کریمه آخرین سنگر روسیه در جبهه غرب

به گزارش ایرنا، با وجود اینکه بخش اعظم جمعیت 15 میلیون نفری روس زبانان اوکراین در مناطق شرقی آن در مجاورت مرزهای روسیه قرار دارند، اما منطقه خودمختار کریمه به دلیل اهمیت راهبردی برای ناوگان دریای سیاه روسیه از جایگاه مهم تری برای سیاست سازان روس برخوردار است.

این وضعیت موجب شده است که روسیه پس از تحولات اخیر اوکراین به شکل فرار ویکتور یانکوویچ رییس جمهوری برکنار شده این کشور از کی یف در بیست و سوم فوریه سال جاری و به تبع آن تسلط نیروهای سیاسی غربگرا بر تمامی ساختارهای قدرت در مرکز و غرب اوکراین، توجه خود را به رویدادهای کریمه و تلاش برای حفظ اقتدار روس زبانان این منطقه خودمختار متمرکز کند.

تحلیلگران مسایل سیاسی می گویند در شرایطی که منطقه خودمختار کریمه در مقایسه با شهرهای شرقی روس زبان اوکراین جمعیت مشخصی از روس زبانان را در دل خود جای داده است، مسکو با درک موقعیت جغرافیایی-سیایی بی مانند این شبه جزیره می کوشد با تقویت تسلط طرفداران خود در آن از نفوذ نیروهای سیاسی غربگرای پایتخت اوکراین به این منطقه جلوگیری کند.

به عبارت دیگر منطقه خودمختار کریمه با وجود جای دادن تنها یک دهم از روس زبانان اوکراین در خود به دلیل استقرار ناوگان دریای سیاه روسیه در آن از اهمیت به مراتب بیشتری برای مسکو در تلاش برای حفظ موازنه نسبی قوا در مرزهای غربی خود آن هم در پهنه آبی بسیار حساس دریای سیاه برخوردار است.

برخورداری از این ویژگی موجب شده است که روسیه تمام توان خود را برای حفظ برتری بی چون و چرای خود در منطقه خودمختار کریمه به کار بندد که برگزاری رزمایش بزرگ 150 هزار نفری مناطق نظامی مرکزی و غربی این کشور در روزهای اخیر مصداق عینی تلاش در این ارتباط تلقی شد.

کارشناسان مسایل سیاسی با اشاره به فشار مضاعف غرب به روسیه در روزهای اخیر و تهاجم دیپلماتیک و رسانه ای گسترده محور واشنگتن- بروکسل علیه مسکو بر سر تحولات اوکراین به طور عام و کریمه به طور خاص معتقدند که هر چند روسیه ممکن است برای جلوگیری از وخامت اوضاع از مداخله مستقیم در این منطقه خودمختار اجتناب کند، اما بدون شک از دست دادن کنترل بر این منطقه خط قرمز سیاستگزاری خارجی کرملین و تهدیدی غیرقابل جبران برای امنیت ملی پهناورترین کشور جهان محسوب می شود.

از این دیدگاه مسکو در بهترین وضعیت برای اجتناب از هر گونه اقدام احتمالی غیرقابل بازگشت در ابعاد نظامی و سیاسی مقابل غرب خواهد کوشید ضمن پرهیز از بهانه دادن به دست ساختار رسانه ای-سیاسی غربی ها مبنی بر مداخله در امور داخلی اوکراین با حمایت غیرمستقیم و غیرعلنی از جمعیت نزدیک به 5/1 میلیون نفری روس زبان کریمه حاکمیت آنان بر این منطقه حیاتی را تضمین کند.

بر این اساس اظهارات روز گذشته ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه مبنی بر دادن دستور بازگشت به نیروهای نظامی این کشور به پایگاه های خود در کریمه را که از سوی رسانه های خبری غرب به عنوان عقب نشینی وی از مواضع پیشین خود ارزیابی شد، می توان نوعی تلاش برای پایان بازدارندگی آشکار مسکو در برابر تهدیدهای غرب در ارتباط با تحولات اوکراین تلقی کرد.

از سوی دیگر نرمش در جبهه غرب در قالب وعده جان کری رییس دستگاه دیپلماسی آمریکا به روسیه مبنی بر گفت و گو با مقام های حکومت جدید غربگرای اوکراین برای لحاظ کردن دغدغه های مسکو نیز تاییدی بر این ادعاست که دو طرف ضمن تلاش برای نهایت استفاده از وضعیت پیش آمده در کریمه تمایلی برای برافروختن آتش درگیری نظامی و سیاسی تازه ای در شرق اروپا را ندارند.

میخاییل لوگینوف سردبیر هفته نامه روسی پروفیل شبه جزیره کریمه را آخرین تکیه گاه روسیه در اوکراین می داند که در برابر نفوذ ˈمیدان غربیˈ مقاومت می کند و حالا به نظر می آید که روسیه بالاخره می خواهد کریمه را به خود باز گرداند.

لوگینوف با طرح این سوال که آیا غرب از این امر چشم خواهد پوشید، اضافه می کند: در حال حاضر درگیری روسیه و اوکراین و نیز روسیه و ناتو به خاطر اوکراین که در گذشته نه چندان دور غیر ممکن به نظر می آمد، در حال محقق شدن است.

وی معتقد است که تنها علت علاقه نخبگان روس به کریمه، تلافی جویی و آرزوی احیای توانمندی شوروی است. وی با بیان اینکه این روحیه همراه با ضدیت با لیبرالیسم و مخالفت با غرب، مشخصات اساسی حکومت پوتین است، با استناد به نتایج نظرسنجی مرکز افکار سنجی لوادا اضافه می کند: در زمان حاضر54 درصد مردم روسیه برنامه های اقتصادی شوروی سابق را قابل قبول می دانند و40 درصد آنان حتی نظام سیاسی آن دوره را می پسندند، بنابراین بدیهی است که مردم بازگشت فدراسیون روسیه به مرزهای سال 1954 (قبل از انتقال کریمه به اوکراین) را هم خواهند پسندید.

اظهارات لوگینوف و کارشناسان همفکر او نشان می دهد که هم مردم و هم دولت روسیه در اصل به بازگرداندن منطقه خودمختار شبه جزیره کریمه به خاک کشورشان و پس گرفتن هدید خروشچف به اوکراین در سال 1954 علاقه مندند، اما بدون شک چنین اقدامی از سوی غربی ها به عنوان تلاش برای احیای امپراطوری روسیه تزاری و نیز اتحاد جماهیر شوروی تلقی خواهد شد.

در این میان دولت عملگرای روسیه و شخص پوتین به عنوان عالی ترین مقام تصمیم ساز روس با درک واقعیت های جهان در قرن بیست و یکم و هزینه بر بودن ایجاد هر گونه چالش بنیادین جدید در معادلات بین المللی می کوشد در عین حفظ سلطه خود بر کریمه با تکیه بر دو عنصر جمعیت اکثریت روس زبان و موافقت نامه تازه تجدید شده سال 2010 مبنی بر ادامه اجاره پایگاه دریایی سواستاپول به مدت 30 سال برای ناوگان دریای سیاه روسی از تعمیق درگیری بر سر این مساله با غرب بپرهیزد.

می توان مصداق عینی غیرقابل چشم پوشی بودن تداوم حضور ناوگان دریای سیاه روسیه در کریمه را در واکنش تند چند روز قبل دمیتری راگوزین معاون نخست وزیر این کشور به پیشنهاد سه رییس جمهور پیشین اوکراین مبنی بر لغو موافقت نامه خارکف به عنوان مبنای استقرار ناوگان روسی در منقه خودمختار کریمه دید.

راگوزین در واکنش به این پیشنهاد با بیان اینکه ˈسواستاپول خانه دایمی ناوگان دریای سیاه روسیه است و شما (روسای جمهور پیشین اوکراین) بهتر است به جای پرداختن به این مساله با نوه های خود سرگرم شویدˈ، نشان داد که برچیدن ناوگان دریای سیاه روسیه از منطقه خودمختار کریمه اوکراین، خط قرمز مسکو و هر گونه اقدام برای تحقق این ایده با وقوع جنگ تمام عیار هسته ای مترادف است.

در نهایت می توان گفت که شبه جزیره کریمه با 25 هزار و 500 کیلومتر وسعت و جمعیت دو میلیون و 150 هزار نفری خود که یک میلیون و 450 هزار نفر از آنان را روس زبانان تشکیل می دهند، آخرین سنگر روسیه در مقابله با سیاست های توسعه به شرق غرب محسوب می شود که روس ها به هیچ وجه حاضر به عقب نشینی از آن حداقل به شکل آشکار نیستند.

اروپام/518** 1337