تحلیل عبدالباری عطوان از استعفای دولت مصر

عبدالباری عطوان با برشمردن موانع پیش روی عبدالفتاح السیسی برای رسیدن به پست ریاست جمهوری، استعفای دولت مصر را مقدمه‌ای در این راستا خواند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، عبدالباری عطوان تحلیلگر مسایل راهبردی منطقه، سردبیر پیشین نشریۀ القدس العربی در مقاله جدید خود در نشریه الکترونیکی رأی الیوم نوشت: استعفای دولت مصر به ریاست حازم ببلاوی اقدامی غافلگیر کننده نبود، اما اتفاقی که بعد از این استعفا روی داد، شاید همان غافلگیری واقعی باشد که مصر و تمام جهان عرب منتظر آن است.
عبدالفتاح السیسی وزیر دفاع مصر با این استعفای دسته جمعی دیگر وزیر دفاع نیست و حتی معاون رئیس جمهور نیز نیست، این بدان معناست که وی بر اساس قانون اساسی مصر که خودش بر تدوین آن نظارت داشت، تنها فرمانده نیروهای مسلح این کشور است و حتی ممکن است از این منصب نیز به زودی استعفا دهد.
استعفای دوم که مورد انتظار و حتی حتمی به نظر می رسد، استعفای وی از فرماندهی نیروهای مسلح و در آوردن لباس نظامی از تن و کنار گذاشتن نشانها و مدال‌های نظامی و پوشیدن کت و شلوار با کراوات های رنگ شاد است.
انتقال السیسی از موسسه نظامی به موسسه غیرنظامی یا شهری می‌تواند تاکید کند که وی برای انتخابات ریاست جمهوری که در طول دو ماه آینده تکلیفش مشخص می‌شود، نامزد خواهد شد و بنا به سه علت حتما در این انتخابات پیروز خواهد بود.
اول: محبوبیت بالای ژنرال که البته رسانه های یک جانبه مصری نقش زیادی در تقویت آن داشته اند. نیاز کشور به رهبری قوی و بالا بودن خصومت و تنفر محافل لیبرال از اخوانی ها از دیگر عوامل این پیروزی است.
دوم: تحریم انتخابات از سوی اخوان المسلمین که محبوبیت بالای مردمی دارند، از دیگر عوامل این پیروزی است، چرا که رهبران درجه اول و دوم از این گروه در زندان هستند و محمد مرسی رئیس این جماعت همچنان اصرار دارد که رئیس جمهور قانونی مصر است و به این ترتیب قطعا اخوانی‌ها شرکت در انتخابات را تحریم خواهند کرد.
سوم: ضعف نامزدهای دیگر و تردید بسیاری از آنها در ورود به عرصه انتخابات ریاست جمهوری آینده که ناشی از نگرانی از سقوط احتمالی و پیامدهای بد این کاندیداتوری است. چرا که السیسی دیدگاه های طرف مقابل را برنمی‌تابد و آنها را در تنگنا قرار می دهد. بنابراین ورود در انتخابات ناشی از یکی از دو انگیزه زیر خواهد بود که هر دوی آنها بد است: اول اینکه هدف از ورود به انتخابات، مشروع و دموکراتیک و رقابتی جلوه دادن انتخابات باشد که از سوی برخی دوستان السیسی صورت گیرد. احتمال دوم این است که برخی جریانها برای اعتراض به کاندیداتوری السیسی و ورود به عرصه رقابت است که شاید بتوان گفت حمدین صباحی از این گروه است.
السیسی نیز تردید زیادی دارد، یا شاید بهتر است بگوییم در افشای نیت اصلی خود برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری کند عمل می‌کند، این در حالی است که وی این اختیار را از سوی موسسه نظامی دارد. حال معلوم نیست این تردید به وجود جریانی در داخل ارتش در مخالفت با این کاندیداتوری است، چرا که تیم سامی عنان رئیس سابق ستاد ارتش مصر بر اساس برخی گزارش‌ها این دیدگاه را دارد، وی ممکن است بر ضد السیسی وارد رقابت‌های انتخابات ‌شود. این در حالی است که گفته می‌شود وی روابط مستحکمی با واشنگتن دارد و گفته می‌شود وی مهندس تقویت این روابط است.
به مجرد اینکه ژنرال السیسی لباس نظامی را در آورده و به شهروند عادی تبدیل شود، عملا و به صورت حرفه ای و درجه بندی ارتباطش با نیروهای مسلح قطع خواهد شد، چرا که فرمانده جدید جایگزین وی می‌شود و حال باید دید در سایه شکاف داخلی در کشور فرمانده جدید ارتش که ممکن است در آینده وزیر دفاع این کشور نیز باشد و یا حتی به سمت معاونت نخست وزیر نیز برسد، آیا هوادار السیسی خواهد بود یا نه؟ با وجود شکاف وجود در ارتش مصر دلیل ملموسی در تضمین این موضوع وجود ندارد.
محمد مرسی رئیس جمهور سابق مصر همان کسی است که السیسی را به عنوان فرمانده ارتش انتخاب کرده و ژنرال حسین طنطاوی را از قدرت برکنار کرد، چرا که فکر می کرد وی اخوانی است و هوادار مرسی است، اما بعد از چند ماه مشخص شد که السیسی فردی متفاوت با آن چیزی بوده که در ابتدا نشان داده و اولین کاری که بعد از محکم شدن جایگاه خودش انجام داد، کودتا علیه مرسی و دولت وی بود.
ژنرال السیسی همانطور که دوستان زیادی دارد، دشمنان زیادی هم دارد، کسانی هستند که از روی غیرت یا از سوی عوامل شخصی مخالف وی هستند، مرسی هر اندازه که منصب بالایی داشته باشد، بعد از اینکه سمت خود را ترک کرد، دیگر اختیاری در این سمت نخواهد داشت و جانشین خود را نیز نمی‌تواند تعیین کند و ممکن است احساس شکست کند، بویژه اینکه در دوره ای که وی مسئولیت فرماندهی نیروهای مسلح را بر عهده داشته، هیچ فرمانده جدیدی در ویترین حوادث این کشور نبود و همه بر روی وی متمرکز بودند.
البته در این مورد باید به دشمنان خارجی احتمالی السیسی از جمله آمریکا نیز اشاره کرد، کشوری که برای تثبیت موافقت نامه کمپ دیوید بیش از 45 میلیارد دلار به ارتش مصر کمک کرده است. ما اعتقاد نداریم که واشنگتن از سفر عبدالفتاح السیسی به مسکو با یک هیئت نظامی بزرگ و گفتگو با روسیه برای معامله سلاح به مبلغ 3 میلیارد دلار خوشحال بود، سخنگوی کاخ سفید نیز این موضوع که پوتین در دیدار با السیسی از کاندیداتوری وی برای انتخابات ریاست جمهوری حمایت کرده را به باد انتقاد گرفته و گفت که وی کسی نیست که رئیس جمهور مصر را انتخاب می کند، بلکه ملت مصر باید این کار را انجام دهد.
بزرگترین چالش‌هایی که پیش روی ژنرال السیسی قرار دارد، بلافاصله بعد از بیرون آوردن لباس نظامی از تن وی بروز خواهد کرد، وی هر اندازه در بیرون آوردن این لباس تاخیر کند، مشکلات وی پیچیده تر خواهد بود و دشمنی و قدرت دشمنان وی نیز بیشتر خواهد شد.
ما اعتقاد نداریم که اعلام موضع شیخ محمد بن راشد نخست وزیر امارات و وزیر دفاع این کشور و حاکم امارت دبی در مورد ابراز امیدواری در کاندیدا نشدن السیسی در انتخابات ریاست جمهوری یک اشتباه باشد، البته امارات تلاش زیادی کرد که بر این اظهارات سرپوش بگذارد و از سطح تاثیرگذاری آن بکاهد. شیخ محمد بن راشد عمدا این اظهارات را در گفتگو با بی بی سی بیان کرد، چرا که از حجم خطراتی که منتظر السیسی و دولت نظامی وی است، اطلاع دارد، دولتی که السیسی سعی دارد با تغییر لباسش آن را دولت غیر نظامی جلوه دهد، این در حالی است که تنها تغییر لباس یک فرد نمی تواند دلیل بر غیر نظامی بودن وی و دولتش باشد.
السیسی خود را آماده می کند تا سخت‌ترین و مهم‌ترین تصمیم خود و کشور مصر را بگیرد، این یک قمار به تمام معناست و پیروزی در آن آسان نیست،؛ بنابراین همه باید منتظر بمانیم تا نتایج اوضاع کنونی را ببینیم.

5252