رویترز: آمریکا و اروپا راهبرد واحدی برای حل بحران اوکراین ندارند

به گزارش خبرگزاری رویترز از بروکسل سخنان تلفنی ˈویکتوریا نولاندˈ دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در مورد سیاست اتحادیه اروپا در قبال اوکراین، از این حقیقت خبر داد که نه واشنگتن و نه بروکسل راهبردی درمورد مدیریت بحران در اوکراین ندارند.

از زمانیکه ˈویکتور یانوکوویچˈ رییس جمهوری اوکراین توافقنامه تجارت آزاد با اتحادیه اروپا را درماه نوامبر (آبان) امضا نکرد و این کشور به صحنه اعتراضات گسترده تبدیل شد، آمریکا و اتحادیه اروپا برای تاثیرگذاری بر نتیجه تقلا کرده اند.

سخنان نولاند اواخر ماه ‍ژانویه (دی/بهمن) که به فضای مجازی نیز سرایت کرد، احتمالا از عدم تمایل اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم های سفر و مالی علیه یانوکوویچ و نزدیکانش به دلیل سرکوب اعتراضات ناشی شده است.

وی درهمین گفت وگوی تلفنی با سفیر واشنگتن در کی یف می افزاید آمریکا خواستار حضور کدام یک از سران مخالفان در دولت انتقالی احتمالی آتی اوکراین است.

سخنان نولاند مخاطب را به یاد مطالب کتابی به نام ˈاز بهشت و قدرتˈ نوشته ˈرابرت کیگانˈ مورخ آمریکایی و همسر نولاند می اندازد که در آن به مقایسه امریکایی ها و اروپایی ها پرداخته و اولی را راسخ و دومی را بی هدف و بی ارزش دانسته بود. انتشار این کتاب بسیاری از صاحب نظران اروپایی را به شدت ناراحت کرد.

اما یک دهه بعد از ماجراجویی های نظامی آمریکا در عراق و افغانستان وضعیت به کلی متفاوت است، تهاجمات نظامی واشنگتن غیر از دست یافتن به اهداف اولیه برکناری حاکمان به اصطلاح زورگو، بی نتیجه بوده است.

اولویت اروپا برای دیپلماسی، ملت سازی و قدرت نرم تعامل اقتصادی مانند گذشته پوچ و بی دلیل به ذهن نمی رسد با آنکه لزوما هم کارآمد نیست.

به گفته مقامات آمریکایی و اتحادیه اروپا واشنگتن و بروکسل در مورد موضوع اوکراین به اعمال شیوه های متفاوتی معتقد هستند اما هر دو اهداف مشابهی دارند و هیچ کدام خواستار توسل به زور نیستند. هر دو آنها باور دارند اوکراین باید برای انتخاب ارتباطات تجاری نزدیک تر با اروپا آزاد باشد و روسیه نباید با تهدید و تحریم در این روند خللی وارد سازد.

هر دو آنها آماده کمک مالی به اوکراین هستند در صورتی که کی یف شرایط مد نظر صندوق بین المللی پول را بپذیرد که یانوکوویچ تاکنون آن را رد کرده است.

هیچ کدام نمی خواهد پیشنهادی بیشتر از پیشنهاد کمک 15میلیارد دلاری ˈولادیمیر پوتینˈ رییس جمهوری روسیه به اوکراین بدهد، زیرا هر یک از آنها محدودیت های مالی خود را دارد و اوکراین را به مثابه کشوری با فساد فراوان می بیند که ممکن است در نهایت کمک های مالی را به جیب هایی هدایت کند که آنها نمی پسندند.

همچنین آمریکا و اتحادیه اروپا طرح جایگزین و معتبری ندارد که اگر روسیه به دلیل بدهی های اوکراین، کی یف را در آستانه ورشکستگی قرار داد بتواند از این وضعیت جلوگیری کند.

هر دو آنها می دانند که اوکراین برای پوتین به لحاظ حفظ میراث سیاسی و اقتصادی اتحاد جماهیر شوروی بسیار مهم است. اما یانوکوویچ را بخشی از مشکل می شمارند، نه جزئی از راه حل؛ با آنکه اروپایی ها نسبت به آمریکایی ها کمتر او را عروسک دست مسکو دانسته اند.

مقامات اتحادیه اروپا امیدوار اند که شاید او بتواند اصلاحات قانون اساسی را اجرا، دوران گذار سیاسی را عبور و انتخاباتی آزاد و بدون تقلب برگزار کند؛ در صورتی که به او و نزدیکان و طرفدارانش او مصونیت حقوقی اعطا شود.

دیپلمات ها می گویند آمریکا با این باور که یانوکوویچ به دلیل جنبش اعتراضی مجبور به کناره گیری خواهد شد، خواستار منزوی کردن وی است اما هرگز آشکارا این فرضیه را بیان نکرده اند.

بعضی از مقامات آمریکایی و کارشناسان غیردولتی می گویند یانوکوویچ تا بعد از برگزاری المپیک زمستانی سوچی روسیه در روز23 فوریه (4 اسفند) تامل می کند و بعد از آن معترضان را به شدت سرکوب خواهد کرد.

تنها سوالی که به ذهن می رسد این است که پوتین که برای ارتقای وجهه روسیه در این بازی ها بسیار تلاش کرده است آماده قربانی کردن این تلاش ها هست یا خیر؟ به وی‍ژه که روسیه هم باید در ماه ژوئن (خرداد/تیر) میزبان نشست سران گروه هشت باشد.

معترضان در سراسر اوکراین حتی در شرق این کشور به عنوان زادگاه و طرفدار سنتی یانوکوویچ، بسیج شده اند بنابر این تلاش برای سرکوب جنبش آنها می تواند به معنای خون ریزی های شدید باشد.

ممکن است این روند با تدابیری برای تشدید روابط تجاری با روسیه و فشار نظامی بر مولداوی و گرجستان همراه باشد، دو کشوری که پیش از این با توافق نامه های تجاری با اتحادیه اروپا موافقت کرده اند. درهمین حال مسکو قزاقستان و ازبکستان را برای پیوستن به اتحادیه اوراسیا تحت فشار گذاشته است که شامل بعضی از مقامات اتحادیه اروپا در مورد سناریوهای خشن تری نیز صحبت کرده اند که بر اساس آن روسیه خواستار الحاق منطقه دریای سیاه اوکراین به نام ˈکریمهˈ به خاک خود است. مسکو در این منطقه پایگاه نظامی مهمی دارد؛ غیر از این ممکن است خواستار الحاق بخش هایی از شرق اوکراین نیز باشد که ساکنان آن به زبان روسی صحبت می کنند.

یک مقام اتحادیه اروپا که خواست نامش فاش نشود، در این مورد گفت: در صورتی که این سناریوها محقق شود آمریکایی ها قطعا دخالت می کنند.

این مقام اروپایی با اشاره به سخنان اولاند یادآور شد که معترضان اوکراینی در تظاهرات خود پرچم های اتحادیه اروپا را حمل می کرده اند و نه پرچم های آمریکا و خواستار پیوستن به اتحادیه اروپا بوده اند و نه ناتو.

مخالفت اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم علیه یانوکوویچ، اعضای خانواده و نزدیکانش همچنین فرماندهان نیروهای امنیتی اکنون از این بابت ناشی می شود که تدابیر مشابه این چنینی در کشورهایی مانند بلاروس یا زیمبابوه به کلی بی نتیجه بوده است. بعضی از مقامات اتحادیه اروپا همچنین از این بابت هراس دارند که اقدامات یادشده به نزدیکی بیشتر اوکراین به روسیه بیانجامد.

غیر از اختلاف نظر آمریکا و اروپا بر سر راهبردی مقابله با بحران اوکراین، در خود اروپا نیز اختلاف نظرهایی در این مورد وجود دارد، از یک سو کشورهای مرکزی و شرق اروپا خواستار حمایت بیشتر از معترضان هستند در حالیکه فرانسه، ایتالیا و اسپانیا این راهکار را نمی پسندند.

اروپام**9157 ** 1064