گزارش رویترز از سیاست های کرملین در تحولات اوکراین

به گزارش این خبرگزاری از مسکو، بعضی صاحب نظران معتقدند پوتین می خواهد نام خود را در تاریخ این کشور به عنوان رهبری حفظ کند که همزمان با پس گرفتن شبه جزیره کریمه، اجازه نداده است اوکراین از حوزه نفوذ مسکو خارج شود.

در حالی که اوکراین خود را برای انتخابات ریاست جمهوری 25 ماه مه (4 خرداد) آماده می کند، شش هفته آینده در رویارویی های شرق این کشور و مقابله با جدایی طلبان طرفدار روسیه بسیار مهم است.

الحاق شبه جزیره خودمختار کریمه 60 سال بعد از اینکه ˈنیکیتا خروشچفˈ رهبر پیشین اتحاد جماهیر شوروی سابق آن را به اوکراین هدیه کرد، پیروزی برای پوتین به شمار می آید. اما از دست دادن توانایی برای اعمال نفوذ در اوکراین هزینه سنگینی است که روسیه باید در اینده به دلیل روی کار آمدن دولتی طرفدار غرب بپردازد و ممکن است در بعضی موارد دستاورد الحاق کریمه را بی نتیجه سازد.

حتی با آنکه بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 اوکراین اعلام تصمیم گرفتند یک کشور نباشند، روابط اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و غیره بین مسکو و کی یف برقرار بود و روسیه نفوذ سیاسی و اقتصادی قوی در اوکراین داشت. ˈگلب پائولوسکی/ Gleb Pavlovskyˈ یکی از کارشناسان پیشین روابط عمومی در کرملین، گفت: پوتین اکنون به دنبال الگویی است که اجازه دهد مسکو بخشی از نفوذ خود را در اوکراین حفظ کند.

وی افزود: به نظر من شش هفته آینده بسیار مهم است؛ زیرا پوتین نمی تواند اجازه دهد انتخابات اوکراین به نتیجه ای غیرقابل قبول برای روسیه منجر شود و از طرف دیگر نمی تواند منفعل باشد. به همین دلیل به راهکاری سریع نیاز دارد.

پائولوسکی ادامه داد: با وجود این، در اولین نگاه به نظر نمی رسد که پوتین با مشکلی حاد روبرو باشد. از زمانی که سربازان روس وارد شبه جزیره کریمه شده و این منطقه به روسیه ملحق شده، میزان محبوبیت وی به بیشترین میزان در سال های گذشته رسیده است.

رویترز افزود: نخبگان سیاسی و تجار برتر روسیه در این مسیر از پوتین حمایت کرده اند در حالی که غرب به دلیل تلاش های روسیه در تغییر مرزها سران مسکو را تحریم کرده است.

نمایش وحدت پشت سر رییس جمهوری روسیه احتمالا تا مدتی ادامه خواهد داشت و مخالفان سیاسی در مسکو اکنون تا حدی به دلیل موفقیت پوتین در الحاق شبه جزیره کریمه مجبور به سکوت شده اند.

اما مقام های مطلع سیاسی و تجاری می گویند در حالی که سرخوشی اولیه ناشی از این پیروزی به تدریج کم رنگ می شود و واقعیات دشوار ناشی از تحریم های غربی همچنین چشم انداز تحریم های بیشتر در صورت همراهی نکردن روسیه با غرب خود را نشان می دهد، نگرانی ها مانند آتش زیر خاکستر بیشتر می شود. با وجود کاهش رشد اقتصادی روسیه و فرار سرمایه از این کشور تا حد 64 میلیارد دلار در سه ماهه سال جاری میلادی، دلایل فراوانی برای نگرانی در مورد موانع مالی بهبود وضعیت اقتصادی کریمه وجود دارد.

شماری از تجار مطرح روسیه و مقامات دولتی همچنین از بابت درگیری های لفظی با غرب نگران و از تهدید بازگشت انزوای زمان اتحاد جماهیر شوروی سابق بعد از دو دهه بهبود روابط و اعتماد سازی با کشورهای ثروتمندتر هراس دارند. یک تاجر روس در مسکو با افکار لیبرالی در زمینه سیاست که خواست نامش فاش نشود، گفت: بعضی افراد از وضعیت جاری نگران اند، این نگرانی را آشکارا اعلام نمی کنند، اما اختلاف نظرهایی در این زمینه وجود دارد که کدام راه برای کشور مفید است.

ˈاستانیسلاو بلکوفسک/Stanislav Belkovskyˈ کارشناس علوم سیاسی در مصاحبه ای اخیرا گفت فضای کلی و تحلیل ها از زمان اعمال تحریم های آمریکا علیه نزدیکان پوتین و دیگر شخصیت های حقیقی و حقوقی به تدریج تغییر می کند.

وی ادامه داد: دو هفته قبل نخبگان روس خوشحال بودند و به نظر می رسید روسیه پیروزی ژئوپلیتیکی مهمی را کسب کرده است و باید به ان مفتخر باشیم. اما کمی بعد بسیار نگران و افسرده شده اند، می دانند از این به بعد باید با مشکلات زیادی روبرو شوند.

این کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد : بنابر این زمانیکه تحریم های واقعی اعمال شود و مردم بدانند که املاک و دارایی هایشان در غرب، بهداشت و درمان و اموزش که از 20 سال قبل از آن استفاده می کردند در خطر افتاده است نگران می شوند.

با آنکه چنین نگرانی هایی احتمالا در زیر پوسته فضای اصلی سیاسی روسیه باقی خواهد ماند و انتقاد از پوتین بر سر مساله کریمه به طور کلی غیرممکن است، توانایی وی برای حفظ نفوذ مسکو در اوکراین بسیار بر ادامه محبوبیت وی و حمایت از اقداماتش موثر است. نفوذ مسکو بر کی یف از زمان خروج ˈویکتور یانوکوویچˈ رییس جمهوری برکنار شده اوکراین از قدرت بعد از سه ماه درگیری و اعتراضات مردمی، کاهش یافته است.

روی کار آمدن دولتی نزدیک به غرب به جای روسیه، خطر از دست دادن توانایی روسیه را برای تاثیر برتحولات اوکراین به عنوان کشوری حائل بین روسیه و غرب و مهد تمدن روس افزایش داده است.

برای بسیاری از یکصد و 44 میلیون نفر جمعیت روسیه، ارتباطات با 46 میلیون جمعیت اوکراین بیشتر احساسی و خانوادگی است، با آنکه برای کرملین و متحدان تجاری اش، صنایع اوکراین که بیشتر در منطقه روس زبان واقع شده و بازار این کشور عامل مهمی است.

پوتین همچنین از این بابت نگران است که شکوفایی اوکراین به شیوه ای باشد که مخالفانش در روسیه بخواهند از شیوه مخالفت ها و اعتراضات در میدان استقلال کی یف تقلید کرده و رییس جمهوری را برکنار کنند. مهم ترین روش پوتین برای مقابله اکنون استقرار سربازان در مرزها با اوکراین است که نمایشی از قدرت به شمار می رود و نگرانی ها را در اوکراین و غرب افزایش داده است.

پوتین از همراهی و تایید مجلس روسیه برای توسل به ارتش در صورت در معرض خطر قرارگرفتن روس زبان های اوکراین برخوردار است، شیوه ای که پیش از این نیز در مورد شبه جزیره کریمه از آن استفاده کرده بود. رسانه های دولتی روسیه مسیر را برای این اقدام با ترسیم اوکراین به عنوان محل اختفای گروه های نئوفاشیست هموار کرده اند.

پائولوفسکی که تا سه سال قبل مشاور پوتین بود، می گوید: استقرار نیروها در مرز با اوکراین می تواند روشی برای نفوذ بر غربی ها پیش از مذاکرات باشد، ارتش در مرزها مستقر شده است، تا دنیا بپذیرد که بر سر موضوع اوکراین باید با پوتین مذاکره کند. پوتین می داند اگر خطر تشدید بحران فعلی وجود نداشته باشد، هیچ کس با او در مورد اوکراین مذاکره نمی کند.

سربازان روس همچنین می تواند به سران اوکراین یادآوری کنند روسیه آنها را زیر نظر دارد و همچنان قدرتی است که باید به آن احترام گذارد. در حالیکه روسیه مطالبات بیشتری را با بیانیه های هر روزه وزارت امور خارجه ارائه می دهد سربازان پس زمینه را آماده می کنند؛ پوتین نیز در اظهارات هر روزه خود و موضع گیری های ˈسرگئی لاوروفˈ وزیر امور خارجه باتجربه و ماهرش قصد تحقق اهدافش را دارد.

تهدید در مورد قطع گاز صادراتی به اوکراین به دلیل بدهی دو میلیارد و 200 میلیون دلاری این کشور به روسیه، چشم انداز اختلال در صادرات گاز به اروپای غربی را افزایش داده است و فشارها را بر کی یف برای کمک به روسیه به منظور تحقق مطالباتش بیشتر کرده است.

مطالبات روسیه که یقینا در مذاکرات چهارجانبه آمریکا، روسیه، اتحادیه اروپا و اوکراین روز پنج شنبه (28 فروردین/17 آوریل) ژنو مطرح می شود؛ شامل اصرار بر عضو نشدن اوکراین در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی موسوم به ناتو و اتحادیه اروپا، اعطای اختیارات بیشتر به مناطق مختلف اوکراین همچنین در نظر گرفتن حقوق بیشتر روس زبان های ساکن اوکراین برای استفاده از زبان خود به جای زبان اوکراینی است.

کرملین از چند ماه قبل طرح نظام فدرالی برای حکومت اوکراین را مطرح کرده بود، مهم ترین مشاور پوتین در مورد اوکراین در ماه فوریه (بهمن/اسفند) پیشنهاد داد؛ مناطق مختلف این کشور خط مشی های متنوعی را در زمینه سیاست خارجی در پی بگیرند. شرق اوکراین که صنعتی است بیشتر با روسیه همراه شود و مناطق اوکراینی زبان به اتحادیه اروپا و غرب نزدیک شوند.

کی یف که این پیشنهاد را به عنوان دستورالعملی به مانند همه پرسی شبیه اعطای خودمختاری به شبه جزیره کریمه دانسته است، وعده اعطای قدرت بیشتر به مناطق را داده اما طرح نظام فدرالی را رد می کند. این کشور همچنین حساسیت به روس زبان های ساکن اوکراین نشان داد و اجرای قانون استفاده از زبان اوکراینی برای نامه ها و مکاتبات رسمی را رد کرد.

مسکو آشکارا از یانوکوویچ حمایت می کرد و جانشین وی را به هیچ وجه نمی پذیرد، اما سران اوکراین به خوبی از این امر اطلاع دارند که درگیری بیشتر با روسیه تنها به آسیب های بیشتر منجر خواهد شد، حتی اگر رییس جمهوری روی کار نیاید که از روسیه حمایت کند، می تواند امیدوار باشد رهبران آینده اوکراین توازنی در ارتباطات خود بین شرق و غرب ایجاد کنند. اگر پوتین مسیر خود را ادامه دهد، خواهد توانست به روس ها نشان دهد همه تلاش خود را برای حفظ نفوذ روسیه در اوکراین به کار بسته است.

مشاوران کرملین اصرار دارند پوتین از بابت جایگاه خود در تاریخ نگران نیست و تنها به منافع ملی روسیه می اندیشد. اما هنوز زمان برای قضاوت در مورد اقدامات او زود است.

ˈبوریس ماکارنکو/ Boris Makarenkoˈ از مرکز فناوری های سیاسی مسکو گفت: طرح موضوع از دست دادن نفوذ روسیه در اوکراین بعد از الحاق شبه جزیره کریمه به مسکو اجتناب ناپذیر نبود، این موضوعات جمع ضدین نیست، من تنها می دانم تاریخ از همه ما عاقل تر است اما به زودی قضاوت نمی کند.

اروپام**9157 ** 1064