برای حضور بیشتر در عرصه، اخوان‌المسلمین ساختار خود را تغییر داده است

یک کارشناس مسائل خاورمیانه گفت: پس از سال‌ها سرکوب، امروزه اعضای اخوان‌المسلمین رو به تغییر ساختارها آورده‌اند تا از این طریق بتوانند مدت بیشتری را در عرصه‌های مختلف به فعالیت بپردازند.

به گزارش خبرنگار سیاسی خارجی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، حسن احمدیان که عصر دیروز (سه‌شنبه) در نشستی با عنوان «اخوان‌المسلمین مصر؛ از تشکیل تا سرنگونی مبارک» حضور داشت، اظهار کرد: اخوان‌المسلمین نیز مانند سایر جریان‌های اسلامی که پس از سقوط حکومت‌ها پا می‌گیرند، شکل گرفت.

این استاد دانشگاه یادآور شد: پس از جنگ جهانی اول در منطقه نظام‌های سکولار و لائیک روی کار آمدند. اخوان‌المسلمین نیز در جهت مقابله با این نظام‌ها در منطقه کار خود را آغاز کرد.

وی با بیان اینکه "پس از جنگ جهانی اول هیات‌های تبلیغاتی متعددی در مصر به تبلیغ مسیحیت آورده بودند"، گفت: اسلام‌گرایان در این کشور نسبت به رشد سایر ادیان احساس خطر می‌کردند، به همین دلیل اخوان‌المسلمین با رهبری حسن‌البنا تشکیل شد ولی هرگاه اخوان با نظام‌های حاکم دچار تضاد می‌شد، به شدت سرکوب و تضعیف می‌شد.

این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه داد: اواخر دهه 40 پس از ترور بنا اخوان‌المسلمین برای اولین بار وارد حکومت مصر شد و به ائتلاف با نظامی‌ها روی آورد اما از آنجایی که این ائتلاف بسیار شکننده بود، باز هم اخوانی‌ها سرنگون شدند و این روند تا دوره پیش از سادات ادامه داشت ولی با روی کار آمدن سادات در مصر، اخوان‌المسلمین به عرصه‌های سیاسی و اجتماعی بازگشت.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بازگشت اخوان‌المسلمین مصر به عرصه سیاسی منجر شد تا تندروها و سلفی‌ها وارد جریان اخوان شوند و دیدگاه‌های خود را گسترش بدهند. این تندروی‌ها موجب اعدام سید قدس یکی از اعضای این گروه شد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه "اخوان‌المسلمین پتانسیل و قدرت رهبری مصر را نداشت"، افزود: اخوان در دوره سادات به قدرت رسید ولی زمانی که وی توسط تندروهای این جریان ترور شد، شاهد افول قدرت بود و مجدداً تا قبل از مبارک، اخوانی‌ها شاهد سرکوب‌های شدیدتری بودند تا اینکه مبارک برای کسب مشروعیت از اخوان استفاده کرد و اخوانی‌ها نیز در مقابل برای حضور اجتماعی - سیاسی و مشروعیت‌بخشی به این حضور از حکومت مبارک استفاده کردند.

احمدیان با اشاره به شفاف نبودن عملکرد اخوان‌المسلمین مصر، گفت: یکی از مشخصات اخوان‌المسلمین مختص نبودن عملکرد اهداف آنهاست و می‌توان گفت که از زمان حسن‌البنا و شکل‌گیری جنبش اخوان هیچ تلاشی برای شفاف‌سازی اهداف این گروه صورت نگرفت و قطعاً در این زمینه عمدی وجود دارد که بواسطه این امر، آنها آزادی عمل داشته و مجبور به پاسخگویی در برابر اعمالشان نیستند.

این کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه داد: اخوان از ابتدا اصل را بر اصلاح تدریجی فعالیت‌های خود قرار داده بود به این معنا که هرگاه سرکوب می‌شدند به جای رویارویی با اموال سرکوب‌گر کنار رفته و مجدداً به تدریج روی کار می‌آمدند و گفته می‌شود در زمان مرسی هم همین روند را در پیش گرفته بودند.

احمدیان در ادامه با اشاره به تحولات اخوان‌المسلمین از زمان شکل‌گیری تا دوران مبارک، خاطرنشان کرد: اخوانی‌ها در این مدت در اهداف، گفتمان و گرایش‌های خود تغییرات زیادی را صورت دادند. برای مثال می‌توان گفت بزرگترین تحول ایدئولوژیک اخوانی‌ها این بود که در ابتدای شکل‌گیری آنها برای مقابله با دموکراسی و گروه‌های لائیک روی کار آمدند ولی امروزه آنها با تغییر شرایطی روی کارآمدن دموکراسی در مصر را پذیرفتند.

این کارشناس مسائل خاورمیانه در پایان، با بیان اینکه "اخوان‌المسلمین به جای ساختار هرمی، ساختار شبکه‌ای را در دستور کار خود قرار داده است"، افزود: در گذشته با وارد آوردن فشار و سرکوب‌ها به سرکردگان و بزرگان رأس هرم اخوان، آنها متلاشی و از هم گسسته می‌شدند ولی امروزه با روی آوردن ساختار شبکه‌ای، در صورتی که هر یک از رهبران اخوان مورد هجمه قرار گیرند، سایر حوزه‌ها فعال‌تر شده و به کار خود ادامه می‌دهد و به همین دلیل شاهد هستیم که اخوانی‌ها در هر حوزه‌ای که دولت عملکرد ضعیف‌تری در آن دارد، فعال شده و شبکه‌های خود را در آن حوزه گسترش می‌دهند.

انتهای پیام