تاکید مرکز پژوهش های مجلس بر اصلاح محدوده برخی حوزه های انتخابیه

به گزارش ایرنا، دفتر مطالعات سیاسی مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی که روز یکشنبه منتشر کرد، آورده است: یکی از پایه های مردم سالاری، انتخابات است. در کشورهای مردم سالار، حکومت کنندگان از طریق انتخابات برگزیده می شوند؛ برای گزینش نمایندگان و حاکمان از طریق انتخابات، کشورها نیازمند یک نظام انتخابی اند.

طراحی یک نظام انتخاباتی به دلیل تاثیرش بر آرایش نیروهای سیاسی در هر کشور، یکی از مهمترین تصمیمات نهادین برای یک نظام مردم سالار تلقی می شود و زمانی که چارچوب نظام انتخاباتی تقسیم بندی شد، این نظام ها معمولا به شکل دایمی در می آیند و تغییر دادن آنها بسیار مشکل است و بیشتر مواقع تنها در انقلاب ها یا تغییر در نظام سیاسی یا اعمال اصلاحاتی اساسی در کشور روی می دهند.

نظام انتخاباتی راهکار یک نظام سیاسی برای مشخص کردن چگونگی تعیین دولتمردان و نمایندگان مردم است؛ این نظام، قواعد بازی سیاسی را مشخص می کند و بر چگونگی مبارزات انتخاباتی ، رفتارهای نخبگان سیاسی و احزاب کشور تاثیر می گذارد.

یکی از مسایل مهم در هر نظام انتخاباتی، ترسیم محدوده حوزه های انتخابیه و تغییر و اصلاح این محدوده هاست که فرآیندی بسیار پر اهمیت و در عین حال حساس و پیچیده است.

در اکثر کشورها کمیسیون تعیین محدوده حوزه انتخابیه، وظیفه ترسیم این محدوده ها را بر عهده دارد. این کمیسیون ها معمولا از افراد فاقد وابستگی های حزبی که در زمینه مسائل انتخابات صاحب نظرند، تشکیل می شود.

در تعداد اندکی از کشورهای جهان قوه مقننه یا وزارت کشور این کار را انجام می دهند. در ایران وزارت کشور به عنوان متولی اصلی اجرای انتخابات سراسری این وظیفه را بر عهده دارد.

رایج ترین معیار بر ترسیم یا اصلاح محدوده حوزه های انتخابیه ، شاخص های جمعیتی است. در اکثر کشورها اصل بر این است که حوزه های انتخابیه به لحاظ جمعیتی مساوی اند این امر به این خاطر است که تمام مردم یک کشور به یک اندازه در انتخاب نمایندنگان خود نقش داشته باشند. در واقع هر چه نسبت جمعیت به نماینده در حوزه ها بیشتر باشد، ناعادلانه بودن ترسیم حوزه های انتخابیه را بیان می کند.

بر اساس سرشماری سال 1390 جمعیت کل کشور 75,149,669 نفر است و با توجه به تعداد 290 نماینده موجود در مجلس شورای اسلامی هر 259,136 نفر جمعیت باید یک نماینده در مجلس شورای اسلامی داشته باشند.

در جمهوری اسلامی ایران طبق اصل شصت و چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1368 عده نمایندگان مجلس شورای اسلامی دویست و هفتاد نفر است و پس از هر ده سال، با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سیاسی ، جغرافیایی و نظایر آنها حداکثر بیست نفر نماینده می تواند اضافه شود.

بر این اساس در این گزارش تلاش شده تا حوزه های انتخابیه که بیشترین استحقاق را دارند شناسایی شوند. برای این کار تمامی حوزه های انتخابیه کشور در سه دسته حوزه های انتخابیه با نسبت زیاد جمعیت به تعداد نمایندگان، حوزه های انتخابیه با نسبت متوسط جمعیت به تعداد نمایندگان و حوزه های انتخابیه با نسبت کم جمعیت به تعداد نمایندگان تقسیم بندی شدند.

همین کار نیز برای استان های کشور انجام شد. با توجه به این تقسیم بندی ها می توان گفت: یکی از مسائل مهم در حوزه های انتخابیه مجلس شورای اسلامی عدم تطبیق برخی حوزه ها با تقسیمات کشوری است و بر این اساس لازم است بعضی از حوزه ها در این زمینه اصلاح و مبادرت به تحدید محدوده های آنها بشود.

درباره این موارد می توان به بخش هوراند در آذربایجان شرقی، بخش قمصر در استان اصفهان ، بخش های احمدآباد و رضویه در خراسان رضوی، شهرستان فاروج در خراسان شمالی، دهستان های بوغداکندی و قلتوق در استان زنجان و بخش های فنوج و لاشار و آشار در سیستان و بلوچستان اشاره کرد.

سیام**2025 ** 1418