وزش نسیمی در کنگره امریکا به سمت ایران

دکتر سعید خالوزاده

۱۰۴ نماینده مجلس نمایندگان آمریکا در نامه ای به باراک اوباما از سیاست های وی حمایت کرده، از دیگر اعضای کنگره خواسته اند تحریم های ایران را تشدید نکنند. این نمایندگان از رویکرد دیپلماتیک او درباره مناقشه هسته‌ای ایران حمایت کرده‌اند. آنان از دیگر اعضای کنگره خواسته‌اند تحریم‌های بیشتری علیه ایران وضع نکنند که مذاکرات فعلی را تهدید کند. بنظر می رسد دولت اوباما با همکاری دمکراتهای کنگره در نظر دارند حل و فصل نهایی توافقنامه ژنو در بحث هسته ای ایران را به عنوان یکی از موضوعات مهم و دستاوردهای سیاست خارجی خود مطرح نموده و سیاست خارجی امریکا را موفق نشان دهند. دولت اوباما همزمان مایل است به طیف های مخالف کنگره نشان دهد که همچنان رویکرد سختی را در قبال ایران در پیش دارد و هنوز زمان برای نتیجه نهایی با ایران فرا نرسیده و ایران باید تعهدات دیگری را انجام دهد و دولت امریکا نسبت به این مسائل کاملا هوشیار است. ولی نیازی به تحریم های جدید بعد از توافقنامه 24 نوامبر نیست.
وزش نسیم جدیدی در مجلس نمایندگان امریکا به سمت ایران موضوع جدید و در خور توجهی است که طی چند روز اخیر آغاز شده است. در حالی که همچنان تندروهای آمریکایی با فشار لابی صهیونیستی آیپک به دنبال طرح الزام آور برای تشدید تحریم ها علیه ایران هستند، ۱۰۴ نماینده مجلس نمایندگان آمریکا در نامه ای به باراک اوباما از سیاست های وی حمایت کرده، از دیگر اعضای کنگره خواسته اند تحریم های ایران را تشدید نکنند. در واقع، بیش از یکصد عضو مجلس نمایندگان آمریکا در نامه‌ای به باراک اوباما، از رویکرد دیپلماتیک او درباره مناقشه هسته‌ای ایران حمایت کرده‌اند. این نامه را ۱۰۴ عضو کنگره آمریکا امضا کرده‌اند که چهار نفر از آنان از حزب جمهوری‌خواه و بقیه از دموکرات‌ها هستند. این گروه از نمایندگان آمریکایی از کنگره خواسته‌اند که به دیپلماسی در قبال ایران فرصت بدهد. این نامه برای جمع امضاهای بیشتر در مجلس باز است.
در این نامه آمده است: "اگر مصوبه‌ای که خطر از هم پاشیدن هم‌بستگی بین‌المللی را در پی داشته باشد یا بدتر از آن، از اعتبار ما در مذاکرات پیش رو بکاهد و پیشرفت سخت‌به‌دست‌آمده برای دست‌یابی به یک توافق نهایی قابل‌تایید را تهدید کند، باید از آن پرهیز کرد." این در حالی است که باراک اوباما، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، بارها تاکید کرده است که اگر کنگره آمریکا در مهلت شش‌ماه تعیین‌شده در توافق ژنو قانونی برای تشدید تحریم ایران تصویب کند، آن را وتو خواهد کرد.
این در حالیست که جیمز کلپر، مدیر سازمان اطلاعات ملی آمریکا، هفته پیش در جلسه کمیته نیروهای مسلح در سنا، با وضع تحریم‌های بیشتر علیه ایران مخالفت کرد و گفت که می‌تواند بر مذاکرات جاری تاثیر منفی بگذارد. با پافشاری دولت آمریکا و با آغاز اجرای توافق ژنو بین ایران و کشورهای ۱+۵، از تلاش‌های حامیان شدت عمل علیه ایران کاسته شده است.
طبق گزارش‌ها، اعضای تندرو کنگره آمریکا قصد دارند از مذاکره‌کنندگان بخواهند ایران را به توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم و برچیدن تاسیساتی مانند آب سنگین اراک وادار کنند. چنین درخواستی قبلا در لایحه "ایران عاری از سلاح هسته‌ای" نیز مطرح شده بود که حمایت لابی‌های عمده حامی اسرائیل را داشت و توانسته بود امضای ۵۹ سناتور را بگیرد اما نشانه‌ای از پیشرفت آن در کنگره نیست. برخی منابع نوشته‌اند که اگر قطعنامه غیرالزام‌آور هم مطرح شود، دولت آمریکا به آن هم اعتراض خواهد کرد. مقام‌های آمریکایی و از جمله باراک اوباما در هفته‌های گذشته تاکید کرده‌اند که عمده تحریم‌های فعلی علیه ایران همچنان به جای خود باقی است و در این باره به مدیران صنعتی و بازرگانان هشدار داده‌اند.
رئیس‌جمهوری آمریکا، نهم بهمن ماه در پنجمین سخنرانی سالیانه خود در کنگره آمریکا از تلاش‌های دیپلماتیک خود در برابر ایران دفاع کرده و گفته بود این تلاش‌ها، بختی برای حل یکی از مهم‌ترین مسائل امنیتی جهان بدون خطر جنگ به وجود آورده است.
چندی پیش خبرگزاری رویترز در گزارشی گفته بود تلاش‌های نمایندگان آمریکا در کنگره آن کشور برای تصویب تحریمی جدید علیه ایران، متوقف شده و گروهی از نمایندگان در حال گفت‌وگو برای ارائه اقدامی مانند یک قطعنامه غیرالزام‌آور هستند. بنا بر آن گزارش در قطعنامه غیرالزام‌آور نمایندگان قصد دارند از مذاکره‌کنندگان بخواهند ایران را به «توقف کلی غنی‌سازی اورانیوم خود و برچیدن و نه توقف فعالیت تاسیساتی مانند آب سنگین اراک» وادار سازند.
نامه 104 نماینده مجلس امریکا خطاب به باراک اوباما از اهمیت بسزایی برخوردار است و بیانگر جهت جدیدی است که نمایندگان مجلسین امریکا در پیش گرفته اند. در این نامه چند محور عمده بچشم می خورد که در خور تامل است:
نمایندگان در این نامه نسبت به از هم پاشیدگی همبستگی بین المللی در قبال ایران هشدار داده اند. بعبارتی این نمایندگان پذیرفته اند که توافق با ایران بازیگران دیگری دارد و فقط امریکاییان فعال مایشاء نیستند و لازم است قول و امضا امریکا محترم شمرده شود.
در این نامه هرگونه مصوبات تحریمی جدید غیرسازنده و بیمورد شمرده شده و نمایندگان را نسبت به آن هشدار داده اند.
به رویکرد دولت اوباما در برابر سیاست در پیش گرفته در قبال پرونده هسته ای ایران اعتماد کرده و آنرا صحیح و سازنده قلمداد کرده اند.
بنظر می رسد دولت اوباما با همکاری دمکراتهای کنگره در نظر دارند حل و فصل نهایی توافقنامه ژنو در بحث هسته ای ایران را به عنوان یکی از موضوعات مهم و دستاوردهای سیاست خارجی خود مطرح نموده و سیاست خارجی امریکا را موفق نشان دهند. در این رابطه قطعا دولت اوباما به هیچوجه مایل نیست در این مسیر شکست خورده و مذاکرات هسته ای با ایران اشتباه توصیف شود. بنابراین، هرگونه گسست در مذاکرات و هرگونه مصوبه تحریمی جدید که بر خلاف توافقنامه 24 نوامبر ژنو می باشد، غیرسازنده بوده و رویکرد دیپلماسی امریکا را زیر سئوال می برد و این امری است که دولت اوباما از آن اجتناب می کند.
البته باید در نظر داشت دولت اوباما همزمان مایل است به طیف های مخالف کنگره نشان دهد که همچنان رویکرد سختی را در قبال ایران در پیش دارد و هنوز زمان برای نتیجه نهایی با ایران فرا نرسیده و ایران باید تعهدات دیگری را انجام دهد و دولت امریکا نسبت به این مسائل کاملا هوشیار است. ولی نیازی به تحریم های جدید بعد از توافقنامه 24 نوامبر نیست.

پژوهشگر ارشد مطالعات اروپا

4952