پایانی بر 60 روز انتظار و دلهره

دو روز می شد که از 5 مرزبان ایرانی مستقر در مرز ایران و پاکستان خبری نبود تا اینکه شامگاه 19 بهمن ماه 92 بود که انتشار خبر ربوده شدن پنج مرزبان ایران در منطقه جکیگور سیستان و بلوچستان در رسانه ها منتشر شد و به یک باره به یک موضوع حساس ملی تبدیل شد که برای دو ماه وزارت امورخارجه کشورمان و سایر نهادهای امنیتی و انتظامی را درگیر خود کرد؛ پرونده ای که در نهایت به سرانجام خوبی رسید و دل میلیون ها ایرانی را شاد کرد.

بدون تردید وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران 60 روز سخت و پرالتهابی را پشت سرگذاشته است. دستگاه دیپلماسی کشور در این مدت از یک سو درگیر فعالیت ها برای شناسایی ربایندگان، محل نگهداری و سلامت جان آنها، مذاکرات و رایزنی های مختلفی با مقامات پاکستانی و محلی منطقه بلوچستان بود و از سوی دیگر باید به افکارعمومی و خانواده های این عزیزان پاسخگو باشد.

انتشار این خبر با موجی از محکومیت های داخلی و بین المللی و همچنین واکنش های اقشار مختلف مردم در انزجار از اقدامات تروریستی روبرو شد.

به محض وقوع این حادثه مسوولان کشورمان نه تنها در وزارت امور خارجه بلکه در سایر نهادها و ارگان ها مثل وزارت کشور، وزارت اطلاعات، استانداری سیستان و بلوچستان ،شورای عالی امنیت ملی از شیوه های مختلف درصدد رهایی این مرزبانان ربوده شده برآمدند و این تلاش ها در تعطیلات نوروز نیز ادامه داشت و حتی شدت بیشتری گرفت.

در نخستین واکنش سخنگوی وزارت امورخارجه ضمن محکوم کردن این اقدام غیرانسانی از انجام اقدامات سیاسی و امنیتی از طرف مراجع داخلی خبر داد و گفت: سفارت جمهوری اسلامی ایران در اسلام آباد ملاقات هایی با مقامات پاکستانی داشته است و موضوع را پیگیری می کند.

وی همچنین تاکید کرد که ما خواهان آن هستیم که گروه های تروریستی که در خاک این کشور تردد دارند و به مرز ما می آیند شناسایی شده و عوامل ربایش مرزبانان دستگیر و تحویل مقامات جمهوری اسلامی شوند.

اوایل اسفندماه نیز در هفدهمین کمیسیون مرزی مشترک میان ایران و پاکستان به منظور مقابله جدی با اقدامات عناصر تروریستی در مرزهای مشترک دو کشور تصمیماتی اتخاذ شد.

در واقع در سومین نشست مقامات دو کشور پس از ربوده شدن پنج مامور مرزی در شهر کویته ایالت بلوچستان برگزار شد،ایران و پاکستان کمیته مشترکی به منظور رسیدگی به امور مرزی و تلاش مشترک برای یافتن مرزبانان ربوده شده ایرانی را تشکیل دادند.

تلاش ها تا آخرین روزهای اسفند ماه ادامه داشت. علاوه بر این تعطیلات آغاز سال نو، اگرچه باعث تعطیلی بخش های عمده ای از کشور شد، اما برای دستگاه دیپلماسی کشور ایام نوروز که در تلاش برای آزادی سربازان ایرانی ربوده شده در مرز پاکستان بودند، لحظات مهم و حساسی بود.

در روزهای نخست سال جدید و به دنبال انتشار اخبار نگران کننده از سوی این گروهک تروریستی مبنی بر به شهادت رساندن یکی از مرزبانان، فعالیت ها برای آزادی این افراد ابعاد تازه تری به خود گرفت.

در نخستین گام کمیته ویژه ای جهت پیگیری آزادی مرزبانان و شدت بخشیدن به فعالیت ها و اقدامات انجام شده ، تشکیل شد. خبر تشکیل این کمیته را ابراهیم رحیم پور معاون آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا اعلام کرد.

در همین راستا سایر نهادها و ارگان های مرتبط نیز موظف شدند در زمینه رهایی این سربازان تمام تلاش خود را به کار ببندند و به دستگاه دیپلماسی در بخش اقدامات اطلاعاتی و دیپلماتیک یاری برسانند.

در همین زمان یک مقام آگاه در وزارت امور خارجه از احضار سفیر پاکستان در تهران در ارتباط با وضعیت مرزبانان ربوده شده ایرانی خبر داد.

در واکنش به انتشار این خبر مرضیه افخم سخنگوی وزارت امورخارجه، دولت پاکستان را مسوول پاسخگویی نسبت به این موضوع ناگوار دانست.

وی با بیان این که تاکنون اقدام جدی از سوی طرف های پاکستانی انجام نشده است، اضافه کرد: ایران خواستار اقدام فوری و جدی دولت پاکستان برای دستگیری و تحویل تروریست ها و تضمین سلامتی و بازگشت مرزبانان است، عدم اقدام جدی نسبت به هرگونه اقدام و تحرکی که مغایر با روابط دوستانه و برادارانه دو کشور همسایه مسلمان صورت گیرد، خلاف حسن همجواری به شمار می آید.

علاوه براین درکنار این اقدامات چهارشنبه -ششم فروردین ماه- رییس جمهوری کشورمان در تماس تلفنی با نواز شریف نخست وزیر پاکستان خواهان اقدام جدی و فوری این کشور برای دستگیری تروریست ها و آزادی فوری سربازان ایرانی به گروگان گرفته شد.

حجت الاسلام و المسلمین «حسن روحانی» در این تماس تلفنی طولانی (50 دقیقه ای) تاکید کرد که انتظار می رود اقدام جدی از سوی دولت پاکستان برای آزادسازی گروگان های ایرانی انجام شود.

فردای این روز نیز محمد جواد ظریف نامه خود به بان کی مون دبیرکل سازمان ملل را منتشر کرد.

به این ترتیب وی به درستی مساله گروگان ها را از چهارچوب یک رابطه دوجانبه با پاکستان خارج کرد و آن را تحت عنوان مبارزه جهانی با تروریسم به عرصه جهانی کشاند و با بین المللی کردن بحران، زمینه را برای استفاده از تمام سازوکار ها و اهرم های موجود فراهم کرد.

وی دراین نامه ضمن اعلام مراتب اعتراض کشورمان نسبت به گروگان گرفتن مرزبانان ایرانی خواستار اقدام قاطعانه جهانی برای مبارزه با تروریسم و آزادی این سربازان شد.

ظریف در این نامه نوشت: مردم ایران حق دارند خواستار اقدام قاطعانه جهانی شوند، اقدامی که درعمل منجر به بازگشت گروگان هایشان به وطن و مجازات مسوولان این جنایت ها می شود.

وی در نامه خود ضمن اشاره به حملات تروریستی متعدد در سال 92 عنوان کرد: با کمال تاسف شواهد موجود حاکی از آن است که تمامی این اعمال تروریستی بزدلانه علیه جمهوری اسلامی ایران و شهروندانش توسط گروه های تروریستی مورد حمایت دولتی با الگوهای مشابه تامین منابع مالی، هماهنگی و مدیریت مشابه صوت پذیرفته اند. جامعه بین المللی باید در مورد پیامدهای ناشی از تنش ها و خشونت های فرقه ای منطقه ای و فرامنطقه ای که به صورت نظام مند در بخش های مختلف منطقه ما سازماندهی، هدایت و حمایت می شوند، هشیار باشد. در واقع با یک نگرش تاریخی و در یک تحلیل واقع بینانه، پیامدهای میان مدت و طولانی مدت این روند خطرناک دامن همان کسانی را خواهد گرفت که برای نیل به اهداف نسنجیده خود با توسل به اینگونه اقدامات کوته بینانه و شتاب زده سعی در جبران شکست ها و محاسبات غلط راهبردی گذشته خود را دارند؛ آنان بیش از همه ازخشونت و افراط فرقه گرایانه ای که خود می پراکنند زیان خواهند دید.

سخنگوی دبیر کل سازمان ملل نیز در پاسخ به این نامه بیانیه ای منتشر کرد.

در این بیانیه آمده است: دبیرکل سازمان ملل اقدام یک گروه مسلح را در کشتن یکی از پنج مرزبان ایرانی ربوده شده در ششم فوریه در منطقه مرزی جنوب شرق ایران محکوم می کند و با دولت و ملت ایران که در ابتدای سال جدید و همزمان با برپایی جشن های سالانه نوروز به مناسبت گرامیداشت صلح با چنین اقدام اسفباری روبرو شدند، ابراز همبستگی می کند.

بان کی مون همچنین با عرض تسلیت به خانواده مرزبان به شهادت رسیده، خواستار دستگیری فوری و تحویل جانیان به چنگال عدالت شد و ابراز امیدواری کرد که تلاش های دولت ایران برای آزادی سایر مرزبانان ربوده شده به موفقیت بی انجامد.

همچنین روز یکشنبه 10 فروردین ماه، حسینعلی امیری قائم مقام و سخنگوی وزارت کشور با بیان این که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی انتظامی، وزارت اطلاعات و وزارت امور خارجه پیگیری های خود را برای آزادی مرزبانان ایرانی انجام می دهند، گفت: مسوولان محلی، بزرگان و ریش سفیدان محل نیز تمام تلاش خود را معطوف این قضیه کرده اند.

این گفته نشان می دهد که همه نیروها به کمک دستگاه های مسوول آمده اند با تمام توان برای رهایی این مرزبانان ایرانی تلاش می کنند.

وضعیت این مرزبانان ایرانی همچنان مبهم و نامشخص بود، تا اینکه معاون آسیا و اقیانسیه وزارت امور خارجه روز سیزدهم فروردین ماه در گفت وگوی اختصاصی با ایرنا از سلامت مرزبانان خبر داد و گفت: اطلاعات رسیده به دست ما نشان می دهد که سربازان ایرانی در سلامت هستند.

وی همچنین به تداوم تلاش ها، تماس ها و جلسات وزارت امور خارجه با مقامات پاکستانی برای حل این موضوع اشاره کرد.

گفته های این مقام مسوول در وزارت امور خارجه و بازتاب آن در رسانه ها و فضای مجازی و البته در شرایط تعطیلی روزنامه های کشور تا حدود بسیار زیادی توانست آرامش را به خانواده ها و ایرانیان بازگرداند و از نگرانی ها موجود بکاهد.

فردای آن روز (14 فروردین) شاهد تازه ترین واکنش از سوی طرف پاکستانی بودیم. سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان در این سخنان تاکید کرد: دولت اسلام آباد به منظور یافتن مرزبانان ربوده شده ایرانی توسط گروههای غیرقانونی، همکاری های خود را در زمینه های مختلف با مقام های تهران افزایش داده است.

این دیپلمات ارشد پاکستان گفت: روابط تاریخی و همکاری های جمهوری اسلامی ایران و پاکستان در زمینه های مختلف فراتر از آن است که حوادث مرزی باعث تحت تاثیر قرار دادن آن شود.

اما بمب خبری از ساعات ابتدایی روز جمعه 15 فروردین و در آخرین روز تعطیلات نوروزی منفجر شد، وقتی که سایت العربیه اعلام کرد گروهک تروریستی جیش العدل مدعی شدند که مرزبانان ایرانی را آزاد کرده اند.

در همین حال علاوه بر ادعای شبکه العربیه، صبح جمعه (15 فروردین) گروهک جیش العدل نیز با انتشار اطلاعیه ای در صفحه فیس بوک خود، از آزادی مرزبانان ایرانی خبر داد؛ خبری که برخی به صحت آن خوش بین بوده و در عین حال برخی دیگر درستی آن را زیر سوال بردند. جیش العدل در اطلاعیه خود که «پایان مذاکرات و آزادی سربازان ایرانی» را با «پادرمیانی علمای اهل سنت ایران» میسر خواند، اعلام کرد: «مذاکرات بین مسوولان سازمان و وفد اعزامی علمای اهل سنت با تصمیم آزادی نظامیان به پایان رسید.»

عبدالرئوف ریگی یکی از اشرار و سرکردگان گروهک تروریستی جیش العدل نیز در گفت وگو با العربیه ضمن اعلام خبر آزادی سربازان ایرانی گروگان گرفته شده توسط گروهک خود گفت: «جیش العدل تصمیم گرفت تا بعد از ملاقات های انجام شده با هیاتی از نمایندگان علمای اهل سنت و روسای برخی قبایل بلوچ گروگان هایش را آزاد کند.»

اخبار مرتبط با سربازان ربوده شده ایرانی تا ساعات پایانی جمعه شب داغ ترین خبر رسانه های داخلی،خارجی و فضای مجازی بود.

در حالیکه وزارتخانه های امور خارجه و کشور تلاش می کرد به اخبار صحیح دراین زمینه دست پیدا کند و به دور از جنجال و با حفظ ملاحظات سیاسی و تامین سلامتی جان مرزبانان به اظهارنظر بپردازد،ولی اظهارات مختلف و گاهی متناقض برخی افراد غیرمرتبط و ناآگاه باعث سردرگمی رسانه ها و مردم شد که به طورقطع برای خانواده های این مرزبانان بیش از لحظات دلهره آور و سختی را رقم زده است.

در طول این مدت نگاه اصحاب رسانه به دستگاه های ذیربط بویژه وزارت امور خارجه دوخته شده بود تا با تایید این خبر شادی را به دل های خانواده های این مرزبانان و همه ایرانیان بیاورند.

این دلهره و اضطراب در تمام لحظات روز شنبه 16 فروردین ماه نیز ادامه داشت و انتشار اخبار ضدو نقیض و غیر رسمی بر فضای موجود می افزود .

صبح امروز (یکشنبه) نیز در حالی آغاز شد که خانواده های این مرزبانان و ایرانیان در داخل و خارج کشور همچنان منتظر تایید این خبر بودند،اما اعلام وزارت کشور مبنی بر ورود چهار مرزبان ایرانی به خاک کشور، پایانی بر 60 روز انتظار و دلهره بود.

به این ترتیب با اعلام رسمی آزادی این فرزندان میهن پرونده این بحران ملی به پایان رسید و این عزیزان به آغوش وطن و خانواده بازگشتند.

در کنار همه اقدامات وزارت خارجه نباید فراموش کرد که در طول نزدیک به دو ماه گذشته که از زمان ربوده شدن این مرزبان ها می گذرد، نهادی های نظامی و امنیتی کشوری و استان سیستان و بلوچستان نیز از تمام توان برای حل این بحران و نجات جان این مرزبانان ایرانی استفاده کردند.در واقع بازگشت این افراد به وطن در نتیجه اقدامات پیچیده و فشرده مقامات و مسوولان کشور در عرصه های مختلف انجام شد.

از دیگر نکات قابل توجهی که در طول 60 روز گذشته و تا ورود این عزیزان به وطن شاهد آن بودیم، شکل گیری نوعی اتحاد و همدلی درمیان تمام اقشارمختلف جامعه با گرایشات فکری متفاوت در زمینه پیگیری سرنوشت این سربازان ربوده حتی در ایام تعطیلات نوروز بود.

ایرانیان داخل و حتی خارج از کشور در شبکه های اجتماعی سنگ تمام گذاشتند؛ با به راه انداختن صفحات مختلف با نام «سربازان ایرانی را آزاد کنید»، کمپین جمع آوری امضاء، طراحی انواع پوستر با نمادهایی چون مهره سرباز در صفحه شطرنج و نمایش پنج انگشت یک دست و همچنین هجوم کاربران ایرانی به صفحه موسوم به گروهک جیش العدل در صفحات اجتماعی و انتقاد از اقدامات این گروهک تروریستی و مسدود کردن صفحات آنها ضمن نشان دادن خشم خود از اقدام تروریستی این گروهک و اظهار نگرانی از سرنوشت این سربازان ایرانی ،از همه راه های ممکن تلاش کردند نگاه جهانی را متوجه این موضوع کنند.

کاربران ایرانی همچنین از فضای مجازی استفاده کردند با حضور در صفحه های شخصی مقامات پاکستانی خواهان برخورد قاطع و جدی مسوولان این کشور با ربایندگان مرزبانان ایرانی شدند.

همین فضا با انتشار خبر آزادی این افراد از دست تروریست ها بار دیگر با شکل و شمایلی دیگر ایجاد شد. از ساعات نخستین روز جمعه تا زمانی که اخبار موثق دراین خصوص منتشر شد،موجی از تبریک و شکرگزاری برای بازگشت این عزیزان به وطن با انواع پوسترها و عکس هایی از این افراد در دنیای مجازی دیده می شد.

با توجه به آنچه گفته شد می توان نتیجه گرفت که مهم ترین دغدغه دستگاه دیپلماسی کشور در این مدت بازگرداندن این جوانان ایرانی به آغوش وطن و خانواده آنان بود، اما رعایت ملاحظات سیاسی و امنیتی در مواردی مانع از رسانه ای کردن این اقدامات و تلاش ها شد.

همان طور که محمدجواد ظریف در صفحه شخصی اش در فیس بوک نوشت: وضعیت گروگان های ایرانی مهم ترین نگرانی من و همکارانم بوده در تمامی لحظات نوروز بار سنگین انتظار خانواده های این قهرمانان را احساس کرده ام. تلاش شبانه روزی ما بازگرداندن صحیح و سالم این عزیزان به آغوش خانواده هایشان است و نه تبلیغات و شعارهایی که دل خوشی ایجاد می کند.

البته باید به این نکته نیز اشاره کرد که دشمنان ایران و آنها که از حرکت های افراطی و تروریستی در منطقه حمایت می کنند و سود می برند، در طول این مدت با انتشار اخبار ضد و نقیض و مختلف سعی کردند فضای داخلی ایران را تحت تاثیر قرار دهند و فشار بر مقامات و مسوولان کشور را افزایش دهند تا به این ترتیب به مقاصد پلید خود دست یابند. اما درایت و هوشمندی مسوولان در دستگاه سیاست خارجی کشور مانع از انجام اقدامات نسنجیده و غیرموثر شد.

به این ترتیب با تلاش های دلسوزانه و مسوولانه مقامات جمهوری اسلامی ایران، ملت ایران باشنیدن خبر رهایی این سربازان از دست تروریست ها،طعم شیرین سال جدید و بهار را به واقع و با تمام وجود درک کردند.اگر چه تلخی شهادت گروهبان جمشید دانایی فر این شیرینی را کامل نمی کند و یاد و خاطره این مرزبان غیور ایرانی برای همیشه در تاریخ این سرزمین ماندگار خواهد شد.

گزارش از:هدی یوسف زاده

سیام**9173**1647**1336