غربی‌ها برنامه تحقیقات هسته‌ای را نشانه گرفته‌اند

غربی‌ها که پیش از این حاضر به قبول ایران هسته‌ای نبودند و به رسمیت شناختن غنی‌سازی‌ ایران را برای خود یک گام به عقب می‌دانستند، قصد دارند به بهانه‌های مختلف مانع از پیشرفت بیشتر ایران در موضوع تحقیقات و توسعه فناوری هسته‌ای شوند. شاید به همین‌خاطر است که گری سیمور که سابقا کارشناس ارشد تسلیحاتی دولت باراک اوباما بود و به‌طور مرتب برای پرداختن به چالش‌ها و پیچیدگی‌های برنامه هسته‌ای ایران به کاخ سفید رفت‌وآمد داشت می‌گوید: «اگر ما بتوانیم برنامه‌های هسته‌ای ایران را به‌مدت 2سال متوقف کنیم، نشانه خوبی است. این کاری است که می‌توان در دیپلماسی انجام داد و استراتژی ما خرید زمان است.»

تغییر رویکرد غرب از توقف به کندکردن پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران موضوعی است که محمدجواد ظریف هم تلویحا در گفت‌وگوی خود با همشهری به آن اشاره می‌کند. او می‌گوید: «ما در توافق ژنو به خطوط قرمز نظام نزدیک نشدیم ولی آمریکایی‌ها از خطوط قرمز خودشان عبور کردند چون آمریکایی‌ها 10سال گفته بودند که ما یک ماشین غنی‌سازی‌ را در ایران نمی‌پذیریم و اینجا پذیرفتند که غنی‌سازی‌ در ایران ادامه پیدا کند» اما پذیرش این غنی‌سازی‌ به مفهوم پذیرش دستیابی به تکنولوژی‌های جدید هسته‌ای نیست.

‌چنان که در بندهای توافقنامه ژنو ذکر شده است ایران در 6ماهه اجرای توافقنامه، اجازه نصب سانتریفیوژهای نسل جدید در سایت‌های هسته‌ای را ندارد و این در حالی است که پیش از این، مواردی همچون توقف کار سانتریفیوژ‌ها و نیز محدودیت تحقیقات هسته‌ای، از سوی ایران به‌عنوان خط قرمزهایی یادشده که پذیرش آنها به هیچ عنوان امکان‌پذیر نیست. اگرچه در توافقنامه ژنو ذکر شده است که« ایران برنامه تحقیق و توسعه(R & D) تحت نظارت، ازجمله برنامه تحقیق و توسعه جاری غنی‌سازی‌ خود را که با هدف انباشت اورانیوم غنی شده صورت نمی‌گیرد، ادامه خواهد داد» و مقامات هسته‌ای کشورمان هم تأکید دارند برنامه تحقیقاتی کشور ادامه پیدا خواهد کرد، با وجود این زمزمه‌های اخراج برخی دانشمندان هسته‌ای کشور نگرانی عمده‌ای را در زمینه ادامه فعالیت‌های تحقیقاتی هسته‌ای ایران به‌وجود آورده است.

مسئله‌ای که علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با همشهری از آن تعبیر به خاموش شدن آتشی که در یک کوره دمیده شده است یاد می‌کند و می‌گوید: من اصولا با توقف طرح‌های تحقیقاتی و توسعه‌ای کشور که بخشی از آن مربوط به بحث‌های هسته‌ای است مخالف هستم. خیل زیادی از نیروهای متخصص ما درگیر این موضوع هستند. وقتی فضای گرم علمی در بخشی نزول کند دوباره راه انداختنش کار مشکلی است. در این مدت به‌نظرم حرکتی در این زمینه‌ها به‌وجود آمد. خب به این حرکت‌ها باید ارزش قائل شد.

لاریجانی که خود دوره‌ای مسئول مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه1+5 بود، معتقد است که‌ در بحث‌های هسته‌ای هم باید مراقبت کرد که به حیثیت این حرکت توسعه‌ای کشور لطمه وارد نشود. چون مطمئن باشید بحث‌ها به همین هم متوقف نمی‌شود. او به زیاده‌خواهی غربی‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: اینها الان این را می‌گویند فردا ممکن است درباره جوش هسته‌ای بر ما ایراد بگیرند که از تکنولوژی‌های مدرن است. گاهی من شنیدم که راجع به همین سانتریفیوژهای پی یک ایراد می‌گیرند. خب این سانتریفیوژها یک نمونه‌ای از سانتریفیوژهاست و فردا ممکن است مدل‌های دیگری از نسل سانتریفیوژهای جدید وارد بازار شود. دلیلی ندارد ایران توقفی ایجاد کند.

رئیس مجلس شورای اسلامی ضمن اینکه از دستگاه دیپلماسی کشور می‌خواهد تا از همه ظرفیت و ظرافتش استفاده کند تا این آتش خاموش نشود، تأکید می‌کند که دیپلماسی کشور در این زمینه فعال شود. ‎
اما در روزهای گذشته و به‌رغم اینکه مسئولان سازمان انرژی اتمی و سخنگوی دولت هرگونه اخراج دانشمندان هسته‌ای را تکذیب کردند، برخی نمایندگان مجلس در این خصوص به رئیس سازمان انرژی اتمی تذکر دادند و حتی کار به جایی رسید که آیت‌الله جنتی خطیب نمازجمعه تهران نیز در خطبه‌های نمازجمعه به این موضوع اشاره کرد و گفت: «متأسفانه از سازمان انرژی اتمی یاران احمدی‌روشن را بیرون می‌کنند.

خبرهای موثق رسیده است، نکنید این کارها را. اینها تاج سر باید باشند نباید بیکار باشند.» بنابر اطلاع خبرنگار همشهری در همین خصوص لاریجانی رئیس مجلس جلسه‌ای با رئیس و دیگر مسئولان سازمان انرژی اتمی داشته و از آنها خواسته تا برای رفع دغدغه نمایندگان درخصوص جا به‌جایی دانشمندان هسته‌ای و تغییراتی که اخیرا در این سازمان رخ داده، پاسخ خود را به‌صورت مکتوب به مجلس ارسال کنند. حال در اینجا این سؤال مطرح است که با توجه به اصرار غربی‌ها مبنی بر کند کردن برنامه هسته‌ای ایران هرچند برای مدتی کوتاه و از سویی تأکید مسئولان سازمان انرژی اتمی و رئیس‌جمهور‌ که در سخنرانی روز 22بهمن گفت: برنامه هسته‌ای ایران «تا ابد» ادامه پیدا خواهد کرد، ‌ برنامه تحقیقاتی در حوزه هسته‌ای در چه بستری ادامه پیدا خواهد کرد.