمانی فضلی وزیر کشور در روز معارفه، گزینه مطلوب او نبوده و او سعی داشته تا فروزان‌مهر در سمت خود ابقا شود، با این حال از زمان حضور خود در استانداری به غیر از انتصاب سه مشاور اقتصادی، برنامه‌ریزی و سیاسی تغییر دیگری را نه در حوزه ستادی و نه در حوزه فرمانداری انجام نداده است. فعالان اصلاح‌طلب عدم تغییرات در مدیریت‌های استان را نشانه‌ای از عدم تغییر فضا قلمداد می‌کنند. به اعتقاد آنها تداوم حضور مدیران و فرمانداران دولت احمدی‌نژاد شرایط را آنچنان که باید و شاید برای فعالیت اصلاح‌طلبان مساعد نمی‌کند.

شیراز؛ کانون لغو همایش‌ها
استان فارس و شهر شیراز اما از آن جمله استان‌هایی بود که به‌گفته برخی فعالان اصلاح‌طلب استان، طرفین یعنی استاندار و اصلاح‌طلبان دچار سوءتفاهم شده‌اند. به گفته بخشی از فعالان اصلاح‌طلب شیراز، استاندار فارس، یعنی سیدمحمد احمدی از اولویت‌های شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان شیراز نبود و طرفین هم تلاشی برای نزدیکی به یکدیگر انجام ندادند. اما در مورد فرماندار شیراز اوضاع تغییر کرد و شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان نسبت به انتخاب آن اعتراض کردند. این اعتراضات ابتدا به صورت نامه‌های خصوصی به استاندار و بعد هم رسانه‌ای مطرح شد.

عدم اعطای مجوز به سخنرانی معصومه ابتکار رییس سازمان محیط زیست به گفته فعالان اصلاح‌طلب استان باعث شد تا اختلافات بین فرمانداری و اصلاح‌طلبان بیشتر شود. درباره سخنرانی ابتکار هم، شورای هماهنگی اصلاح‌طلب با تصور اینکه سخنرانی در فضای بسته احتیاجی به مجوز ندارد، در ارایه درخواست مجوز تعلل کردند و همین موضوع باعث شد تا فرمانداری به بهانه اینکه در کوتاه‌مدت نمی‌تواند امنیت مراسم را تامین کند، از ارایه مجوز خودداری کرد. سخنرانی ابتکار قرار بود تا در باشگاه رفاهی دانشگاه شیراز برگزار شود.

به‌گفته فعالان اصلاح‌طلب، استانداری بنا به دستور شورای تامین استان، از سال 89 به این سو، برای سخنرانی‌های سیاسی به این مکان مجوز نمی‌دهد. این در حالی است که استانداری این موضوع را خیلی دیر به اطلاع اصلاح‌طلبان رسانده است و همین موضوع هم سبب شد تا سفر علی یونسی مشاور امور اقلیت‌های دینی و قومی به شیراز و انجام سخنرانی‌های وی با ممانعت‌هایی روبه‌رو شود، هرچند که او در نهایت توانست سفر خود به شیراز را با موفقیت انجام دهد.

این یک روی برخوردها در شیراز است و روی دیگر اما تغییر و تحولات در سطح استانداری و فرمانداری است. به گفته منابع مطلع در استان فارس، تاکنون 19 فرمانداری در شیراز جابه‌جا یا عوض شده است که از این تعداد 10 انتخاب جدید و 9 انتصاب هم در سطح جابه‌جایی بوده است. از این مجموعه جز چهارنفر مابقی از اصولگرایانی هستند که یا شناخته‌شده‌اند یا آنکه فعالیت سیاسی آنها زیر تابلوی اصولگرایانه چندان مشخص نبوده است. در این میان اما یکی از معاونت‌های مهم استانداری یعنی معاونت سیاسی- امنیتی به سید یحیی هاشمی از طیف اصلاح‌طلب رسیده است.

مازندران؛ فضای ابری برای استاندار
استان مازندران اما از آن دست استان‌هایی است که نارضایتی‌ها از شکل انتصاب‌ها به قدری پیش رفته است که حتی کلید تغییر استاندار هم زده شده است. به گفته یکی از فعالان اصلاح‌طلب استان، برخی چهره‌ها استاندار را برای پذیرفتن این سمت همراهی کردند و همان‌ها هم تبدیل شدند به مشاور‌های استاندار. به‌گفته آنها بعد از آمدن آقا ربیع فلاح به استانداری، تغییرات اندکی در سطح مدیریت‌های استانداری و فرمانداران رخ داده است و اغلب مدیران دوره احمدی‌نژاد همچنان بر مصدر امور هستند.

همچنین به‌گفته عزیزی از فعالان اصلاح‌طلب استان، از 22 فرمانداری، تنها 10فرمانداری تغییر کرده‌اند و از این تعداد تنها هفت تغییر به‌نفع اعتدالی‌ها بوده و سه تغییر هم از حامیان احمدی‌نژاد و 12 فرماندار باقیمانده هم همان مدیران دوره احمدی‌نژاد هستند که ابقا شده‌اند. به گفته این فعال اصلاح‌طلب، فرماندارانی که ثابت مانده‌اند، فرمانداران شهرهای بزرگ هستند و تغییرات در شهرهای کوچک اتفاق افتاده است. همچنین به گفته این فعال اصلاح‌طلب تغییرات در حوزه استانی هم چشمگیر نبوده است و بسیاری از مدیران دولت قبل در سطح استانی ابقا شده‌اند. همین عدم تغییرات گویا علاوه بر آنکه فعالان اصلاح‌طلب استان را دلسرد کرده مجمع اصلاح‌طلبان استان را بر آن داشته تا به گزینه تغییر استانداری بیندیشند. به گفته عزیزی، فعالان و حامیان دولت احمدی‌نژاد از سال 84 به این سو، به راحتی و بدون ممانعت فعالیت‌های گروهی و رسانه‌ای خود را انجام می‌دهند و این در حالی است که اصلاح‌طلبان استان، هنوز نتوانسته‌اند جلسه‌ای تشکیل بدهند و استاندار هم هنوز نشستی را با آنها نداشته است.

اصفهان؛ خنثی
استان اصفهان و شهرهای آن اما از آن دسته استان‌هایی محسوب می‌شود که تغییرات در آن بینابینی بوده و وضعیت تعاملی هم به همین صورت بوده است. به گفته فعالان اصلاح‌طلب استان، تغییراتی که در سطح استانی رخ داده تقریبا خنثی بوده و افرادی که انتخاب شده‌اند یا اصلاح‌طلب بوده یا آنکه به لحاظ سیاسی فعالیت تابلو‌داری نداشته‌اند. مثلا معاونان سیاسی امنیتی، عمرانی، توسعه منابع انسانی و برنامه‌ریزی تغییر کرده‌اند که از این میان تنها معاون منابع توسعه انسانی اعتدالی است و به غیر از این موارد، در سطح مدیرکل در استانداری اصفهان از جمله مدیرکل اداری، مدیرکل سیاسی، مدیرکل امنیتی و... تقریبا سه تغییر ایجاد شده که نفرات خنثی از نظر سیاسی و در یک مورد اعتدالگرا اضافه شده‌اند.

علاوه بر این طبق اظهارات استاندار، زرگرپور از 16 فرماندار، چهار نفر ابقا، یک‌نفر جابه‌جا و 11نفر نیز از نیروهای با سابقه وزارت کشور که سابقه بخشداری یا فرمانداری دارند، انتخاب شده‌اند، تمام این افراد اعتدالگرا هستند و چهار فرمانداری که ابقا شده‌اند نیز از اصولگرایان معتدل هستند و این روند در انتخاب مدیران کل نیز وجود دارد. با این حال به‌محض ابقای فرماندار شهر اصفهان یعنی فضل‌الله کفیل به‌دلیل آنچه از سوی استانداری پیگیری موضوعات چندماه گذشته خوانده شده، اعتراض برخی فعالان اصلاح‌طلب بلند شد. اشاره آنها هم به نحوه عملکرد آقای کفیل در دوره احمدی‌نژاد و برخوردش با برخی نیروهای اصلاح‌طلب و اعتدالی بوده است.

لرستان، تغییرات غیربومی
لرستان استانی است که شکل تغییرات آن ظاهرا نه اعتدالی بوده و نه بومی. علاوه بر اینکه برخی همایش‌های اصلاح‌طلبانه در این استان هم لغو شده است. مثل لغو سخنرانی سیدحسن خمینی در دانشگاه بروجرد، آن هم به اصرار گروه‌هایی که افراطی خوانده شدند. آنها تاکید داشتند حسن خمینی از فهرست سخنرانان حذف شود. فعالان اصلاح‌طلب استان اما در مجموع از روند عزل و نصب‌ها راضی نیستند. به گفته اصلاح‌طلبان استان، از مجموع 11 فرمانداری هشت فرماندار تغییر کرده‌اند که تنها چهار نفر از آنها اعتدالی بوده‌اند و فرماندار شهر بروجرد هم اتفاقا از مدیران دولت احمدی‌نژاد است.

انتقاد دیگر به استاندار یعنی هوشنگ بازووند این است که تغییرات او بومی نبوده و از آنجا که او قبلا معاونت عمرانی استانداری مرکزی را در دولت احمدی‌نژاد بر عهده داشته، برخی از مدیران را از همین استان به لرستان آورده است.

غلامی از فعالان اصلاح‌طلب استان دراین‌باره می‌گوید که به‌عنوان نمونه مسوول تدارکات، مسوول روابط عمومی، معاونت عمرانی، معاونت توسعه منابع انسانی و حراست استانداری همگی از استان مرکزی انتخاب شده‌اند. علاوه بر اینکه برخی از این معاونت‌ها مدیران دوره احمدی‌نژاد در استانداری بوده‌اند مثل معاونت توسعه منابع انسانی که از مدیران استانداری مرکزی در دوره احمدی‌نژاد بوده یا معاون عمرانی که در دولت احمدی‌نژاد معاون وزیر راه بوده است. همچنین مدیر کل امنیتی و انتظامی استان در دولت احمدی‌نژاد دبیر شورای تامین استان بوده است. لغو سخنرانی سیدحسن خمینی در شهر بروجرد اما این شهر و فرمانداری آن را در کانون توجهات قرار داد.

هرمزگان، ادامه شرایط دولت گذشته
استان هرمزگان هم اگرچه نشستی را با مجمع اصلاح‌طلبان استان برگزار کرده و فعالان اصلاح‌طلب در زمینه تعامل با استانداری مشکلی نداشته‌اند، اما ظاهرا روند کند تغییرات در این استان و شهرهای آن روند مثبتی از تغییرات را که امیدبخش باشد به نمایش نگذاشته است. بر این اساس از 13 فرمانداری استان، تنها چهارفرماندار تغییر کرده‌اند و از این تعداد هم تنها یک‌نفر اعتدالی است و مابقی هم از دولت احمدی‌نژاد ابقا شده‌اند.

گلستان؛ سرعت پایین تغییرات
استان گلستان هم گویا از این روند مستثنا نبوده است. انتخاب چهر‌ه‌های نه‌چندان شناخته‌شده اصلاح‌طلب و برخی مدیران دوره احمدی‌نژاد گواه این موضوع است به‌عنوان نمونه، انتخاب فرماندار دوران احمدی‌نژاد در میان انتصابات جدید (مثل شهرستان مینودشت)، وجود فرماندار زن و اصلاح‌طلب (مثل شهرستان بندرترکمن، مرجان نازقلیچی) که قبلا بخشدار دولت خاتمی در همین استان بوده، همچنین از افراد اصلاح‌طلب که کمتر در راس بودند و از مدیران دولت خاتمی بودند (مثل فرماندار کردکوی که قبلا مدیرمالی استانداری بوده) استفاده شده است. مدیریت‌های استانی هم تقریبا همین روند را طی کرده است؛ یک روند بینابینی.

به گفته فعالان اصلاح‌طلب استان، استاندار با گروه‌های اصلاح‌طلب دیدار و تلاش دارد ارتباط خود را با آنها به‌عنوان گروه اصلی حامی قطع نکند، اما در عمل به گزینه‌ها و سیاست‌های آنها توجه زیادی نمی‌کند. برای برخی از مناصب حتی گزینه‌های اصلاح‌طلب مطرح هم شدند و مورد مصاحبه واقع شدند، اما گزارش منفی نهایتا آنها را از کورس رقابت بازداشته است. همچنین سرعت استاندار در انتصابات بسیار پایین بوده که مورد نقد گروه‌های سیاسی بوده. اما گروه‌های اصلاح‌طلب و شورای مشورتی اصلاح‌طلبان همچنان در عرصه عمومی درهای نقد به استاندار را باز نکرده‌اند و حامی وی هستند.

بوشهر؛ وضعیت مطلوب
بوشهر در این گزارش رندمی، ظاهرا وضعیت مطلوب‌تری نسبت به نمونه‌های دیگر دارد. به‌طوری که بیشتر تغییر و تحولات اغلب از چهره‌‌های معتدل استان بوده‌اند. در همین‌باره یکی از فعالان اصلاح‌طلب استان آقای محمدزهی می‌گوید استاندار رابطه خوبی با اصلاح‌طلبان به‌ویژه جوانان دارد. به‌گفته او، برخی از مشاوران و مدیران از طیف اصلاح‌طلب انتخاب شده اند. بر همین اساس، معاون امور انسانی و پشتیبانی استانداری، از نیروهای معتدل است. مشاور ارشد استاندار، مدیر کل آموزش‌وپرورش، مدیر کل میراث فرهنگی،  مشاور امور جوانان، فرماندار دشتستان و قائم‌مقام مدیرکل بهزیستی، نیز از نیروهای معتدل هستند.

مدیران میانی را جدی بگیرید
اگرچه این انتخاب رندمی بوده است و مبنای خاصی نداشته و وضعیت در سایر استان‌ها بررسی نشده است، اما نگاهی به همین چند نمونه این نکته را برجسته می‌کند که عدم تغییر مدیران میانی در استان‌ها (چنانچه این تغییرات ثابت بمانند) از دو زاویه مهم به نظر می‌رسد؛ اول اینکه آیا مدیران دولت احمدی‌نژاد در ادامه کار همراهی لازم را با دولت روحانی برای اعمال تغییرات مورد نظر دولت دارند و نکته بعدی درپیش‌بودن انتخابات مجلس دهم است. اینکه آیا این تغییرات اجازه فعالیت‌های انتخاباتی را به گروه‌های معتدل می‌دهند و اینکه تعاملشان برای برگزاری هرچه رقابتی‌ترشدن انتخابات چه میزان خواهد بود. اینها پرسش‌هایی است که زمان احتمالا به آنها پاسخ خواهد داد.