شیعیان پیروز انتخابات عراق هستند/عراقی ها جنگ داخلی را بدتر از اشغال می دانند

به گزارش خبرگزاری مهر، نخستین انتخابات پارلمانی عراق پس از خروج نظامیان آمریکایی از این کشور امروز در سرتاسر عراق در حال برگزاری است. خبرگزاری مهر به همین مناسبت گفتگویی را با پروفسور محمود منشی پوری استاد روابط بین الملل دانشگاههای کالیفرنیا برکلی و سانفرانسیکو آمریکا ترتیب داده است که به شرح زیر است:

خبرگزاری مهر- گروه بین الملل: جریان ها و گروه های اصلی شرکت کننده در انتخابات پارلمانی عراق کدامند و مورد حمایت کدام کشورهای منطقه هستند؟

دولت فعلی عراق به ریاست نوری المالکی به علت اینکه ارتش و نیروهای نظامی را کنترل می کند نفوذ زیادی دارد و منافع انتخاباتی وی با وجود امکاناتی که در اختیار دارد تامین می شود. از طرفی کشورهایی مثل عربستان سعودی و قطر و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس خواهان پیروزی اهل تسنن در انتخابات پارلمانی عراق هستند.

نتیجه انتخابات پارلمانی عراق به زودی پس از پایان انتخابات تامین نخواهد شد زیرا خیلی ها بر این باورند یک حزب یا دسته به طور قاطع پیروز انتخابات نخواهد بود ممکن است حزب الدعوه به ریاست نوری المالکی نتواند اکثریت آراء انتخاباتی را به دست آورد. بنابراین مدتی طول خواهد کشید تا برنده انتخابات مشخص شود و باید دید شخص پیروز پس از اعلام نتایج انتخاباتی چه ائتلاف هایی انجام خواهد.

من در برخی رسانه ها همچون "ساینس مانیتور" خواندم گفته بود مالکی به طور قاطع پیروز انتخابات خواهد بود و سفیر عراق در آمریکا گفته بود این انتخابات تعیین کننده نخواهد بود و ما دوره ای را در پیش خواهیم داشت که اطمینان درباره پیروز انتخابات مشخص نخواهد شد.

گروه های شیعی که به نوعی رقیب نوری المالکی محسوب می شوند مثل جریان صدر و عمار حکیم با حضور نوری المالکی در انتخابات پارلمانی عراق برای سومین بار موافق نبودند به نظر می رسد ائتلاف مالکی با این گروه های شیعی کار دشواری خواهد بود نظر شما چیست؟

بله درست است همانطور که میان گروه های سنی نیز اختلاف وجود دارد. وضعیت عراق به قدری اکنون پیچیده است که سنی هایی که در شهرهای فلوجه و الرمادی هستند یعنی شهرهایی که شاهد نفوذ گروه های اسلامی افراطی هستند  بین اینها هم اختلاف نظر است بنابراین منطقی به نظر می رسد پس از اینکه مالکی به مدت طولانی در قدرت بود، عراق تا حدودی ثبات نسبی پیدا کرد دولت مالکی تا حدودی شاهد ثبات بود و وضعیت اقتصادی عراق نسبت به قبل بهتر شده بود. درآمدهای نفتی عراق افزایش یافت و وضعیت برق در این کشور بهتر شده است که این موارد می تواند برگ برنده مالکی در انتخابات باشد. اما در عین حال میان گروه های شیعی رقابت وجود خواهد داشت و دموکراسی بیشتری در این زمینه شاهد خواهیم بود اما این نکته را نیز باید مد نظر داشت که اختلاف نظر گروه های شیعه باعث بهره برداری سیاسی جریان های سنی خواهد شد.

به نظر من آن چیزی که به انتخاب نوری المالکی در انتخابات کمک خواهد کرد این است که بعد از 19 سال زمانی که عراق به کویت حمله کرد و آمریکا توانست کویت را از چنگال عراق بیرون بکشد به نظر می آید نوعی سازش سیاسی نسبی در عراق در حال روی دادن است و مردم عراق به این نتیجه رسیده اند که جنگ داخلی خیلی بدتر از اشغال بیگانگان و حضور آنها در عراق است.

ما درباره کشوری صحبت می کنیم که مصنوعی است و از چند گروه قومی و مذهبی مختلف درست شده است که پس از فروپاشی امپراطوری عثمانی از سوی فرانسه و انگلیس کشورهایی ایجاد شد که به نظر می رسد این کشورها انسجام یک کشور کامل که هویت ملی داشته باشند را ندارند. بنابراین چون این کشورها خیلی طائفه ای و قومی هستند شاهدیم که حتی در این انتخابات میان خود مثلا اهل تسنن نیز اختلاف وجود دارد.

برخی معتقدند سرکوب گروه های تروریستی در استان الانبار با چراغ سبز آمریکا صورت گرفت و با هدف تقابل با عربستان بود و نوعی واگرا شدن سیاست های آمریکا و عربستان در منطقه را در پی داشت نظر شما نیز همین است؟

بله البته این نظر خیلی در مطبوعات آمریکا رایج است به این معنا که آمریکا و ایران در این مرحله از تاریخ، منافعشان مشترک است و هر دو مخالف ظهور گروه های تروریستی افراطی و اسلامی همچون القاعده هستند که می خواهند در عراق و سوریه دولت اسلامی تشکیل دهند بنابراین صحبت شما درست است ضمن اینکه آمریکایی ها به طور کلی با توجه به اینکه از نظر انرژی در سال های آتی خودکفا خواهند شد و بیشتر افکارشان در حال حاضر متمرکز بر چین است که در سال 2024 ابر قدرت اقتصادی جهان خواهد شد لذا واشنگتن از منطقه خلیج فارس و خاورمیانه بیرون نخواهند رفت و برای حفظ منافعشان در این مناطق خواهند بود، برای مقابله با قدرت اقتصادی چین باید با کشورهایی مثل استرالیا، مالزی، فیلیپین و ژاپن همکاری کنند لذا به دنبال ثبات سیاسی و توافق با ایران هستند. آمریکایی ها معتقدند هر چند این اقدام، افزایش قدرت منطقه ای ایران را در پی خواهد شد اما با حمایت از ترکیه و بزرگ تر کردن نقش ترکیه در منطقه در این موضوع موازنه ایجاد خواهند کرد.

با توجه به این فرضیه که آمریکا و ایران در مسئله عراق همگراتر خواهند شد گزینه مطلوب واشنگتن در مورد نخست وزیر آینده عراق با ایران مشترک خواهد بود یا عربستان سعودی؟

گزینه آمریکا نمی تواند با عربستان یکی باشد زیرا اکثریت جمعیت عراق شیعه است شما توجه داشته باشید پارلمانی در عراق دارید که تعداد کرسی های آن 328 عدد است و شمار کاندیداها حدود 9 هزار نفر است بنابراین طبعا در کشوری که اکثریت شیعه را دارد شیعیان برنده خواهند بود. آمریکایی ها نمی توانند شرایطی را به وجود بیاورند که یک شخص اهل تسنن یا شخصی که به سنی ها گرایش دارد پیروز انتخابات باشد در غیر اینصورت نتیجه انتخابات زیر سوال خواهد رفت.

ممکن است آمریکا به اشخاصی که سازشگر هستند گرایش داشته باشد اما نهایتا مالکی برای آمریکایی ها بد نبود و وی در مواردی مثل قضیه سوریه با واشنگتن همکاری داشت. به نظر من ممکن است آمریکایی ها به خاطر سرمایه گذاری های عمیقی که در دراز مدت در ارتش عراق کرده اند مسلما می خواهند حرف نخست را بزنند اما شما وقتی 9 هزار نامزد انتخاباتی دارید و اکثریت جمعیت را شیعیان تشکیل می دهند طبیعی است که پیروز انتخابات پارلمانی از سوی شیعیان باشد اما ممکن است آمریکایی ها تا حدودی انتخابات عراق را دستکاری کنند اما نمی توانند بر همه آن تاثیرگذار باشند و در نهایت شیعیان پیروز انتخابات خواهند بود و وقتی شیعیان در قدرت باشند همیشه می دانند منافعشان کاملا با ایران سنخیت دارد. واقعیت هایی در منطقه وجود دارد که آمریکا علیرغم سرمایه گذاری های بسیار نمی تواند آنها را انکار کند. واقعیت این است که گروه های شیعه پیروز انتخابات خواهند بود و با ایران تعامل خواهند داشت زیرا ایران قدرت اصلی منطقه است.

محمود منشی پوری استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو و استاد سیاست خاورمیانه در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی آمریکاست. منشی پوری در سال 1987 درجه دکترای خود را از دانشگاه جورجیا در آمریکا دریافت کرده است. او سابقه تدریس در دانشگاههای چون جورجیا، دانشگاه مرکزی میشیگان و دانشگاه ایالتی کالیفرنیا را دارد. حوزه‌های تخصصی و مطالعاتی وی عبارتند از: خاورمیانه و شمال افریقا در روابط بین‌الملل، حقوق بشر، خلیج فارس در روابط بین‌الملل، نظریه و عمل در روابط بین‌الملل، هویت و جهانی شدن در جوامع اسلامی و مباحث جهانی. وی ویراستار "حقوق بشر در عصر جهانی شدن" و مؤلف کتابهای "تروریسم، امنیت و حقوق بشر"، "حقوق بشر در خاورمیانه"، "مسلمانان در سیاست جهانی" و "سیاست جهانی" است.

...............

مصاحبه: سمیه خمارباقی