جنجال دفن ریچارد فرای در ایران

ریچارد فرای، ایران‌شناس و شرق‌شناسی بود که تألیفات بسیاری درباره فرهنگ، هنر و تاریخ ایران داشت. او ۷ فروردین سال جاری از دنیا رفت و بر اساس وصیت‌نامه اش قرار بود در کنار زاینده‌رود استان اصفهان به خاک سپرده شود.

اما جمعی از مردم و مسئولان مخالفت‌هایی نسبت به دفن وی در کنار زاینده رود داشته و معتقدند که وی در  زمان حیات خویش جاسوس سیا بوده به همین جهت الزامی بر دفن آن در اصفهان وجود ندارد. از سویی دیگر دفن وی در اصفهان موافقانی هم دارد، آنها نیز بر این باورند که دفن وی در اصفهان هیچ اثر مخربی ندارد بلکه فرهنگی بودن ایرانیان را به ملل مختلف ثابت می‌کند.

این در حالی است که عدن نبی، همسر ایرانی‌آسوری ریچارد فرای، در واکنش به این که گفته شده همسرش جاسوس سیا بوده جوابیه‌ای منتشر کرده و گفته که شوهرش هیچ‌گاه از سیا، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، پول نگرفته است. همسر فرای در عین حال یادآوری کرده که فعالیت‌های جاسوسی وی محدود به جنگ جهانی دوم و علیه آلمان نازی بوده است.

در این بین تجمعی نیز عصر جمعه در اصفهان برگزار شد و خواستار جلوگیری از دفن فرای در ایران شدند و تجمع کنندگان در بیانیه ای که خطاب به استاندار اصفهان منتشر کردند آورده اند که « یک روز همایش بزرگ فتنه گران را در شهر شهیدان برگزار می کنند، یک روز خانم اشتون را به اصفهان می آوردند، امروز هم در صدد ایجاد نگرانی و تشویش اذهان امت حزب الله هستند. لذا با هوش و ذکاوت و بصیرتی که در شما سراغ داریم می دانیم که اجازه نخواهید داد چنین اتفاقی بیفتند»

امروز هم حجت‌الاسلام احمد سالک، حسینعلی حاجی‌دلیگانی، حسن کامران، مجید منصوری، علی ایران‌پور، حجت‌الاسلام موسوی لارگانی، نیره اخوان و حمیدرضا فولادگر نیز به  رئیس جمهور نامه نوشته و خواستار جلوگیری از این اقدام شدند. این نمایندگان در نامه خود آوردند که « انتظار می‌رود حضرت‌عالی با تدبیر خود دستوری لازم به وزارت خارجه و اطلاعات و میراث فرهنگی صادر فرمایند که به هیچ عنوان تن به این ننگ دیپلماتیک و تحمیل زورمدارانه ندهند که با عکس‌العمل شدید کنترل نشده مردمی مواجه خواهید شد.»

همچنین حجت‌الاسلام محمدتقی رهبر، امام جمعه موقت اصفهان، درباره دفن فرای در شهر اصفهان عنوان کرده است: معتقدیم همان کار قبلی هم در مورد دفن پروفسور پوپ که حتی سارق آثار ملی ما نیز بوده و در زمان طاغوت رخ داده کار اشتباهی بوده است. وی اضافه کرد: مردم اصفهان اجازه‌ چنین کاری را به مسئولان نخواهند داد که جنازه یک فرد جاسوس سیا در اصفهان دفن شود.

اما علی مطهری درباره دفن فرای نظر موافق دارد و معتقد است: واکنش‌هایی که نسبت به فرای و دفن نشدن وی در زاینده‌رود وجود دارد مواضع کمیسیون فرهنگی مجلس نیست و شخصاً این موضوع را قبول ندارم. مطهری تاکید می‌کند: ریچارد نلسون فرای ایران‌شناسی بزرگ است و آثار و علاقه بسیاری نسبت به ایران و تاریخ آن دارد. در واقع به‌همین دلیل نام ایرانی «ایران‌دوست» را برای خود برگزیده است.

همچنین محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی، نیز با بیان اینکه ریچاردفرای دفاعیات خوب و کارشناسی نسبت به ایران داشته است،‌ عنوان کرد: ایران کشوری فرهنگی است و همه فرهنگ‌ها را در درون خود جای داده است بر این اساس دفن ایران‌شناسی همچون ریچاردفرای حائز اهمیت است. طالبیان، تاکید کرد: به طور حتم ریچاردفرای شخصیتی فرهنگی بود که در زمان خود، صحبت‌ها و دفاعیات خوبی از ایران داشته؛ وی خدمات خوبی نسبت به فرهنگ این کشور نیز انجام داده که بدون‌شک این امر بر کسی پوشیده نیست.

با این اوصاف و عدم شفاف بودن موضع دولت در این زمینه، مشخص نیست که سرانجام این مسئله به کجا کشیده شود. این در حالی است که گویا دیگر کشورهای فارسی زبان، یعنی تاجیکستان و افغانستان نیز برای پذیرش دفن فرای در خاک خود اعلام آمادگی کرده اند.