عراق و سومین انتخابات پس از سقوط صدام

سومین انتخابات پارلمانی عراق پس از سرنگونی رژیم بعثی صدام قرار است ۳۰ آوریل (۱۰ اردیبهشت) با حضور ۳۶ ائتلاف سیاسی برگزار شود که پیش بینی می شود با توجه به وضع پیچیده گروههای سیاسی ، آرایش و ترکیب پارلمان دستخوش تغییر شود.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بر اساس مصوبه کمسیاریای عالی انتخابات عراق، دفاتر انتخاباتی خارج در کشورهای جمهوری اسلامی ایران، آمریکا، دانمارک، انگلیس، ترکیه، آلمان، سوئد، اردن، هلند، امارات متحده عربی، کانادا، لبنان و استرالیا گشایش یافته است.
همچنین مراکز رای گیری در کشورهای فرانسه، اسپانیا، اتریش، نروژ، نیوزیلند و مصر پذیرای عراقیهای مقیم این کشورها خواهد بود.
البته کمیساریای مستقل انتخابات عراق اعلام کرده است وزارت خارجه عراق درباره امکان گشایش مراکز رای گیری در عربستان در حال رایزنی با مقامات این کشور است.
نکته جالب درباره انتخابات 30 آوریل این است که برای اولین بار از کارت الکترونیک و دستگاه الکترونیک در انتخاب نمایندگان پارلمان جدید عراق و نیز انتخاب نمایندگان شوراهای استانی منطقه کردستان عراق استفاده خواهد شد.
آخرین موعد توزیع کارت الکترونیک در میان رای دهندگان، 20 آوریل اعلام شده است.
نامزدهایی که قوانین مربوط به انتخابات را نقض کنند، مجازات خواهند شد.
سرور الهیتاوی عضو شورای کمیساریای عالی مستقل انتخابات بر عزم این نهاد برای برگزاری انتخابات در تمام استانهای عراق از جمله استان ناآرام استان الانبار تاکید کرد.
کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق تصمیم گرفته است برای نیروهای مسلح عراق(شامل ارتش، نیروهای امنیتی، کارکنان وزارت کشور و ...)کارت الکترونیک متفاوتی از مردم عادی تهیه کند و بر این اساس تعداد افراد واجد شرایط در نیروهای مسلح، یک میلیون و 23 هزار و 829 نفر اعلام شده است. رای گیری ویژه نیروهای مسلح در روز 28 آوریل دو روز زودتر از موعد اصلی انجام خواهد شد.
سربست مصطفی رشید رئیس شورای کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق از حضور 1200 ناظر بین المللی برای نظارت بر روند برگزاری انتخابات و رای گیری خبر داده است.
بر اساس مصوبه کمیساریای عالی مستقل انتخابات، ائتلافها و گروههای شرکت کننده در انتخابات در مجموع، 40 هزار و 95 ناظر در حوزه های اخذ رای خواهند داشت.
قرار است بیش از هزار خبرنگار داخلی و بیش از 250 خبرنگار خارجی پوشش خبری این رویداد مهم را برعهده بگیرند.
تعداد ائتلافهای شرکت کننده در انتخابات 30 آوریل

کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق، شرکت 36 ائتلاف سیاسی در سومین انتخابات پارلمانی پس از سرنگونی رژیم صدام را به این شرح اعلام است :
1 -ائتلاف دولت قانون(ائتلاف حاکم) به رهبری نوری المالکی نخست وزیر عراق
2- -ائتلاف المواطن به رهبری سید عمار حکیم(رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق)
3 - تحالف الاصلاح الوطنی(ائتلاف اصلاح ملی) به رهبری ابراهیم الجعفری نخست وزیر اسبق عراق
4 - ائتلاف الوطنیه به رهبری ایاد علاوی
5- ائتلاف متحدون للاصلاح به رهبری اسامه عبدالعزیز محمد النجیفی (رئیس پارلمان)
6- ائتلاف التغییر الجدید به رهبری ناصر ثعلب الساعدی
7- ائتلاف نعمل للعراق به رهبری علی ضاری علی القیاض
8- ائتلاف الفضیلة و النخب المستقلة به رهبری هاشم عبدالحسن علی هاشم
9- التحالف المدنی الدیمقراطی به رهبری علی کاظم عزیز الرفیعی
10- ائتلاف البدیل العراقی به رهبری احمد عبدالزهره الفتلاوی
11- ائتلاف العراق به رهبری عبدالسلام ابراهیم حمودی
12- ائتلاف یکپارچه کردها به رهبری فرید محمد تقی حسن
13- ائتلاف اوفیاء للوطن به رهبری وائل عبداللطیف حسین
14- ائتلاف بلاد النهرین الوطنی به رهبری رمیو حزیران نیسان
15- ائتلاف العربیه به رهبری صالح مطلک عمر
16- قائمه السلام الکردستانیه به رهبری شیرکو محمد صالح احمد
17- ائتلاف دیالی هویتنا به رهبری عامر حبیب خیزران
18-ائتلاف الوفاء العراقی به رهبری سامی جاسم عطیه العسکری
19- قائمه جبهه ترکمان کرکوک(فهرست جبهه ترکمانهای کرکوک) به رهبری حسن توران بهاء الدین سعید
20- جبهه العربیه للانقاذ به رهبری عمر خلف جواد
21- قائمه التحالف الوطنی الکردستانیه به رهبری محمد حاج محمود محمد سان احمد
22- ائتلاف الرفاء و السلام به رهبری جمال محمد حسن الوکیل
23- ائتلاف عرب کرکوک به رهبری عبدالرحمن منشد عاصی علی
24- تحالف النجف الدیمقراطی به رهبری عدنان عیسی احمد الحبوبی
25- الائتلاف الوطنی فی صلاح الدین به رهبری ضیاء نجم عبدالله احمد
26- تحالف نینوی الوطنی به رهبری عمار حکیم
27- ائتلاف الاحرار به رهبری نجم عبدالله احمد
28- ائتلاف کفی(کافی است) به رهبری مرتضی ابراهیم محمد سبع الخزرجی
29- ائتلاف البدیل المدنی المستقل به رهبری صبیح حبیب یسر محسن
30- ائتلاف خلاص به رهبری علی فرحان حدید
31- التحالف الکردستانی فی نینوی مسعود بارزانی(رئیس منطقه کردستان)
32- قائمه التاخی و التعایش به رهبری طاهر حکیم رحیم علی
33- ائتلاف الوفاء للانبار به رهبری قاسم محمد عبد حمادی
34- ائتلاف الرماح الوطنی به رهبری سرمد عادل محمد یوسف
35- تحالف ترکمان کرکوک به رهبری محمد مهدی البیاتی
36- تحالف صلاح الدین الوطنی به رهبری حسین شهرستانی
جمعیت عراق در حال حاضر بیش از 34 میلیون نفر است تعداد کرسی های پارلمان کنونی، 325 کرسی است. تعداد نمایندگان سومین پارلمان منتخب پس از صدام معدوم، 328 نفر خواهند بود.
پارلمان عراق در آبان 1392، به سبب اختلاف نظر احزاب و گروههای سیاسی درباره تقسیم کرسیها، سهمیه اقلیتهای مذهبی و قومی، حوزه بندی انتخابات و همچنین چگونگی برگزاری انتخابات به شیوه فهرست انتخاباتی باز که می رفت تا چالش جدید و مهمی را در برابر روند سیاسی عراق جدید پس از صدام به وجود آورد، قانون جدید انتخابات این کشور را پس از چندین دور گفتگو میان نمایندگان گروههای مختلف سیاسی به تصویب رساند.
هدف از تصویب قانون جدید انتخابات عراق، برگزاری انتخابات آزاد ، سالم و شفاف و مطرح شدن خواسته های واقعی رای دهندگان و فراهم کردن زمینه برای رقابت مشروع و بدون تاثیرپذیری از طرفهای خارجی و با هدف ارتقای روند دموکراسی عراق اعلام شده بود.
بر اساس قانون جدید انتخابات، چگونگی شرکت نامزدها در انتخابات پارلمانی 2014 براساس فهرستهای انتخاباتی و شرکت انفرادی است .
بر این اساس یک حزب می تواند حتی تنها یک فرد را به عنوان نامزد خود معرفی کند و افراد مستقل نیز می توانند نامزد انتخابات شوند . اما شرکت به شیوه فهرست یا ائتلاف ها ، مبتنی بر اصل "فهرست باز" است. فهرست باز شامل اسامی نامزدهای معرفی شده از سوی یک حزب و ائتلاف سیاسی در لیستی واحد است .
تعداد نامزدهای یک فهرست نباید کمتر از سه نفر باشند و در روش رای گیری فهرست باز ، رای دهندگان می توانند به یک فهرست و یکی از نامزدهای آن فهرست رای دهند .
انتخاب رتبه بندی نامزدهای یک فهرست بر اساس آرایی است که هر یک از افراد فهرست انتخاباتی ، به دست آورده اند و نفر اول ، سرلیست و رتبه های بعدی بر اساس کسب بیشترین آرا نامزدهای آن فهرست انتخاباتی خواهد بود .
در قانون انتخابات عراق ، سازوکار مشارکت مردم در انتخابات ، مطابق ثبت نام واجدان شرایط است و هر رای دهنده می تواند فقط در یک حوزه انتخاباتی ثبت نام کند.
انتخابات پارلمانی 2014 به شکل حوزه های انتخاباتی است که در آن برای هر استان عراق ، بر اساس قانون انتخابات و جمعیت آنها ، تعداد مشخصی از کرسی های مجلس تخصیص داده شده است .
مجموع کرسی های پارلمان آینده عراق 328 کرسی تعیین شده که نسبت به انتخابات پارلمانی 2010 میلادی ، تعداد سه کرسی اضافه شده است . این سه کرسی به اقلیتهای مذهبی و قومی ، فرقه ایزدی ها یک کرسی ، فرقه صائبی یک کرسی و قوم شبک یک کرسی تعلق دارد.
طبق قانون انتخابات 5 کرسی برای اقلیت مسیحیان در نظر گرفته شده و 320 کرسی دیگر میان استانها تقسیم شده است. همچنین مقرر شده است از مجموع 328 کرسی پارلمان عراق ، 25 درصد به زنان اختصاص یابد و فهرستهای انتخاباتی نیز موظف به رعایت این تناسب در معرفی نامزدها هستند. رای گیری در سراسر عراق و در یک روز برگزار می شود.
احتمال تشکیل ائتلافی پرقدرت در داخل گروههای شیعی با توجه به اظهارات مقاماتی همچون علاوی، حکیم و صدر در حالی است که در مناطق شمالی یعنی منطقه کردستان، وضعیت گروههای سیاسی نسبت به مناطق دیگر عراق مناسب تر است و البته گروههای مختلف اقلیت اهل سنت هم در شرایط اجماع و توافق در خصوص یک ائتلاف یا شخصیت تاثیرگذار قرار ندارند .
با این حال نباید از نقش تاثیرگذار و محوری مرجعیت عالی شیعه در انتخابات پیش رو غفلت کرد که به عنوان سوپاپ اطمینان عراق همواره بر حفظ وحدت قشرهای مختلف ملت و مشارکت گسترده در انتخابات تاکید دارد.
نگاهی گذرا به انتخابات پارلمانی سال 2010
در انتخابات پارلمانی عراق در سال 2010 میلادی که با رقابت داغ ائتلافهای سیاسی برای کسب 325 کرسی پارلمان همراه بود، ائتلاف العراقیه به رهبری ایاد علاوی توانست در 15 استان عراق، 91 کرسی کسب کند.
مبارزه با فساد مالی و اداری و اصل شایسته سالاری در انتخاب مسئولان دولتی و تشکیل دولت قدرتمند به دور از سهم خواهی طایفه ای و شایسته سالاری در فرماندهان امنیتی و ... از جمله محورهای برنامه انتخاباتی ائتلاف العراقیه علاوی در آن زمان بود.
ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی نخست وزیر عراق هم توانست در 15 استان، 89 کرسی کسب کند.
تکیه بر استقلال و حاکمیت ملی از طریق خارج کردن عراق از تحت بند هفتم منشور سازمان ملل متحد، ادامه حرکت در اجرای طرح آشتی ملی، توانمند سازی نیروهای مسلح، پلیس ملی، نیروهای امنیتی و گارد مرزی، ادامه جنگ علیه تروریسم و مجازات ترویج کنندگان بعثی و افراط گرایی، کاهش حقوق مسئولان و نمایندگان، مبارزه با فساد اداری، پیگرد و محاکمه سردمداران رژیم بعثی سابق و توجه به صنعت و بخش خصوصی و احداث فرودگاه فرات مرکزی از مهمترین اهداف ائتلاف دولت قانون بر اساس برنامه انتخاباتی اش بود.
ائتلاف ملی عراق در انتخابات سال 2010 توانست در تمام استانهای عراق از جمله استانهای اقلیم کردستان، 70 کرسی کسب کند.
برنامه انتخاباتی این ائتلاف شامل 102 صفحه بود که 80 کارشناس عراقی به نوشتن آن شامل مسائل اجتماعی و بهداشتی، مبارزه با فساد، آزادی زندانیان مشارکت داشتند.
بخش زیادی از این برنامه به موضوع امنیت و نهادهای نظامی و مبارزه با تروریسم و نیز به مساله کرکوک پرداخته شده بود.
ائتلاف کردستان عراق هم چهارمین ائتلافی بود که در انتخابات پارلمانی گذشته در هشت استان عراق توانست 43 کرسی کسب کند.
اجرای ماده 140 قانون اساسی درباره کرکوک و تلاش ائتلاف برای الحاق آن به کردستان، الحاق مناطقی که اکثریت جمعیت آن را کردها تشکیل می دهند، در استانهای موصل، دیالی و صلاح الدین به اقلیم کردستان، حمایت از پرونده اقتصادی کشور و گشودن باب سرمایه گذاری خارجی از جمله محورهای برنامه انتخاباتی ائتلاف کردستان عراق در انتخابات 2010 بود.
فراکسیون التغییر که در انتخابات پارلمانی اخیر توانست در استانهای اربیل و سلیمانیه و دهوک، هشت کرسی به دست آورد.
الحاق تمام اراضی کُردی به کردستان و کردی قلمداد کردن شهر کرکوک از جمله محورهای برنامه انتخاباتی این تشکل بود.
التوافق العراقیه هم توانست در انتخابات 2010، شش کرسی در هشت استان عراق به دست آورد . تسلیح و توانمند سازی ارتش عراق و تجدید ساختار آن بر اساس اصول ملی و استفاده از افسران ارتش رژیم بعثی سابق و جدول عقب نشینی نظامیان آمریکایی از جمله محورهای برنامه انتخاباتی این گروه بود.
ائتلاف وحدت عراق که در 15 استان عراق توانست چهار کرسی کسب کند، دولت سازی به دور از سهم خواهی و تکیه بر شایستگی های علمی و تخصصی و تقویت روابط میان دولت و شهروندان و اعطای یک قطعه زمین به هر عراقی که به 18 سالگی می رسد از جمله محورهای برنامه انتخاباتی این تشکل بود.
فهرست اتحاد اسلامی کردستان هم در انتخابات 2010 توانست چهار کرسی به دست آورد که این تشکل در برنامه انتخاباتی خود خواستار وحدت اعراب و کردها و ترسیم مرزهای منطقه کردستان و الحاق کرکوک به آن شده بود.
جماعت اسلامی کردستان در انتخابات گذشته دو کرسی پارلمانی کسب کرد که لغو قوانینی که با شریعت اسلامی سازگاری ندارد و تلاش برای اجرای ماده 140 و حل مشکل کرکوک از دیگر محورهای برنامه انتخاباتی این تشکل بود.
در انتخابات گذشته، بیشتر برنامه های گروههای سیاسی در ابعاد امنیتی و خدماتی و اقتصادی مشترک بود و اینکه برخی گروهها و ائتلافها، بر برخی برنامه های انتخاباتی که به طور مشخص در راستای منافع خودشان بود، تمرکز می کردند.
بر اساس مصوبه پارلمان عراق، تعداد کرسی های پارلمانی که پس از انتخابات 30 آوریل تشکیل خواهد شد، 328 کرسی است که بر این اساس، 69 کرسی به استان بغداد، 31 کرسی به نینوی، 25 کرسی به بصره، 19 کرسی به استان ذی قار، 17 کرسی به استان بابل، 18 کرسی به استان سلیمانیه، 15 کرسی به استان الانبار، 15 کرسی به استان اربیل، 14 کرسی به استان دیالی، 12 کرسی به استان کرکوک، 12 کرسی به استان صلاح الدین، 12 کرسی به استان نجف اشرف، 11 کرسی به استان واسط، 11 کرسی به استان الدیوانیه، 11 کرسی به استان دهوک، 11 کرسی به استان کربلای معلی، 10 کرسی به استان میسان و هفت کرسی به استان المثنی اختصاص یافته است.
این در حالی است که فهرست العراقیه هنگام تصویب قانون انتخابات در سال 2013 خواستار آن شده بود تا بر اساس قانون اساسی، تعداد نمایندگان به ازای هر 100 هزار نفر یک نماینده باشد.
عراق از انتخابات مارس 2010 میلادی تا کنون با توجه به تغییرات اساسی به وجود آمده در ترکیب پارلمان شاهد کشمکشهای سیاسی بوده و مانع تراشی و سهم خواهی برخی گروهها سبب شده است تا صحنه سیاسی عراق با دخالتهای خارجی روبرو شده که برای توقف آن و شکست دولت منتخب نوری المالکی تلاش می کنند که این تلاشها همچنان ادامه دارد.
حضور گروههای تروریستی در برخی مناطق به ویژه در استان الانبار و سیطره آنها بر شهر فلوجه به سبب همدستی و خیانت برخی طرفهای داخلی و حمایتهای برخی کشورهای منطقه ای، و تشدید اختلافات سیاسی میان گروههای مختلف، اوضاع متشنجی را در آستانه انتخابات به وجود آورده و انتظار می رود ترکیب و آرایش سومین پارلمان پس از سقوط صدام معدوم دستخوش تغییرات اساسی شود، زیرا فهرست العراقیه به رهبری ایاد علاوی که در انتخابات گذشته بیشترین کرسی را کسب کرد، در دوره جدید به سبب ریزش بیشتر اعضایش روند نزولی را طی کرده و علاوی مجبور شده است با فهرست جدیدی به نام ائتلاف الوطنیه شرکت کند و البته اختلافات سیاسی میان برخی ائتلافهای مهم هم تشدید شده است.
خبرگزاری تسنیم برای آگاهی کاربران تلاش دارد تا فهرست ائتلاف های مهم ، برنامه ها و خط مشی این جریانها را جداگانه معرفی و هر روز روی خروجی خود قرار دهد.

5252