ترکیه در صورت رویارویی نظامی ناتو با روسیه از حق وتوی خود استفاده خواهد کرد

دکتر "شعبان کارداش" رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک خاورمیانه (ORSAM) در مورد تاثیر تحولات کنونی حوزه دریای سیاه بر روابط ترکیه و روسیه، به سوالات خبرگزاری مهر پاسخ داد.

وی در مورد سیاست خارجی ترکیه نسبت به همسایگان گفت: سیاست تنش صفر با دیگر همسایگان همچنان در دستور کار دولت ترکیه قرار دارد. ما پس از تحولات بهار عربی هم این اصل را در سیاست خارجی مان داریم، همانطور که تفاهم نامه های همکاری با ایران، یونان و دیگر کشورها امضا شده و شوراهای مشترک استراتژیک تشکیل شده است. این فعالیت ها در چارچوب اصل تنش صفر در سیاست خارجی بوده است. در این میان حتی با ارمنستان هر چند کمتر از دیگر کشورها، همکاری داشته ایم، در همین راستا چند ماه پیش وزیر خارجه ترکیه به ایروان سفر کرد.

دکتر کارداش در پاسخ به این سوال که دلیل اهمیت کریمه برای ترکیه چیست؟ اظهار داشت: در شبه جزیر کریمه گروهی از مسلمانان ترک با قومیت تاتار زندگی می کنند. این افراد به لحاظ نژادی ترک محسوب می شوند و زبانشان هم به ما بسیار نزدیک است. ترکیه همواره به دنبال دفاع از حقوق این اقلیت بوده است. همانطور که در منابع تاریخی نیز وجود دارد در اثنای جنگ جهانی دوم بخش زیادی از این تاتارها توسط دولت شوروی به آسیای مرکزی رانده شدند و در آنجا بسیاری از آنها جانشان را از دست دادند به طوری که می توانیم در این مورد از لفظ نسل کشی استفاده کنیم.

به گفته این کارشناس خاورمیانه، ترکیه از حق بازگشت این افراد به سرزمین مادری شان دفاع می کند و همچنان در تلاش است تاتارهایی را که به دنبال بازگشت به سرزمین مادری شان هستند، یاری کند. ترکیه با احترام به تمامیت ارضی اوکراین از حقوق تاتارها حمایت می کرد اما با اقدامات اخیر روسیه و الحاق شبه جزیره کریمه به این کشور، اکنون سوال هایی در مورد آینده این اقلیت مطرح می شود. اما دلیل های مهمتر از این هم وجود دارد. دریای سیاه برای امنیت عمومی ترکیه منطقه ای حائز اهمیت است.

رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک خاورمیانه در ادامه یادآور شد: ما شاهد بروز شکاف ها و تنش هایی در منطقه هستیم که سالیان طولانی است متوقف شده اند، از این رو ما مخالف فعال شدن مجدد این شکاف ها و درگیری ها هستیم. از جمله مناطقی مثل قره باغ کوهستانی بین آذربایجان و ارمنستان، مناطقی در مولداوی و یا اوستیای جنوبی و آبخازیا در گرجستان کانون های بحران هستند.

دکتر کارداش در این مورد که آیا در صورت اقدام ناتو علیه روسیه، ترکیه به عنوان یک عضو ناتو با این پیمان همکاری کرده و روابط خود با روسیه را تحت تاثیر قرار می دهد؟ گفت: ترکیه نمی خواهد شاهد درگیری و تنش بین روسیه و غرب باشد. هر چند اقدامات روسیه این تنش ها را افزایش داده است اما ترکیه مایل به بروز چنین تنش هایی نیست.

وی اظهار داشت: در حال حاضر انتظاراتی برای این که ناتو پاسخ اقدامات روسیه را بدهد وجود دارد اما باید گفت به احتمال زیاد پاسخ ناتو چندان خشن و شدید نخواهد بود. ترکیه به عنوان یک عضو پیمان ناتو در چارچوب تعهدات خود حرکت خواهد کرد، با این حال ترکیه نمی خواهد که ناتو مستقیما وارد درگیری نظامی با روسیه شود و طبیعتا تمام تلاش خود را برای جلوگیری از این امر خواهد کرد. همانطور که می دانید هر گونه تصمیمی در ناتو با رای اعضا گرفته می شود، از این رو ترکیه می تواند برای جلوگیری از اتخاذ تصمیم هایی که به روابطش با روسیه صدمه می زند، از حق وتوی خود استفاده کند.

...........

گفتگو از فریدون ناعمی