انتخابات آزاد؛ راه خروج سوریه از بحران سیاسی

از دیدگاه کارشناسان مسایل خاورمیانه ی عربی، در صورت برگزاری انتخابات آزاد و سالم ریاست جمهوری در سوریه و برتری نظامی ارتش این کشور در صحنه ی میدانی و تامین و برقراری امنیت، اوضاع به تدریج به سود نظام و شهروندان سوری پیش خواهد رفت و بحران سیاسی و امنیتی فروکش خواهد کرد.

تاکنون هفت شخصیت آمادگی خود را برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری سوریه که سیزدهم خرداد ماه 1393 خورشیدی برگزار می شود، اعلام کرده اند. «بشار اسد» رییس جمهوری سوریه که سه سال است با گروه های مسلح تندرو و مخالفان خود دست و پنجه نرم می کند، هشتم اردیبهشت برگه های مورد نیاز برای اعلام نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری آتی را به دادگاه قانون اساسی ارایه کرد.

«ماهر عبدالحفیظ حجاز، حسان عبدالله النوری، سوسن الحداد، سمیر احمد معلا، محمد فراس یاسین رجوح و عبدالسلام یوسف سلامه» 6 شخصیت دیگری هستند که مدارک خود را به دادگاه قانون اساسی داده اند تا در نوبت بررسی صلاحیت ها قرار گیرند.

این دادگاه دوم اردیبهشت اعلام کرد متقاضیان نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری برای دادن مدارک و ثبت نام 10 روز (یعنی تا یازدهم اردیبهشت) مهلت دارند.

بر پایه قانون انتخابات عمومی سوریه که پس از اصلاحات تازه از این دوره اجرایی می شود، دادگاه قانون اساسی بر روند انتخاب رییس جمهوری نظارت می کند و داوطلبان یا وکیل قانونی آنان می توانند برای نامزدی در انتخابات درخواست دهند.

دادگاه قانون اساسی وظیفه بررسی قانونی و حقوقی درخواست ها به منظور تعیین صلاحیت نامزدها را بر عهده دارد. این دادگاه پس از بررسی های لازم، نام نامزدهای تایید شده را اعلام می کند.

شرط هایی که در ماده ۳۰ قانون اساسی سوریه برای نامزدهای ریاست جمهوری قید شده، به شرح زیر است:

۱-تا آغاز سالی که انتخابات ریاست جمهوری در آن برگزار می شود، ۴۰ سال تمام داشته باشند؛

۲-تابعیت و والدین سوری داشته باشند؛

۳- واجدان شرایط باید از حقوق مدنی و سیاسی برخوردار بوده و پیشینه محکومیت کیفری نداشته باشند؛

۴- با فردی غیر سوری ازدواج نکرده باشند؛

۵- تا زمان ثبت نام برای نامزدی ریاست جمهوری دست کم ۱۰ سال در کشور ساکن باشند؛

۶-تابعیتی غیر از تابعیت سوری نداشته باشند؛

۷-از حق انتخاب محروم نشده باشند.

همچنین فقط در صورتی نامزدی افراد برای ریاست جمهوری پذیرفته می شود که فرد متقاضی، مورد تایید دست کم 35 عضو مجلس سوریه باشد.

انتخابات ریاست جمهوری برای سوری های خارج نشین همانگونه که «محمد جهاد لحام» رییس مجلس سوریه گفته است هفتم خرداد برگزار خواهد شد.

** واکنش به آغاز روند انتخابات

آغاز روند ثبت نام نامزدها برای انتخابات ریاست جمهوری سوریه واکنش های بسیاری را در پی داشته است.

در این میان برخی چهره های عربی و غربی مانند «نبیل العربی» دبیرکل اتحادیه عرب، «بان کی مون» دبیرکل سازمان ملل متحد و شماری از مقام های آمریکایی و اروپایی از رویکرد مقام های سوری در زمینه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری انتقاد کرده اند.

آنان مدعی اند برگزاری انتخابات، تلاش های دیپلماتیک و سیاسی برای حل بحران و ناآرامی های سوریه را مختل می کند.

هم چنین گروه های مسلح مخالف و پشتیبانان منطقه ای و فرامنطقه ای آنها با برگزاری انتخابات در سوریه مخالف هستند. با این همه، به نظر می رسد برنامه نظام سوریه این است که انتخابات را در فضایی امن و آرام برگزار کند تا مردم سوریه بتوانند فعالانه در آن شرکت کنند.

برخی از تحلیلگران بر این باورند که برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سوریه در زمان مقرر نشان می دهد نظام سوریه همچنان دارای قدرت سیاسی است.

تا پیش از این آمریکا و همپیمانان منطقه ای و غربی آن روی براندازی نظام سوریه شرط بندی کرده بودند، اما گام های دمشق مانند فرستادن ذخیره شیمیایی خود به بیرون مرزها غرب را پای میز گفت وگو (مذاکره) با دولت مرکزی نشاند و جایگاه مخالفان و اتحاد میان آنان را سست کرد.

به عقیده ی برخی کارشناسان، اقدام نظام سوریه برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری از خواست آن برای نشان دادن میزان اقتدار و انسجام خود حکایت دارد.

این انتخابات در شرایطی برگزار می شود که در عرصه نظامی ارتش سوریه بسیاری از مناطق اشغال شده را از تروریست ها (دهشت افکنان) پس گرفته است و هنوز تا زمان برگزاری انتخابات زمان دارد تا آرامش را به بخش های دیگر ببرد.

این پیروزی ها باعث شده است برخی ناظران، برگزاری انتخابات در سوریه را یک فرایند قانونی قلمداد کنند، چرا که فقط با برگزاری انتخابات آزاد و سالم است که مردم این کشور می توانند با حضور پای صندوق های رای سرنوشت خود را تعیین و نقشه راه آینده کشور را ترسیم کنند.

در این پیوند «حمدی عبدالله» تحلیلگر مسایل سیاسی سوریه، سوم اردیبهشت به خبرگزاری رسمی چین «شینهوا» گفت: گسترش عملیات نظامی در بخش های تازه سوریه فضا را برای برگزاری انتخابات آماده می کند.

وی افزود: دولت سوریه در ابعاد سیاسی و نظامی پیشرفت داشته و مخالفان را وادار به تسلیم کرده است. بنابراین به نظر می رسد برگزاری این انتخابات عمر تنش ها را کوتاه تر خواهد کرد.

به باور این تحلیلگر، برگزاری انتخابات به روند حل سیاسی تنش های سوریه شتاب می بخشد و خلاء قانونی را از بین می برد.

در برابر، هر گونه کوتاهی در برگزاری انتخابات آزاد و سالم و دادن امتیاز به مخالفان و پشتیبانان خارجی آنان فقط بر شدت و مدت ناآرامی ها می افزاید.

** پیروزی ارتش سوریه؛ پیش زمینه برگزاری انتخابات

مخالفان اسد طی سه سال گذشته از هیچ کوششی برای زمینگیر کردن نظام سوریه کوتاهی نکردند. اکنون که حلقه محاصره دهشت افکنان در سوریه تنگ تر شده و پیروزی های ارتش زمینه را برای برگزاری انتخابات مهیا کرده است، بسیاری از مقام های غربی و منطقه ای به تکاپو افتاده اند با ادامه پشتیبانی های خود از دهشت افکنان، تصمیم دولتمردان سوریه را در برگزاری انتخابات به چالش بکشند.

در این پیوند تارنمای «انصار» عراق هفتم اردیبهشت به نقل از روزنامه «دی پرسه» اتریش نوشت: پیروزی های پی در پی ارتش سوریه در بیشتر میدان های نبرد، توطئه گروه های دهشت افکن و پشتیبانان مالی عربی و غربی آنها را خنثی کرده است.

این روزنامه با اشاره به پیشروی های ارتش نوشت: پیروزهای نظامی سوریه فضای داخلی، منطقه ای و بین المللی را برای برگزاری انتخابات فراهم می کند.

به نوشته روزنامه اتریشی، برگزاری انتخابات بیانگر اعتمادی است که رهبری سوریه به پیروزی در جنگ دارد.

روزنامه ی دی پرسه تنها راه حل تنش های سوریه را گفت و گو در سطح بین المللی و متوقف کردن روند پشتیبانی های مالی و نظامی می داند که « از ترکیه و عربستان برای گروه های تندرو مسلح سوری فرستاده می شود».

روزنامه اتریشی با اشاره به نقش بشار اسد و قدرت وی در سوریه نوشت: هرگونه سخن گفتن درباره صلح و پایان بخشیدن به ناآرامی ها بدون در نظر گرفتن رهبری سوریه و اعتراف به قدرت او و همپیمانانش بی نتیجه است.

** پیام انتخابات سوریه

بسیاری از ناظران بر این باورند در صورتی که انتخابات آزاد و سالم و در وقت مقرر در سوریه برگزار شود، این پیام برای جهانیان خواهد بود که سوریه کشوری مستقل و دارای حاکمیت است و تا زمانی که قانون در آن جا حکمفرما است به هیچ کشوری اجازه دخالت در مسایل داخلی خود را نخواهد داد.

همچنین تحلیلگران می گویند انتخابات آزاد و سالم به جریان های ملی و مذهبی سوریه این اطمینان را خواهد داد که از این پس امور در مسیر درست خود پیش خواهد رفت.

در این پیوند، «بدیع عفیف» تحلیلگر تارنمای «اخبار» سوریه یکم اردیبهشت در گزارشی نوشت: با وجود ناآرامی های سوریه برگزاری انتخابات در زمان معین دارای چند پیام است.

وی افزود: برگزاری انتخابات بیانگر تصمیم گیری مستقل سوریه است و در واقع پیروزی های نظامی ارتش بر گروه های دهشت افکن و پشتیبانان منطقه ای و فرامنطقه ای آنها را تکمیل می کند.

از دیدگاه او، انتخابات این پیام را به شهروندان سوری داخل و خارج کشور می رساند که امور در راه تامین منافع مردم و دولت سوریه پیش خواهد رفت. همچنین مخالفان داخلی هم در می یابند که به طور شفاف موضع ملی خود را نشان دهند و پایگاه مردمی خویش را بسنجند.

به نظر بدیع عفیف، اگر هر یک از گروه های مخالف از شرکت در انتخابات شانه خالی کنند در واقع به ضرر خود عمل کرده و قدرت سیاسی خویش را کاهش خواهند داد.

وی همچنین تاکید کرد «در عرصه خارجی هم برگزاری انتخابات در زمان مقرر اثبات خواهد کرد همه تهدیدها، تخریب ها و توطئه ها علیه مردم و نظام سوریه به شکست انجامیده است».

** فرجام سخن

انتخابات آزاد و سالم ریاست جمهوری سوریه فرصتی برای نزدیک کردن همه فکرها و جریان های سیاسی است تا برای برقراری صلح و ثبات در این کشور تلاش کنند.

همچنین برگزاری چنین انتخاباتی نشان خواهد داد هیچ کشور خارجی نخواهد توانست خواسته های خود را بر مردم سوریه دیکته کند.

این گام مردم سالارانه، سد محکمی در برابر توطئه های خارجی می سازد که سوریه را هدف قرار داده است زیرا مردم با شرکت در انتخابات نشان می دهند در تعیین سرنوشت خود نقش برجسته ای دارند.

البته فراهم آوردن شرایط آتش بس برای تامین امنیت انتخابات چه از راه گفت و گو باشد و چه به شیوه نظامی، می تواند زمینه مشارکت بیشتر شهروندان سوری را فراهم آورد؛ آن هم در این انتخابات که تاثیر عمده ای در اصلاح کارهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و ترسیم نقشه راه آینده سوریه خواهد داشت.

سوریه طی سه سال گذشته اقدام های ضد سوری بسیاری را خنثی کرده است. از این رو برگزاری انتخابات آزاد، سالم و در فضای امن می تواند دیگر اقدام ها ضد مردم این کشور را نیز بی اثر سازد.

به باور بسیاری از صاحبنظران در شرایطی که سوریه برای رهایی از تنش ها و جنگ داخلی تلاش می کند فقط پایبندی به قانون، تقویت جایگاه دولت مرکزی و نیز برگزاری انتخابات آزاد، عادلانه و سالم و با حضور نمایندگاه همه ی جریان های فکری و سیاسی به این کشور کمک می کند در مسیر مردم سالاری گام بردارد.

گروه تحقیق و تفسیر خبر

تحقیق** 9278**1961**1459