نیاز توسعه کشور به نظریه پردازی در سیاست خارجی

اما علاوه بر موقعیت ایران، سابقه تمدنی، فرهنگی و برخورداری از منایع غنی انرژی و ظهور اقتصاد تک محصولی نفتی نیز بر نیاز به ایفای نقشی موثردر صحنه خارجی افزوده و باعث تاثیر و تاثر متقابل بین تحولات درونی و بین المللی ایران شده است. حتی بدون در نظر گرفتن اثرات شتاب دهنده پیروزی انقلاب اسلامی بر فعال شدن سیاست خارجی مقولات و عوامل بر شمرده شده در بالا پیوند محکمی بین سیاست داخلی و خارجی ایران بیش از آنچه در کشورهای دیگر مرسوم میباشد بوجود آورده است. 

با توجه به این کنشهای متقابل، راهبردهای داخلی در هر زمینه از جمله روند توسعه کشور متاثر از راهبردهای سیاست خارجی و بالعکس است. بنابراین تحقق هر یک از اهداف ترسیم شده در راهبرد سیاست خارجی حتی آنچه به مقولاتی مانند امنیت و توسعه کشور مربوط میشود، واکنشهای خارجی را در پی خواهد داشت. شکل و میزان این واکنشها که میتواند باعث همسوئی و تقابل شود بر تحقق اهداف و مقاصد راهبردی و مرحله ائی تاثیر بسزائی داشته و لذا کمینه سازی آنها از اولویتهای سیاست خارجی کشور است و این همان اتخاذ راهبرد تنش صفر است. به زبان ریاضی و برای مدلسازی میتواند گفت تحقق اهداف و راهبردهای سیات خارجی تابعی از واکنشهای سیاسی اجتماعی داخلی و خارجی است وقتی آنها و سپس تنشهای منطقه ائی به سمت صفر میل کند، یعنی:

نظریه پردازی در زمینه چگونگی تنظیم سیاست خارجی و روابط بین المللی ایران با ملزومات توسعه ائی کشور در چنین فضائی نیازمند دو عامل پرورش نیروی انسانی به منظور اصلاح الگوی ارتباطات انسانی با توجه به فرهنگ عمومی و سیاسی مردم ایران و انتخاب روش شناسی علمی، صحیح و متناسب میباشد. اما ماهیت متحول و پر شتاب محیط بین الملل، سیاست خارجی و روابط بین الملل و تاثیر و تاثر آن با موقعیت ژئوپلیتیک ایران نیز بر پیچیدگی امر یعنی تدوین نظریه سیاست خارجی راهنمای عمل فرایند توسعه ائی کشور در قالب یک روش شناسی علمی می افزاید. از طرف دیگر بدلیل پیچیدگیهای محیطی و تعییر کمیت و کیفیت روابط بین انسانها در عصر کنونی نقش موثر هر کشور در سیاست خارجی و روابط بین الملل اثر بسزائی در امنیت و توسعه کشور دارد. اگرچه روش شناسی تدوین نظریه مطلوب توسعه عموما" تجربی و حاصل یک گزینش و انتخاب است اما جمع شدن سه عامل دیگر، معادله ائی چند مجهولی و از درجه چندم تولید مینماید. در مرکز سه عامل زمینه ائی مذکور محور ارتباطات انسانی بیشتر قابل برنامه ریزی برای فائق شدن بر دو عامل دیگر یعنی تغییرات محیط بین المللی و شتاب آن و همچنین پیچیدگیهای محیطی و تغییرکمیت و کیفیت روابط بین انسانها می باشد. لذا حلقه پیوند بین سیاست خارجی و توسعه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، چگونگی ساختار ار تباطات انسانی است که ویژگیها و نحوه تربیت فرهنگی ( عمومی و سیاسی) آن بر روند توسعه کشور تاثیر زیادی دارد.

لذا دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ درون زا، ﭘﺎﻳﺪار، ﻣﺘﻮازن، ﺧﻼق و ﻧﻮآور در ﮔـﺮو پرورش مدیران و تربیت ﻧﻴـﺮوی اﻧﺴﺎﻧﻲ با انگیزه، ﻛﺎرا، اﺛﺮﺑﺨﺶ، ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ و ﻣﺘﻌﻬﺪ اﺳﺖ. ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻧﻘﺶ ﻣﺤﻮری و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪه در توسعه، رﺷﺪ و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺸﻮرﻫﺎ و ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ اجتماعی و سیاسی آنها دارﻧﺪ. ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﺑﺮای رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ اﻳﻔـﺎی ﻧﻘـﺶ موثر و سازنده در ﺗﻮﺳﻌﻪ با ویژگیهای مذکور ﻧﺎﮔﺰﻳﺮﻧﺪ از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﻲ خود اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ ﻧﻤوده و در کشف و ﭘﺮورش اﺳـﺘﻌﺪادﻫﺎی آﻧﺎن ﺑﻜﻮﺷﻨﺪ. 

منبع: دیپلماسی ایرانی