نگاهی به تغییرات سیاست خارجی آمریکا در چارچوب استراتژی تعادل قدرت

ایالات متحده این آمادگی را ندارد که در امور روسیه وارد مداخله شود. روسیه یک قدرت جهانی نیست و ارتش این کشور نقاط ضعف بسیاری دارد اما در منطقه قدرتی بسیار قوی است و توانایی اعمال نفوذ بسیاری دارد که این مساله در جنگ گرجستان به خوبی ملاحظه شد. در شرایط کنونی ارتش آمریکا نیز نقاط ضعف بسیاری دارد. این ارتش که بیش از یک دهه است که در قلب جهان اسلام به جنگ می‌پردازد به روش‌های نظامی توجه کرده که ممکن است در مورد روسیه کارساز نباشد.

نارضایتی نسبت به رویکرد آلمان

همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شده است، به نظر می‌رسد آلمان در موضوع اوکراین فعالیت چشمگیری داشته و آلمانی‌ها تقریبا تنها افرادی بودند که کنترل یکی از رهبران اعتراضات یعنی ویتالی کلیچکو را را به دست گرفتند. در ماجرای اوکراین آمریکا ظاهرا جای خود را به آلمان داد. در واقع بیانیه‌های برلین که نشان‌ از آمادگی آلمان برای ایفای نقشی فعال داشت، تغییری تاریخی در سیاست خارجی این کشور اروپایی محسوب می‌شود. این بیانیه‌ها از یک جهت دیگر نیز قابل توجه بود و آن این که برلین ظاهرا به روسیه در ابعاد اقتصادی و راهبردی نزدیک‌تر شده است. هیچ یک از این دو کشور نسبت به خشونت‌طلبی واشنگتن در خاورمیانه و جنوب غرب آسیا رضایت ندارند و هر دو بر این باورند که روابط اقتصادی با توجه به بحران مالی اروپا امری ضروری است.

نولاند از اقدامات آلمانی‌ها و تلاش‌هایشان در اوکراین انتقاد می‌کند و این می‌تواند نشان دهد که استراتژی برلین به ذائقه آمریکایی‌ها خوش نیامده است. البته این برداشت را می‌توان در نظر گرفت که وقتی آلمانی‌ها اعلام کردند می‌خواهند در قبال اوکراین فعال‌تر عمل کنند جسارت آنها به معنای نادیده گرفتن تلاش‌های واشنگتن بوده است. نکته مشخص این است که آمریکا از اتحادیه اروپا و آلمان راضی نیست. به طور منطقی این بدین معناست که آمریکا قصد داشته اقدامی خشونت طلبانه‌تر در مقایسه با آلمان در قبال حمایت از مخالفان دولت اوکراین به عمل آید. این مساله برای حامیان حقوق بشر امری حساس است و البته باید باشد. یانوکوویچ رئیس‌جمهوری منتخب اوکراین است و در انتخاباتی به پیروزی دست یافته که از نظر بسیاری، کاملا شفاف برگزار شده است. او در رد امضای قرار داد با اتحادیه اروپا مطابق با اختیارات مشروع خود عمل کرده است.

چنانچه تظاهرکنندگان بتوانند یک رئیس‌جمهوری منتخب را به خاطر مخالفت با اقداماتش سرنگون کنند، اقدامی کرده‌اند که مطابق با روح قانون اساسی نیست. حتی در صورتی که یانوکوویچ در سرکوب تظاهرات شدت عمل زیادی به خرج داده باشد، این مساله مشروعیت وی را زیر سوال نمی‌برد. با نگاهی به رویکرد تعادل قدرت می‌توان به بعد دیگری از این وضعیت پی برد. اوکراینی که حامی غرب باشد معضلی راهبردی برای روسیه به شمار می‌رود. این مساله مانند این می‌ماند که تگزاس رویکردی در حمایت از روسیه اتخاذ کرده باشد و بدین ترتیب تولید نفت در آمریکا مورد تهدید قرار گیرد. در شرایط کنونی مسکو باید اوکراین را مورد توجه ویژه خود قرار دهد. استفاده از تظاهرات برای مشکل‌آفرینی برای روسیه دو مساله در پی دارد. یکی این که چالشی راهبردی واقعی برای روسیه به وجود می‌آورد و باعث می‌شود روس‌ها رویکردی دفاعی اتخاذ کنند و دیگر این که این مساله را به مسکو یادآوری می‌کند که واشنگتن گزینه‌ها و توانایی‌هایی دارد که می‌تواند کرملین را به چالش بکشد و این اقدام به گونه‌ای قابل انجام است که مسائل مربوط به حقوق بشر را نیز شامل شود.

یکی از مشکلات استراتژی تعادل قدرت این است که عملی بودن آن دشوار به نظر می‌رسد. روسیه سرمایه‌گذاری عظیمی را در اوکراین به عمل آورده و این مساله هنوز مشخص نیست که آیا تظاهرکنندگان حامی غرب در اکثریت قرار دارند یا خیر. توانایی‌های روسیه در اوکراین از توانایی‌های واشنگتن بیشتر است و سازمان‌های اطلاعاتی وابسته مدت‌هاست به فعالیت در این کشور می‌پردازند. در حال حاضر این سوال مطرح می‌شود که آیا روس‌ها پاسخ آمریکا را با توجه به تحولات اوکراین خواهند داد و اگر بخواهند واکنشی نشان دهند این واکنش به چه ترتیب خواهد بود؟ از یک دیدگاه سوریه گزینه‌ای بود که مسکو از آن استفاده کرد و می‌توان اوکراین را حرکت متقابل آمریکا در واکنش به حرکت روس‌ها در سوریه دانست. روس‌ها می‌توانند این بازی را همچنان ادامه دهند و دلایل بسیاری برای این کار دارند. اقتصاد آن‌ها تحت فشار است و آلمان نیز از آمریکا حمایت چندانی به عمل نمی‌آورد. اگر روس‌ها اکنون مشکل آمریکا باشند که البته هستند، این استراتژی منطقی به نظر می‌رسد. در نهایت اعمال این استراتژی روس‌ها را با مشکل و نوعی حس ناامنی مواجه می‌سازد که می‌تواند دامنه اقدامات آنها را محدود کند. در حالت بهتر این استراتژی می‌تواند به ایجاد رژیمی منتهی شود که وضعیت تعادل لوله‌های نفت و بنادر را در منطقه برهم زند.

انتهای پیام