رشوه در تاجیکستان و راهکارهای ملی و بین المللی حل آن

سازمان شفافیت بین المللی در باره شاخص های فساد و رشوه خواری در کشورهای جهان هر ساله گزارشی منتشر می کند که بر اساس تازه ترین گزارش این سازمان، جمهوری تاجیکستان در میان 178 کشور در مقام 157 قرار دارد و این یعنی اینکه تاجیکستان در ردیف فسادزده ترین کشورهای جهان قرار دارد.

«شاکرجان حکیم اف» یک حقوقدان تاجیک می گوید: در شمال تاجیکستان شاهد فساد گسترده و بی سابقه ای بوده است. به گفته وی، عادی ترین مساله را در ادارات بدون دادن رشوه نمی توان حل کرد.

رشوه گرفتن در بیشتر موارد هم برای رشوه دهنده و هم رشوه گیرنده موضوعی عادی شده است، فردی که دچار مشکل شده است، به طور علنی پیشنهاد می دهد و رشوه گیرنده نیز قبول می کند و مساله حل می شود.

نمونه بارز رشوه در خیابان های شهر دوشنبه بین رانندگان و ماموران مشهود است. رانندگان برای تخلفات رانندگی متوقف می شوند، اما به جای پرداختن جریمه و اعمال قانون با پرداخت اندکی رشوه به مامور راهنمایی، خود را خلاص می کنند.

سرمایه گذارانی که برای فعالیت های اقتصادی و اجرای طرح های خدماتی پای به این کشور می گذارند، از وجود پرداخت های غیرقانونی به مسوولان ادارات در این کشور گلایه کرده اند. به گفته آنها، باید برای انجام روال قانونی کار پرداخت هایی خارج از روال معمول صورت گیرد.

صاحبنظران، ناچیز بودن حقوق کارمندان ادارات دولتی را یکی از عوامل رشد این پدیده اجتماعی می دانند که موجب فرار سرمایه گذاران از تاجیکستان می شود.

سازمان های بین المللی از جمله سازمان امنیت و همکاری اروپا با نگرانی از افزایش فساد رشوه خواری در تاجیکستان، این پدیده را مانعی جدی در راه پیشرفت این کشور عنوان می کنند و به مقامات تاجیکستان توصیه کرده اند که برای رفع این معضل اقدام کنند.

سازمان همکاری اقتصادی و توسعه آژانس مبارزه با فساد در تاجیکستان توصیه کرده است که رشوه دادن و گرفتن به عنوان یک جرم شناخته و حجم هدیه به مقامات نیز تعیین شود.

بر همین اساس آژانس مبارزه با فساد در تاجیکستان برای حل این موضوع طرحی را ارائه کرده است که بر مبنای آن مصداق رشوه تعیین و با متخلفین برخورد قانونی شود.

بر اساس این طرح، اگر قیمت و ارزش هدیه به شخص دولتی بیشتر از 400 سامانی (معادل حدود 270 هزار تومان) باشد، این تحفه مصداق رشوه خواهد بود و با رشوه دهنده و گیرنده برخورد می شود.

اعطای هدایای گوناگون به منصب داران دولتی در تاجیکستان عادی است. از کارد و خنجر با دسته خاتم کاری شده تا خودرو و ساختمان شیک. وقتی تحفه خیلی گرانبها است شبهه رشوه در اذهان متصور می شود، اما معیاری مشخص نشده که کدام هدیه می تواند رشوه شمرده شود.

در طرحی که آژانس پیشگیری از فساد تاجیکستان آماده کرده و قرار است بر طبق آن قوانین کشور تغییر داده شود، هر هدیه ای که ارزش آن از 400 سامانی بالا تر باشد، رشوه به حساب می آید.

«بختیار یوسف اف» رییس اداره پیشگیری از فساد گفت: این طرح بر اساس توصیه های سازمان همکاری اقتصادی و رشد اروپا ارائه شده است که بر اساس آن برای پیشگیری از معضل اجتماعی طلب و وعده رشوه قوانینی را معین کرده ایم، ضمن آنکه حجم پاداش برای شخص منصب دار نیز مشخص شده است.

وی گفت: این لایحه در وزارت کشور بررسی و پس از تکمیل برای تصویب و اجرا به رییس جمهوری ارائه خواهد شد.

«شاکرجان حکیم اف» حقوقدان تاجیک می گوید: مشکل تاجیکستان در آن است که اعمال تغییرات در قانون وضع را دگرگون نمی کند، چون نظارت پارلمانی وجود ندارد و اراده قوی سیاسی برای رفع این معضل در کشور نیست.

وی تصریح کرد: تا زمانی که پدیده خویش و تبار بازی در ادارات مشاهده می شود، رشوه خواری در کشور گسترش پیدا می کند و مبارزه با آن به مراتب مشکل تر می شود.

آساق**1663**1545