دبپلماسی ایران و عربستان،زمان مناسب،فرصت محدود

علائمی از آمادگی ترک کشتی به گل نشسته روابط ایران و عربستان ازبندر متروکه خصومت ها مشاهده می شود. تا حدی امید وار کننده به نظر میرسد هر چند هنوز اتفاق خاص و ملموسی رخ نداده است. از حدود2ماه پیش واندکی پس از ورود عبدالرحمن شهری سفیر جدید عربستان به تهران، که دارای نفوذی قابل توجه در کشورش است بنا به گفته برخی دیپلمات ها تحرکات غیر معمول وی در محل ماموریش  یعنی  تهران  توجه زیادی را به خود جلب کرده است. ملاقات با اهمیت روز گذشته وی باآقای رفسنجانی و انتشار بخشی از مذاکرات مهم آنها توسط رسانه های ایرانی نشان میدهد با وساطت و دخالت او، دو طرف کم کم آماده چرخشی آرام در روابط به شدت تیره خود حداقل طی 5 سال گذشته میشوند. اگرچه به نظر میرسد خود سعود یها مستقلا با اندکی تاخیر در حال اعتماد کردن به دولت جدید ایران هستند.

به اعتقاد ناظران مطلع آقای رفسنجانی که از اعتبار خود نزد رهبران سعودی خصوصا شاه عبدالله  آگاه است به عنوان معیار و معمار اصلی اصلاح روابط با عربستان در صدد است اینبار مشکلات عمده دو کشور  را  به نفع متحد دیرینه داخلی خود حسن روحانی، حل و فصل کند.اما نه صرفا به دلیل تعهد به روحانی بلکه بیشتر به دلیل آن چیزی که وی در دیدار با سفیر عربستان آنرا منافع استراتژیک دو کشور و نفع کشور های به گفته او اسلامی از این بهبودی و منافع توصیف کرده است.البته این دیدگاه جدیدی دراستراتژی رفتاری  هاشمی در حل پاره ای مشکلات سیاست خارجی ایران نیست . او با سرزنشی آشکاراز سیاست دولت قبلی و محمود احمدی نژاد در قبال مسائل جهانی،کشورهای منطقه و خصوصا عربستان، عمیقا معتقداست به صورت خاص ابجاد  ثبات و امنیت منطقه ای و خاورمیانه ای ایران تا قبل ازمدیریت اختلافات با ریاض غیر ممکن است.هر چند آقای رفسنجانی به این نکته هم کاملا اذعان میکند عربستان طی این سالها اقدامات تقصیری مهمی انجام داده است.
ارزیابی نهائی در مورد سیاست های جدید عربستان با اعزام سفیر جدیدشان به تهران، اگرچه اکنون میتواند با قضاوت های خاصی همراه باشد،اما به نظر میرسد بر خلاف عباس الکلابی سفیرقبلی عربستان، تهران با احتیاط و آرام در حال پذیرش نقش او در بهبود روابط دو کشور است . سوابق امنیتی ونظامی رده بالای شهری هر چند از او دقیقا چهره ای دیپلماتیک و حرفه ای در نزد  ایرانی ها ترسیم نمیکند ،اما از آنجا که نوع اختلافات دو کشور کنستانتره ای از معضلات امنیتی - سیاسی ست، وزارت خارجه ایران عملا نشان داده به این موضوع اهمیتی نمیدهد وشاید هم در صدد بهره گیری از آن است. گفته میشود شهری ارتباط بسیار نزدیک و تنگاتنگی با سپهبد یوسف بن علی الادریسی رئیس جدید سرویس های اطلاعاتی عربستان دارد. منابعی مطلع روز گذشته به روزنامه لبنانی السفیرگفته اند از ماه فوریه و همزمان با ورود سفیر عربستان به تهران  وی مذاکرات بسیار مهمی با مسئولان رده بالای ایرانی برای انجام بهبود روابط و نیزانجام مقدمات سفر وزیر خارجه ایران به ریاض شبیه درخواست مشابه و چند باره از آقای رفسنجانی به عنوان شاه کلید ماجرا انجام داده و به نتایج ملموسی هم رسیده است. سفری که تبلیغات پیرامون آن از هم اکنون غیر عادی و البته مهم بودن آن را نشان میدهد.
در کنارهمه این اقدامات ، اخبار معتبری از2 اتفاق مهم دیپلماتیکی پیرامون مسائل منطقه منتشر شده. به گفته روزنامه لبنانی السفیر انجام رایزنی های مشترک مقامات کویتی و قطری  برای بهبود روابط ریاض - تهران یکی از این اتفاقات شگفت آور است. اما دیگری و بس مهم توصیه های جدی و تاکیدی آقای اوباما در سفرماه مارس گذشته به عربستان و ملاقات و گفتگو با ملک عبدالله است . او در این سفر به صورت علنی از ملک عبدالله خواست برای تلاش در جهت بهبود روابط با تهران و حمایت  ازدولت نوپا ومیانه رو  حسن روحانی اقدام کند.یک ناظرسیاسی مطلع از تحولات منطقه عربی میگوید" این ازآن شگفتی ها در عرصه دیپلماسی ست. دولت ایران با خوش شانسی های عجیبی روبرو می شود". اکنون باید دید حسن روحانی و وزیر خارجه اش که علاقه به بهبود روابط با عربستان را هیچگاه پنهان نکرده اند دست به چه اقداماتی خواهند زد. اگر این خوش شانسی اشاره واقعی باشد - که ظاهرا اینگونه است و حسن روحانی و  ظریف  بتوانند با استفاده از همان مکانیزم اعتماد سازبه جامعه جهانی، برای تصحیح رابطه با کشور های منطقه خصوصا عربستان اقدام کنند ،باز شدن قفل سوم سیاست خارجی ایران پس از مذاکرات اتمی و نیز مسائل جالب سیاسی و دیپلماتیکی  حاشیه ی مذاکرات اتمی میان ایران و آمریکا ، دیگریک خوشبینی نیست. محافل  سیاسی آگاه معتقدند فعلا و درزمانی محدود عقربه ها در حال حرکت رو به جلو به نفع تهران هستند.

[email protected]