فضای آکادمیک از سیاست جدا باشد/دانشجویان کمک کنند تا از رخوت خارج شوند

نماینده دو تشکل بسیج دانشجویی دانشگاه شهید رجایی و انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در نشستی دانشجویی در ایسنا، درباره فضای دانشگاه‌ها در دولت جدید به گفت‌وگو پرداختند.

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، مهدی نجفی‌خواه - دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران - گفت: اگر بخواهیم فضای دانشگاه را بعد از انتخابات 24 خرداد تا به حال تبیین کنیم، باید در ابتدا به دوران کاندیداتوری آقای روحانی اشاره کنیم که شعار می‌دادند فضای دانشگاه باید آزاد و همراه با آزاداندیشی باشد. به همین جهت پس از پیروزی وی انتظاراتی از طرف جامعه دانشجویی در این باره شکل گرفت که بتوانند به عنوان آن چیزی که به جنبش دانشجویی یا فعالیت‌های دانشگاهی مربوط است، فعالیت کنند اما تا به حال این امر بطور کامل محقق نشده است.

وی با بیان اینکه "هنوز دانشجو از فضای رخوت گذشته بیرون نیامده است"، خاطرنشان کرد: رئیس‌جمهور خواهان تغییر فضا بودند و می‌خواست حتماً این کار را انجام دهند. انتخاب آقای فرجی‌دانا به عنوان وزیر علوم را باید قدمی مثبت از طرف ایشان تلقی کرد اما باید دانست که وزیر به تنهایی نمی‌تواند بار فضای دانشجویی را به دوش بکشد و نیازمند حمایت مجموعه دولت و جریان‌هایی است که می‌خواهند در دانشگاه سهم داشته باشند. در این میان کسانی هم هستند که حیاتشان در بهم ریختگی دانشگاه است و نگذاشتند آن بخشی از دانشگاه که آقای روحانی را انتخاب کردند، آزادانه فعالیت کند.

این فعال دانشجویی با اشاره به دلایل وجود رخوت در فضای دانشگاه، اظهار کرد: پیدا کردن دلایل به انزوا رفتن فعالیت‌های دانشجویی نیاز به آسیب‌شناسی جدی و مطالعه عمیق دارد اما آن چیزهایی که در سطح وجود دارد، این است که درهای دانشگاه به نسبت قبل بازتر شده و سختی‌هایی که قبلاً یک دانش‌آموز برای وارد شدن به دانشگاه می‌کشید، کمتر و عملاً قابل خریدن شده است.

وی ادامه داد: دلیل دوم به نظر من، بومی‌گزینی است که نوعی سلب موقعیت از دانشجویان سخت‌کوش شهرستانی است. بنابراین ورود دانشجویان به دانشگاه بر اساس شایسته‌سالاری نبوده است. سهمیه‌بندی جنسیتی نیز از دیگر موارد عدم شایسته‌سالاری در انتخاب دانشجویان است.

نجفی‌خواه با تاکید بر نقش دولت بر تغییر فضای دانشگاه، گفت: اگر دولت نتواند تغییرات مدنظر دانشجویان را در دانشگاه اعمال کند، پیش‌بینی می‌کنم که فضای دانشگاه‌ها در آینده نیز تغییری نکند و در همین سستی باقی بماند. این خیلی بد است که دولت نتواند به برنامه‌های خود جامه عمل بپوشاند.

وی یادآور شد: خاطرم هست زمانی که آقای احمدی‌نژاد بر سر کار آمد، آقای فرجی‌دانا که رئیس دانشگاه تهران بود، پس از انتخاب وزیر علوم استعفا داد و اجازه داد تا رئیس دانشگاه بر اساس سیاست‌های وزارتخانه و دولت تعیین شود اما اکنون شاهدیم که پروسه انتخاب رئیس دانشگاه‌های تهران و شریف و دیگر دانشگاه‌ها چقدر سخت و طولانی شده است. در این فضاها که مدیریتش آغشته به قدرت است، تغییر رئیس دانشگاه اصلاً کار ساده‌ای نیست.

دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران اضافه کرد: برای انتخاب رئیس دانشگاه دو مدل وجود دارد؛ یکی آنکه رئیس دانشگاه متناسب با فکر دولت انتخاب شود؛ همان کاری که آقای احمدی‌نژاد کرد و دوم آنکه بر اساس انتخابات آزاد انتخاب شود. این اتفاق در دوران آقای خاتمی افتاد و این مدل پذیرفته‌شده‌تر از نوع اول است؛ چراکه رئیس دانشگاه متناسب با بدنه دانشگاه انتخاب می‌شود.

نجفی‌خواه با تاکید بر زیان وجود عده‌ای که نمی‌گذارند دولت برنامه‌هایش را اجرا کند، گفت: از طرفی، نمایندگان مجلس که صدای بلند اما حامیان کمی دارند به دولت فشار می‌آورند و نمی‌گذارند کارش را انجام دهد و از طرف دیگر کنار گذاشتن رئیس فعلی و انتخاب یک رئیس جدید برای دانشگاه هم کار آسانی نیست. من احساس می‌کنم اگر این فشار بر دولت ادامه پیدا کند، با آدم‌های فعلی و جریاناتی که در حال حرکت است فضای دانشگاه تغییری نخواهد کرد.

وی با تاکید بر اینکه "باید گفتمان‌های منتقد و مخالف دولت نیز در دانشگاه فعالیت کنند"، تصریح کرد: جنبش دانشجویی همیشه متشکل از چند گفتمان مختلف بوده است. یکی از این گفتمان‌ها موافق، دیگری مخالف یا منتقد است. اگر یکی از آنها را از فضای دانشگاهی کم کنیم، در واقع داریم تک‌صدایی ایجاد می‌کنیم. زمانی که به منتقد اجازه حرف زدن نمی‌دهند و حاکمیت هم از گفتمان مقابل حمایت می‌کند، داریم فضای دانشگاهی را تضعیف می‌کنیم. ما نمی‌گوییم که گفتمان حاکمیت فعالیت نکند، بلکه می‌گوییم همه تفکرات کنار هم به افزایش آزادی در دانشگاه کمک کنند.

دبیر انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با اشاره به ضرورت جدایی فضای آکادمیک از فضای سیاسی، گفت: اگر استقلال در فضای دانشگاه ایجاد شود، این فضا خودش را دیگر با سیاست نمی‌سنجد و مجزا فعالیت می‌کند و در آن فضا، موقعیت برای همه دولت‌ها و همه افکار دانشجویی یکسان است. کسی نیز در این فضا موفق‌تر است که به دنبال اندیشه‌های مختلف باشد و این اندیشه‌ها اصلاً در تضاد با حاکمیت نیست.

این فعال دانشجویی درهمین راستا تاکید کرد: دانشگاه قوانین حاکمیت و قانون اساسی کشورش را می‌شناسد و همان‌طور که مثلاً سپاه می‌تواند جدا از فضای سیاسی و دولت فعالیت کند، دانشگاه نیز می‌تواند فعالیتی مجزا از سیاست و دولت داشته باشد.

نجفی‌خواه با اشاره به اینکه "اتفاقی که در سال 78 رخ داد، چند سال فعالیت دانشجویی را متوقف کرد"، افزود: از طرفی دولتی بر سر کار بود که به فعالیت‌های مدنی اعتقاد داشت اما از طرف دیگر اتفاقات 18 تیر و برخوردهایی که شد، موجب شد که همه از فعالیت در دانشگاه بهراسند. از اوج فعالیت دانشجویی در سال‌های اخیر می‌توان به سال‌های 81 و 84 اشاره کرد. پس از آن فضا بسیار بسته شد، تشکل‌های مختلف از بین رفتند و معیار همه‌چیز، سیاست شد که این فضا تاکنون نیز ادامه پیدا کرده است.

به گزارش ایسنا، در ادامه این نشست محمدعلی اسلامی - مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه شهید رجایی - گفت: چند سال گذشته بویژه از آغاز دهه 80 تا بحال جنبش دانشجویی فعالیت و موضع‌گیری کمتری نسبت به قبل داشته است. در اواخر سال 91 تا انتخابات سال 92 دانشگاه شور و حال جدیدی پیدا کرد و یکسری فعالیت‌های سیاسی درباره انتخابات و با دعوت از سخنرانان مختلف در دانشگاه ایجاد شد.

وی با اشاره به ضرورت فعالیت‌های دانشجویی در دانشگاه، گفت: به عقیده من، خود دانشجویان باید دست به کار شوند و فضای دانشگاهی به خود آنان وابسته است. برای مثال، با وجود اینکه همه دانشجویان دانشگاه علامه خواستار تغییر رئیس دانشگاه بودند و این امر نیز اتفاق افتاد، اما می‌بینیم شور و حالی هنوز در آن دانشگاه ایجاد نشده است. من می‌خواهم بگویم که با تغییر یک رئیس دانشگاه، فضای دانشجویی در آن دانشگاه تغییر نخواهد کرد و خود دانشجویان هستند که می‌توانند تغییر ایجاد کنند.

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه شهید رجایی ادامه داد: البته که مسئولان و کارشناسان روابط اجتماعی مسئولند که دلیل این مسأله را بیابند که چرا دانشجوها به فضای رخوت رفته‌اند. من به این جوانه‌های کوچک ایجاد شده در دانشگاه خوش‌بین هستم و امیدوارم در آینده افزایش پیدا کند.

اسلامی همچنین گفت: آنقدر فعالیت‌های دانشجویی تأثیرگذار هستند که می‌توان گفت حتی فعالیت یک‌روزه یک تشکل نیز در مورد موضوعی می‌تواند ذهن دانشجو را درگیر کند. وظیفه تشکل‌ها این است که کنش‌ها و واکنش‌ها را در دانشگاه استمرار دهند و آن را در مسیر کمال هدایت کنند.

وی در ادامه صحبت‌های خود اظهار کرد:‌ من معتقدم که تغییر افراد و نیروها در دانشگاه که با تغییر دولت‌ها همراه است، بسیار مناسب است زیرا این تغییرات موجب می‌شود که مثبت‌ها و منفی‌ها در کنار یکدیگر قرار بگیرند. البته باید کاری اساسی انجام گیرد تا این تغییرها موجب عقب‌گرد دانشجوها نشود.

این فعال دانشجویی با اشاره به تفاوت نظرات تشکل‌های مختلف دانشجویی، گفت: طرز تفکر و آرمان‌های دانشجویی یکی است ولی آنان بر سر موضوعات جزئی اختلاف نظر دارند. در مواردی که کلیت قضیه یکی است، نظر تشکل‌ها هم یکی است و آنان می‌توانند با پافشاری بر سر موضعی، مجامع کشور را به رعایت آن موضوع وابدارند.

اسلامی در پایان با تاکید بر لزوم جلوگیری از سیاسی شدن فضای دانشگاه، تصریح کرد: دانشگاه باید خط قرمزهایی داشته باشد تا زیاد سیاسی نشود و فکر نکند که با عوض شدن دولتی باید تمام مسیر حرکتش را تغییر بدهد.

انتهای پیام