ملازهی به خبرآنلاین: مردم افغانستان، معادلۀ جدیدی را رقم می‌زنند/رقابت اصلی بین احمدزی و عبدالله است

سعید جعفری پویا:  انتخابات در افغانستان با وجود تهدیدهای همیشگی طالبان برگزار شد و گزارش ها حاکی از آن است که مردم از ساعات ابتدایی حضور پررنگی در پای صندوق های رأی داشته اند. پیر محمد ملازهی کارشناس مسائل افغانستان معتقد است که رقابت اصلی میان اشرف غنی احمد زی و عبدالله عبدالله است. مشروح گفتگوی خیرآنلاین با این کارشناس مسائل افغانستان را در ادامه می خوانید:

انتخابات افغانستان با وجود تمام تهدیدها در حال برگزاری است، چه نامزدهایی در این رقابت شانس بیشتری برای پیروزی دارند؟
در شرایط کنونی هشت نامزد در عرصه انتخابات ریاست جمهوری افغانستان حضور دارند و در حال رقابت هستند، برخی از آنها رد صلاحیت شدند و تعدادی هم به نفع دیگری کنار رفتند و در نهایت هشت نامزد پس از تعیین صلاحیت ها باقی مانده اند و با یکدیگر رقابت می کنند. اما به نظر می رسد رقابت اصلی بین سه نفر است؛ عبدالله عبدالله، محمد اشرف غنى احمدزى و زلمی رسول. این سه نفر نسبت به بقیه در جایگاه مهمتری قرار دارند.

از حیث امنیتی و عملیات خشونت آمیز و اقدامات تروریستی شرایط به چه نحوی است؟
به لحاظ امنیتی این نگرانی وجود دارد که انتخابات به خشونت کشیده شود. چراکه طالبان اعلام کرده اقداماتی را در جهت نا امن کردن فضا انجام خواهند داد و بحث های زیادی هم پیرامون امنیت انتخابات مطرح است. حدود 300 هزار نفر هم از نیروهای نظامی و انتظامی افغانستان تجهیز شده اند و تدابیر امنیتی بسیار شدید و بی سابقه ای اعمال شده تا تهدیداتی که مطرح شده است خنثی گردد. در واقع این انتخابات یک آزمون برای نیروهای امنیتی است که آیا می توانند بدون دخالت خارجی امنیت افغانستان را تامین کنند یا خیر؟ از سوی دیگر این انتخابات آزمونی هم برای طالبان است که آیا این جریان واقعا می تواند تهدیداتی که انجام داده را عملی کند؛ از سوی دیگر اما مردم به رغم تهدیدات حضور گسترده ای در پای صندوق های رای داشته اند. اگر شرکت مردم به همین منوال ادامه یابد، معادلات جدیدی در صحنه سیاسی افغانستان رقم خواهد خورد. ضمن اینکه باید توجه کرد رقابت جدی میان پشتون ها و غیرپشتون ها در افغانستان وجود دارد.

طبقه بندی از حیث پشتون و غیر پشتون بودن نامزدها به چه صورت است؟
اکثریت نامزدها پشتون هستند و تنها یکی دو نفر غیر پشتون هستند. عبدالله عبدالله به لحاظ فرهنگی و تمایلاتش به غیر پشتون ها نسبت داده می شود، هرچند پدرش پشتون است اما مادر ایشان تاجیک است. در مجموع نامزد اصلی غیر پشتون ها عبدالله عبدالله است. سایر نامزدها عمدتا پشتون هستند

معیار اصلی و طبقه بندی مردم برای انتخاب نامزد اصلح مد نظرشان چیست؟ آیا معیارهای سیاسی و اقتصادی تاثیرگذار است یا همچنان مسائل قومی تعیین کننده است؟
بیشتر قومی است. واقعیت این است که افغانستان هنوز نتوانسته از جنبه های قومی به سمت شایسته سالاری و انتخابات دموکراتیک حرکت کند. به نظر من تا حصول به آن فضا، فاصله زیادی وجود دارد و دیدگاهها بیشتر بر روی مسئله قومیت تمرکز دارد. در دوران انتخابات این مسئله بیشتر به چشم می خورد و هنوز توسعه یافتگی لازم در جامعه افغانستان صورت نگرفته است و همچنان عقاید و باورهای قومیتی حرف اول را می زند.

نگاه کشورهای غربی بر روی نامزدهای مختلف چیست؟ آیا آمریکا و اروپا به صورت علنی و یا غیر رسمی از نامزد خاصی حمایت کرده اند؟
من تا به حال ندیدم که از یک نامزد خاص حمایت شود. ولی در حد حدس و گمان شنیده می شود که اشرف غنی احمدزی با توجه به اینکه شخصیت شناخته شده بین المللی است، در بانک جهانی و صندوق بین المللی پول فعالیت کرده و در آمریکا زندگی و تحصیل نموده و همچنین همسر لبنانی مسیحی دارد، گفته می شود که غرب روی او نظر مساعدتری دارد. ولی برخی دیگر هم معتقدند که او نمی تواند چندان مورد توجه غرب باشد و عبدالله عبدالله که وزیر خارجه دولت ربانی بوده است، در بین قومیت های غیر پشتون و پشتون از اعتبار نسبتا خوبی برخوردار است و غربی ها ترجیح می دهند که او پیروز انتخابات باشد. ولی در مجموع آنچه که مشخص است، غربی ها بیشتر به دنبال این هستند که انتخاباتی آزاد و منصفانه برگزار شود و در پی این هستند تا این انتخابات راهی برای تضمین و استقرار صلح و ثبات در افغانستان را فراهم سازد. ایجاد چنین شرایطی، زمینه را برای خروج امن نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان فراهم می نماید و در نهایت رئیس جمهوری که روی کار می آید قرارداد امنیتی را بین افغانستان و آمریکا امضا کند.

از بین نامزدها چه کسانی با امضای توافقنامه امنیتی با آمریکا موافق و مخالف هستند؟
تقریبا تمام نامزدهای اصلی اعلام کرده اند که این توافقنامه را امضا خواهند کرد، تنها آقای عبدالرب رسول سیاف در موضع گیری های رسمی خود از امضا توافقنامه سخنی به میان نیاورده است.

اتفاقات و تردیدهایی که در انتخابات پیشین افغانستان رخ داد تا چه حد بر فضای کنونی تاثیر گذار بوده است؟ شائبه بروز تقلب و کنار رفتن عبدالله و عبدالله و مواردی از این دست تردیدها را برای سلامت انتخابات افزایش نداده است؟
اتفاقی که امروز در افغانستان رخ داده و شانس برگزاری انتخابات منصفانه را افزایش داده این است که شبکه های اجتماعی، اینترنت و رسانه های مدرن در بین جوانان به شدت رواج پیدا کرده و اینها امروز خود به ناظرانی تبدیل شده اند که داوطلبانه آمادگی دارند تا هر نوع تخلف را گزارش کنند و در مقابل اقدامات تردیدزا موضع گیری می کنند. البته اینکه بعدها این گزارش ها پیگیری می شود یا خیر مسئله دیگری است. اما به هر صورت جوانان فیسبوکی و اینترنتی جو عمومی در افغانستان را به گونه ای طراحی کردند که تقریبا می توان گفت بسیار سخت خواهد بود که کسی به راحتی دست به تقلب بزند، مگر اینکه پس از برگزاری انتخابات در نوع اعمال و اعلام آرا مصلحت گرایی هایی صورت پذیرد. اما در مجموع به نظر من جوانان فضایی را در افغانستان ایجاد کرده اند که امکان انجام گیری تقلب آشکار دشوار شده است.

حمایت های دولت و موضعگیری های حامد کرزی در این کارزار چگونه بوده است؟ به ویژه پس از کنار رفتن قیوم کرزی به نفع زلمی رسول آیا حمایت هایی از سوی دولت به نفع او صورت نگرفته است؟
به صورت رسمی چنین حمایتی صورت نگرفته و آقای کرزی اعلام کرده که بی طرف است و متعهد شده که انتخاباتی آزاد و منصفانه برگزار نماید. اما به صورت غیر رسمی طبیعی است که کرزی از روی کار آمدن او خوشحال شود. چراکه زلمی رسول بسیار به حامد کرزی نزدیک است و اگر او به قدرت برسد به این معناست که همین حاکمیتی که امروز در افغانستان قدرت دارد استمرار خواهد داشت. ولی به نظر می آید، زلمی رسول شانس سوم پیروزی در انتخابات است و رقابت اصلی بین عبدالله عبدالله و اشرف غنی باشد و احتمالا دولت مجور است که تسلیم واقعیت هایی شود که در صحنه انتخابات شکل می گیرند. ضمن اینکه باید تاکید کرد که عبدالله عبدالله مخالف اصلی کرزی است و زلمی رسول در مقیاس کمتری در جبهه مقابل حامد کرزی قرار می گیرد اما زلمی رسول به نوعی ادامه دهنده راه رئیس جمهور پیشین خواهد بود.

5252