از کاهش بودجه تا تغییر راهبرد

هنگامی که وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) در دی ماه سال 91 با حضور «باراک اوباما» راهبرد جدید دفاعی این کشور را اعلام کرد بسیاری از صاحب نظران نظامی و امنیتی اولین و بیشترین تغییرات این راهبرد را متوجه بودجه نیروهای نظامی آمریکا دانستند.

بر پایه راهبرد جدید، اگرچه حضور قدرتمند آمریکا در منطقه خاورمیانه و تاکید دوباره بر وزن ژئوپلتیک منطقه آسیا-اقیانوس آرام، بالا بردن تجهیزات جنگ سایبری و هواپیماهای بدون سرنشین، از اولویت بالایی برخوردار خواهد بود، ولی از اندازه نیروی زمینی و تفنگداران دریایی آمریکا و نیز زرادخانه هسته ای و نیز حضور نظامی این کشور در اروپا کاسته می شود.

همچنین، مهم ترین تغییری که در راهبرد دفاعی آمریکا پیش بینی شد، تغییر در راهبرد جنگ همزمان در 2 منطقه است. خط مشی این سند بر این پایه استوار است که آمریکا باید توانایی خود را برای پیروزی در یک جنگ حفظ کند و همزمان این ظرفیت را داشته باشد تا مانع رسیدن دشمن به اهداف خود در یک جنگ دوم شود. بنابراین به نظر می رسد که این سند راهبردی از اهداف پیشین نظامی آمریکا که برای 2 جنگ همزمان، تعریف شده بود، فاصله زیادی گرفته است.

نگاهی عمیق به چرایی این تغییرها در راهبرد دفاعی آمریکا که می تواند نتایج بین المللی به همراه داشته باشد نشان می دهد که 2 عامل دگردیسی های فناوری و بحران اقتصادی- مالی آغاز شده از سال 2007(1386) از مهمترین عوامل نوشتار چنین راهبردی بوده است.

در این زمینه، به گزارش موسسه بین المللی تحقیقات راهبردی (IISS) هزینه ارتش آمریکا با احتساب هزینه های حضور در افغانستان، 600 میلیارد و چهارصد میلیون دلار برآورد شده که به نظر می رسد این میزان فاصله بسیاری با بودجه و هزینه کشورهای دیگر دارد.

براین پایه و در ادامه اجرایی سازی این راهبرد، روز دوشنبه پنجم اسفند، خبرگزاری های غربی از ارایه طرحی از سوی «چاگ هیگل» وزیر دفاع آمریکا، به کنگره خبر دادند که بر پایه آن بسیاری از پایگاه های نظامی آمریکا تعطیل می شوند و گستره نیروهای نظامی این کشور به پایین ترین سطح خود پس از جنگ جهانی دوم خواهد رسید.

محور اصلی طرح هیگل و پنتاگون این است که با توجه به مشارکت آمریکایی ها طی سال های گذشته در 2جنگ طولانی مدت و پر هزینه در عراق و افغانستان، ارتش آمریکا دیگر نباید درگیر جنگ های زمینی طولانی مدت شود، بلکه لازم است بر سیال و چابک بودن نیروهای خود برای اعزام به مناطق دور دست همچون آسیا متمرکز شود.

به موجب این طرح که قرار است وزارت دفاع آمریکا آن را بزودی اعلام کند، نیروی زمینی (نظامی) این کشور که در زمان حاضر بیش از552 هزار سرباز است، در درازمدت به 440تا 450هزار سرباز کاهش می یابد که این تعداد از شمار نیروهای نظامی آمریکا که در سال 1940 درگیر جنگ جهانی دوم بودند، به مراتب کمتر است.

نیروی نظامی گارد ملی آمریکا نیز تا سال 2017، از 355هزار سرباز به 335هزار نیرو کاهش می یابد و شمار نیروهای ذخیره ارتش با ریزش 10هزار نفری به 195هزار تن خواهد رسید.

در همین حال، گارد ملی آمریکا، بالگردهای جنگی خود موسوم به «آپاچی» را با بالگردهای موسوم به «بلک هاوک» که تنها برای ماموریت های امداد و نجات در داخل آمریکا مناسب تر هستند، جایگزین می کند.

این طرح در عین حال به نیروی دریایی آمریکا امکان می دهد 11 فروند از 17 ناو هواپیمابر خود را حفظ کند.

بر پایه طرح هیگل، نیروی دریایی آمریکا باید 52 فروند کشتی جنگی کنار ساحلی خریداری شده خود را نیز به 32 فروند کاهش دهد.

افزون بر این، نیروی هوایی آمریکا باید طی پنج سال آینده، ناوگان هواپیماهای ضد تانک A-10 Warthog را به منظور صرفه جویی 3 میلیارد و 500 میلیون دلاری در هزینه ها بازنشسته کند و هواپیماهای جاسوسی موسوم به « U-2» با قدمت 50 ساله را نیز کنار بگذارد.

در این زمینه نیز، هیگل تاکید کرده است که با وجود خطرهای احتمالی حاصل از چنین تغییراتی، آمریکا اکنون در دوره ای به سر می برد که سلطه آن بر پهنه آب ها، آسمان و فضا بیش از این قابل تداوم نیست.

اما به نظر می رسد این طرح با مخالفت هایی از سوی اعضای کنگره آمریکا روبرو خواهد شد،چراکه بسیاری از سناتورها و نمایندگان مجلس آمریکا اعتقاد دارند که چنین طرحی می تواند امنیت آمریکا را با چالش هایی روبرو کند. در این زمینه، روز سه شنبه ششم اسفند، «کری لوین» رییس دموکرات کمیته امور دفاعی سنا، تاکید کرد که چنین طرحی می تواند پنتاگون را با «چالش های سنگینی» در حوزه عملیاتی روبرو کند.

همچنین «باک مک کوئن» رییس جمهوریخواه کمیته امور دفاعی مجلس نمایندگان، نیز در اظهارنظری اعلام کرد تا زمانی که گزارشی مبسوط در این زمینه ارایه نشود، اجرای این طرح و اعمال این تغییرات احمقانه خواهد بود.

در این بین بسیاری از مقام های ارشد پنتاگون و خود هیگل، اعلام کرده اند که طرح یاد شده گرچه تاثیر منفی بر توانایی ارتش آمریکا در رویارویی و دفاع در برابر دشمن نمی گذارد، اما قابلیت اشغال و اجرای عملیات نظامی طولانی مدت در مناطق دیگر را کاهش می دهد و چنین موضوعی از نظر بسیاری از نمایندگان کنگره می تواند چالش زا باشد؛ چراکه در آبان ماه 1393 (نوامبر2014) با برگزاری انتخابات میان دوره ای کنگره با تغییر احتمالی در آرایش سیاسی 2حزب دموکرات و جمهوریخهواه در کنگره، تصمیم ها نیز می تواند به نوعی دیگر رقم بخورد به ویژه اینکه بسیاری از نمایندگان کنگره، حفظ پایگاه های نظامی در حوزه انتخابیه خود را خواستار هستند.

از دیگر سو، چنین تغییراتی بر پایه راهبرد نظامی و دفاعی واشنگتن که دیماه 91رونمایی شد، می تواند تاثیراتی به شرح زیر در حوزه های عملیاتی نیروهای نظامی آمریکا بگذارد:

- با کاهش نیروی زمینی در ارتش آمریکا، این نیرو کمتر در عملیاتی درگیر خواهد شد.

- با کاهش در تعداد و بودجه نیروی زمینی، ارتش آمریکا کاهش تعداد پایگاه های داخلی و خارجی را به خود خواهد دید.

- بهره گیری از عملیات های نیروی ویژه برای رویارویی با گروه های تروریستی (دهشت افکن) افزایش خواهد یافت.

- بهره گیری از فناوری های جدید مانند هواپیماهای بدون سرنشین گسترش خواهد یافت.

- در این طرح بر هوشمندسازی تسلیحات ارتش آمریکا تاکید شده است که در این پیوند، سرمایه گذاری در حوزه امنیت سایبری، گسترش سیستم های عامل مبتنی بر دفاع موشکی هوشمند و رویارویی با حملات سایبری کشورها و گروه های تروریستی گسترش می یابد.

در فرجام سخن، طرح جدید پنتاگون مبتنی بر کاهش بودجه و تعداد نیروهای ارتش آمریکا را می توان طرحی در مسیر راهبرد جدید دفاعی این کشور دانست که براین مبنا آمریکا دیگر رویکرد سنتی مبتنی بر قابلیت درگیری و پیروزی در 2 جنگ را کنار گذشته و بر پایه صرفه جویی در بودجه نظامی، نیروهای نظامی این کشور بایستی توانایی پیروزی در یک جنگ و پیش بردن یک جنگ دیگر را نیز داشته باشند. اما مساله مهم تر این است که آینده نظامی ایالات متحده از این پس، نه در هندوکش افغانستان که در حوزه اقیانوس آرام قرار خواهد داشت.

در این چارچوب، آمریکا طی 10 سال آینده تلاش خواهد کرد تا همراه با تداوم حضور هوشمندانه نیروهای خود برای مبارزه با تروریسم در منطقه خاورمیانه، وزن راهبردی و نظامی خود را بر منطقه آسیا و اقیانوسیه متمرکز کند.

از سهراب انعامی -گروه تحقیق و تفسیر خبر

تحقیق**2040**1358