سرنوشت مخملباف های سیاست/تندروهای چپ و راست پنجه در پنجه انقلاب

محمود عزیزی: از تقی زاده عصر مشروطه تا مهدی هاشمی دهه 60 و  اکبر گنجی دهه 70، این اسامی نمونه هایی است که در دوران خود در تاریخ سیاسی ایران حضورشان اثر گذار بوده است، اما منفی؛ آنها نمونه هایی از عناصر اثر گذار سیاسی اند که هر کدام در دوران خود دست به رفتارهایی زدند که  تاثیراتش منحصر به خود آنان نشد و در فضای سیاسی سبب شکل گیری دسته بندی هایی در مقابل گروه های منسوب به آنها شد.

شمشیر را از رو بستند

سه دهه بعد از انقلاب و پس از سپری شدن دولت های مختلف، فضای سیاسی کشور امروز در دست جریانی است که به دنبال «اعتدال» است. انقلاب اسلامی در همه سی و پنج سال گذشته پنجه در پنجه چهره هایی انداخته بود که تلاش می کردند بر اساس قرائت های متصلب خود حیات سیاسی شان را تداوم ببخشند. چهره هایی که در پس نقاب حمایت از انقلاب اسلامی تیشه به ریشه بنیان های آن می زدند.

تندروها با نگاهی که به منافع یومیه خود دارند سخن می گویند و تصمیم می گیرند. در روزهایی که دولت یازدهم تلاش می کند با میانه روی و اعتدال تعقل را به ساختار سیاسی کشور بازگرداند جریان هایی شمشیر را برای دولت از رو بسته اند. این رفتار از سوی حامیان دولت «تندروی» و از سوی منتقدان،«نقد» عنوان می شود. هر کس از ظن خود تندروی را تعریف می کند.این سرنوشت در دو دولت سابق هم بر سر واژه هایی چون «عدالت» و «اصلاحات» آمد. این روزها «اعتدال» کلید واژه ای است که محل مناقشه موافقان و مخالفان است. از دل  تعریف این واژه است که تندروی و کندروی معنا می یابد.

 گلایه های هاشمی، هشدارهای ناطق نوری

علی اکبر ناطق نوری و هاشمی رفسنجانی به عنوان چهره های قدیمی تاریخ انقلاب از جمله کسانی هستند که بعد از روی کار آمدن دولت روحانی از برخی رفتارها که از نگاه آنها تندروی است انتقاد کردند. ناطق‌نوری اخیرا در مجلس ختم مرحوم حاجی‌حیدری عضو حزب موتلفه یکی از بدبختی‌های کشور را گرفتار «تندروها و بی ترمزها» شدن دانست. تندروهایی که در هر دو جناح چپ و راست حضور دارند.

در همان روزها هاشمی رفسنجانی هم در دیدار اعضای حزب اراده ملت ایران ضمن اشاره به برخی تندروی‌های دهه اول انقلاب اظهار داشت:«عده‌ای از مردم از آن تندروی‌ها رنجیدند، بعدها نیز شکل تندروی‌ها عوض شد که باید همه برای جلوگیری از پیشروی آن تلاش کنیم.»

 از حجاب بانوان تا عالی جناب سرخ پوش

آنهایی که با برخی رفتارهای عجیب در دهه 60 برای پوشش بانوان حکم صادر می کردند، در دهه 70 منتقد سیاستمدارانی شدند که یک دهه قبل برای آنها سینه چاک می کردند. قدرت که تغییر کرد، هاشمی که تا دیروز «دشمنش، دشمن پیغمبر بود» به «عالی جناب سرخ پوش» تبدیل شد و همه تلاش ها برای رای نیاوردنش در انتخابات مجلس ششم انجام شد.

حمید قزوینی از نیروهای اصلاح طلب عضو مجمع نیروهای خط امام در گفت وگو با «خبر» تندروی را به قاعده حرکت نکردن در هر عرصه ای می خواند و با  انتقاد از برخی برچسب زدن ها، می گوید:«برخی فکر می کنند بی ترمز  خواندن بچه های رزمنده چیز خوبی است. در حالی که همان نیروها تابع فرماندهان بودند و این طور نبود که بخواهند بی ضابطه عمل کنند.»

ماجرای تحصن و سه مجلس اصولگرا

در دورانی که ارزشی بودن، برچسب تندروی بود، مجلسی ظهور کرد که سرانجامش تحصن گروهی از نمایندگان چپ آن روزگار بود. تحصنی که  تاثیرش را در سه انتخابات آتی مجلس گذاشت. مجلس هفتم تا نهم دراختیار اکثریت اصولگرا قرار گرفت. این اکثریت البته در ادامه خود دچار برخی افراط ها شد.از دل مجلس هشتم گروهی از نمایندگان ظهور کردند که وکیل الدولگی دولت نهم را افتخار خود می دانستند و همین تفکر  چشم آنها را بر اشتباه های دولت وقت بست. چشم آنها زمانی باز شد که مردم در انتخابات  92 دست به انتخاب منش دیگری زدند.

 یک خاطره قابل انطباق باشرایط دهه 90

قزوینی در پاسخ به اینکه تاثیرات تندروی ها در فضای سیاسی کشور چه بوده است،یکی از مصادیق تندروی در فضای سیاسی دهه 60 را خاطر نشان می کند که انطباق زیادی با شرایط امروز دارد. او می گوید: «در دهه 60 تعاملاتی برای مذاکره با آمریکا برقرار شد که تحت اشراف امام خمینی(ره) قرار داشت و مسیر کار هم در جای خود به خوبی پیش می رفت، اما در ادامه برخی نمایندگان مجلس و بخشی از جریان تندروی مهدی هاشمی ، رفتارهای افراط گرایانه داشتند و موجب شدکار از مسیر خود خارج شد.»

وی با بیان اینکه این گرفتاری به اسم دفاع از ارزش ها همیشه خسارت بوده است، می افزاید: آن افراد به لحاظ سیاسی دیگر در کشور جایی ندارند، اما رفتارشان موجب شد کشور آسیب ببیند و منافع ملی و وحدت ملی خدشه دار شود.

 خاطره قزوینی از دهه 60  حالا بعد از 30 سال دوباره در حال تکرار شدن است. مذاکرات هسته ای این روزها منتقدانی دارد که قزوینی می گوید رفتارشان مصداقی از«جلوتر از ولی فقیه حرکت کردن» است و به دنبال تحمیل کردن امری به نهادهای بالا دستی نظام هستند. سوال از ظریف  وزیر امور خارجه، سوال از علوی وزیر اطلاعات از سوی یک  تعدادی از نمایندگان مجلس نمونه هایی از عملکردهایی است که سه دهه قبل در خصوص شیوه ارتباط با آمریکا، تاثیراتش را بر فضای سیاسی گذاشت.

آیا پایداری بر نقد یک دولت سرنوشت دهه 60 را تکرار می کند؟

29/212