تیغ ناامنی زیر گلوی شهروندان لیبی و وابستگان خارجی

پایگاه خبری «الدستور» اردن بیست و ششم فروردین خبر داد «فواز العیطان» سفیر اردن در طرابلس، ربوده شد و مهاجمان، راننده وی را زخمی کردند.

این امر پس از آن رخ داد که «عبدالله الثنی» نخست وزیر لیبی عصر بیست و چهارم فروردین فقط پنج روز پس از آنکه کنگره ملی این کشور او را مامور تشکیل کابینه تازه کرده بود، با صدور بیانیه ای از انجام این ماموریت کناره گیری کرد.

یک روز پیش از آن، الثنی و خانواده او در مسیر فرودگاه طرابلس هدف سوء قصد قرار گرفت. گرچه این حمله تلفاتی بر جای نگذاشت اما نخست وزیر را به کناره گیری رهنمون کرد.

او در بیانیه خود تاکید کرد: «سوء قصدی که علیه من صورت گرفت مردم بی گناه را وحشت زده کرد و زندگی برخی را به خطر انداخت».

وی افزود: نمی توانم بپذیرم به علت این جایگاه، عامل درگیری میان لیبیایی ها باشم.

الثنی از ادامه انجام وظیفه به عنوان نخست وزیر دولت لیبی عذرخواهی کرد اما افزود تا زمان تعیین نخست وزیر به کار خود ادامه خواهد داد.

بیستم اسفندماه 1392 کنگره ملی به عنوان نهاد قانونگذار لیبی به برکناری «علی زیدان» نخست وزیر پیشین، رای داد و الثنی را که آن زمان وزیر دفاع بود، به طور موقت جای او نشاند.

نوزدهم فروردین امسال پس از تکذیب خبرهایی درباره کناره گیری دولت، 42 نماینده از 76 عضو کنگره ملی حاضر در جلسه آن روز، با رای مثبت خود الثنی را تا زمان انتخاب اعضای تازه کنگره، به عنوان نخست وزیر تعیین کردند. کمیسیون ملی انتخابات لیبی اعلام کرده است انتخابات طی چهار ماه آینده برگزار می شود.

کنگره ملی در حالی به الثنی یک هفته برای تشکیل دولت خود مهلت داد که برخی نمایندگان نسبت به افزایش اختیارهای او اعتراض کردند.

روزنامه «الشرق الاوسط» عربستان بیست و پنجم فروردین به نقل از منابع نزدیک به نخست وزیر لیبی نوشت: عبدالله الثنی پس از اینکه برخی اعضای کنگره ملی و رهبران گروه های مسلح وی را زیر فشار قرار دادند تا از مهره های نزدیک آنان در پست های وزارتی استفاده کند، از سمت خود کناره گیری کرد.

کناره گیری الثنی در شرایطی صورت گرفت که سازمان های مدنی در لیبی از شانزدهم فروردین ماه امسال در اعتراض به ناامنی در لیبی دست به نافرمانی مدنی زده اند و تعطیلی کنگره ملی و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و کنگره ملی را می خواهند.

** پیامدهای احتمالی کناره گیری نخست وزیر

کناره گیری نخست وزیر لیبی در شرایطی انجام گرفته است که آشوب ها در این کشور هر روز بیشتر می شود و نمونه تازه آن ربودن سفیر اردن در طرابلس بوده است.

گروه های مسلح این مساله را نمی پذیرند که سلاح خود را در اختیار دولت قرار دهند. ارتش قدرتمندی هم وجود ندارد که به رویارویی با شبه نظامیان برخیزد.

در این پیوند روزنامه «الشرق» قطر بیست و پنجم فروردین نوشت: کناره گیری نخست وزیر لیبی اوضاع امنیتی و سیاسی را در این کشور پیچیده تر خواهد کرد.

با توجه به اینکه دستگاه های دولتی در لیبی نمی توانند در مناطق گوناگون حضوری فعال داشته باشند این مساله می تواند فرصت موفقیت در انتخابات کنگره ملی را کاهش و ناامنی و گسترش سلاح را در مناطق گوناگون لیبی افزایش دهد.

همچنین روزنامه «الخبر» الجزایر بیست و پنجم فروردین نوشت: کناره گیری نخست وزیر لیبی بحران سیاسی را در این کشور وخیم تر خواهد کرد.

به نوشته بیست و پنجم فروردین روزنامه فرامنطقه ای «الحیات» تصمیم الثنی، لیبی را وارد دور تازه ای از بحران های سیاسی خواهد کرد.

روزنامه الشرق الاوسط هم بیست و پنجم فروردین پیش بینی کرد اوضاع سیاسی لیبی به عقب برخواهد گشت.

** لیبی سیاه چاله شمال آفریقا

اوضاع نابسامان لیبی نه فقط چالشی بزرگ برای مردم و دولتمردان این کشور است، بلکه باعث شده است کشورهای دیگر هم از اوضاع لیبی تاثیر بپذیرند.

گزارش ها نشان می دهد بسیاری از دهشت افکن هایی که در کشورهای عربی به ویرانی دامن می زنند از لیبی راهی این کشورها می شوند.

در این پیوند روزنامه «الخلیج» امارات بیست و ششم فروردین در سرمقاله خود نوشت: کسانی که تحولات لیبی را پیگیری می کنند، می گویند اوضاع آینده این کشور غبارآلود و مبهم خواهد بود.

به نوشته این روزنامه، هرج و مرج، سردرگمی و نابسامانی در لیبی بسیار زیاد است. مسوولان از زیر بار مسوولیت شانه خالی می کنند و معلوم نیست چه کسی در این کشور تصمیم می گیرد. نهادهای این کشور نیز در اداره کارها و داشتن مناسبات خارجی ناتوان هستند.

این روزنامه افزود: لیبی هم اکنون یک کشور شکست خورده به نظر می رسد. این کشور به یک سیاه چاله در شمال آفریقا تبدیل شده است و برای کشورهای همسایه هم منشا خطر به شمار می رود.

این کشور آفریقایی هم اکنون به کانون دهشت افکن ها و تشکیلات تکفیری و بازار مافیاهای سلاح تبدیل شده است.

تروریست هایی که در این کشور آموزش می بینند راهی سوریه، مالی، تونس، مصر، الجزایر و دیگر کشورهای شمال آفریقا می شوند. حتی می توان گفت لیبی به مرکز صادرات دهشت افکن ها تبدیل شده است.

این کشور هم اکنون پناهگاهی است برای گروه های دارای اندیشه تکفیری و دهشت افکنی که به هیچ گونه قانون و نظمی پایبند نیستند و برای ویرانی کشورهای عربی تلاش می کنند.

همچنین بر پایه گزارش بیست و سوم فروردین وزارت امور خارجه انگلیس، ناامنی، بی ثباتی و فعالیت خارج از چارچوب شبه نظامیان در لیبی مایه نگرانی است و اختلاف های سیاسی به طور کلی از پیشرفت در لیبی جلوگیری می کند.

این گزارش افزود: دستگاه قضایی در لیبی فعالیت اندکی دارد و اخبار نشان می دهند بسیاری از افراد به طور ظالمانه بازداشت شده اند و با این افراد بدرفتاری می شود.

** اختلاف بر سر نفت

از تیرماه پارسال شبه نظامیان، بندرهای مهم نفتی در ساحل شرقی لیبی را در کنترل خود گرفته اند. آنان حتی یک بار کوشیدند نفت را بدون اجازه دولت به نفتکشی از کره شمالی بفروشند اما نیروهای آمریکایی این نفتکش را به لیبی بازگرداندند.

با توجه به اینکه نفت مهمترین منبع درآمد لیبی است این مساله، جریان زندگی در این کشور را تهدید می کند.

هفدهم فروردین پس از چند روز گفت و گو، گروه های مسلح با دولت این کشور به توافق رسیدند صادرات نفت از سر گرفته شود.

شبه نظامیان بر این باورند که در اختیار گرفتن بندرها و سکوهای نفتی باعث می شود آنان در مناطق شرقی لیبی از خودمختاری برخوردار شوند.

اختلاف موجود بر سر قدرت در لیبی هم به دلیل نفت و منابع حاصل از آن است؛ به طوری که برخی تحلیلگران می گویند هر گروهی که نفت لیبی را در اختیار داشته باشد، می تواند کنترل این کشور را در اختیار داشته باشد.

در این پیوند شبکه «اخبار لیبی» بیست و چهارم فروردین گزارش کرد «هدف قرار دادن تاسیسات و بندرهای نفتی از سوی شبه نظامیان تلاشی است برای زیر فشار قرار دادن دولت موقت تا به خواسته های بی مرز آنان تن دهد».

این شبکه افزود: گروه های مسلح از ضعف ها و تنگناهایی که دولت لیبی و کنگره ملی با آن دست و پنجه نرم می کنند، سوء استفاده می کنند و با در اختیار گرفتن سکوهای نفتی میلیاردها دلار خسارت به کشور وارد کرده اند.

** فرجام سخن

اگرچه لیبی با چالش های بسیاری دست و پنجه نرم می کند اما به نظر می رسد متلاشی کردن شبه نظامیان باید در صدر همه مسائل قرار گیرد وگرنه آرمان مردم لیبی هرگز برآورده نخواهد شد.

اختلاف های سیاسی در لیبی ثبات را بیش از پیش بر هم می زند و حتی دامنه آن فراتر از مرزهای این کشور، به منطقه گسترش می یابد.

چهره بیرونی لیبی نیز بارها و بارها به سبب به خطر افتادن جان و امنیت شهروندان و وابستگان کشورهای خارجی خدشه دار شده است.

به نظر می رسد لیبیایی ها از شبه نظامیان و تکفیری ها گرفته تا رهبران قبیله ای و سیاسی، باید برای جلوگیری از رفتارهایی که ثبات را برهم می زند به گفت و گوی مسالمت آمیز تن دهند و هر گونه رقابت سیاسی در فضای ناامنی کنونی را کنار بگذارند.

از اصغر یوسفی - گروه تحقیق و تفسیر خبر

تحقیق **9278**1961**1358