خیز بلند روسیه برای بازگشت به بازار انرژی ایران

به گزارش ایرنا، هرچند تلاش روس ها برای عقب نماندن از قافله رقابت شرکت های غربی برای بازگشت به بازار ایران با انتشار خبر معاوضه نفتی 500 هزار بشکه ای نفت میان و تهران در رسانه های خبری بین المللی بروز کرد، اما اظهارات مقام های این کشور در هفته های گذشته نیز نشان داد که مسکو با آگاهی از سیر تحولات مثبت و رو به جلو در سیاست خارجی ایران با جهان پیرامون خود به دنبال محکم کردن جای پای خود در بازار 75میلیون نفری کشورمان می باشد.

روس ها به سیاق رویکردهای معمول خود ابتدا هیچ واکنشی به گزارش های خبری مربوط به سوآپ (معاوضه) نفتی با ایران که گفته می شود ارزش ماهانه آن به حدود 5/1 میلیارد دلار می رسد، نشان نداند اما پس از آن که آب ها از آسیاب افتاد و جو رسانه ای شده مربوط به این موضوع فروکش کرد، اعلام کردند که مسکو موظف به رعایت تحریم های فراقطعنامه ای و یکجانبه غرب علیه ایران نیست و دو کشور در انجام مبادلات تجاری آزادند.

تغییر نگاه متاثر از دگرگونی معادلات بین المللی پیرامون کشورمان از سوی روس ها و رصد دقیق روند متغیر رو به مثبت و سازنده غربی ها به ویژه شرکت های چند ملیتی اروپایی برای بازگشت به بازار از دست رفته توانمند و سودده ایران ادامه داشت تا اینکه این وضعیت با سفر سرگئی لاوروف رییس دستگاه دیپلماسی روسیه به تهران و دیدار وی با مقام های ارشد کشورمان شتاب بیشتری به خود گرفت.

هر چند لاوروف اواخر سال گذشته میلادی در قامت سیاست مدار کهنه کار و مجرب روسیه و با رویکرد بررسی افق مناسبات دو کشور در سطوح دو جانبه، منطقه ای و بین المللی به تهران سفر کرد و حضور وی در پایتخت ایران اسلامی رنگ سیاسی داشت اما بلافاصله بعد از این سفر تحرک جدیدی در ساختار تجاری و اقتصادی این کشور نسبت به بازار ایران آغاز شد که انتشار پر رنگ خبرهای مربوط به اعلام آمادگی شرکت های نفتی بزرگ روس برای بازگشت به بازار ایران مصداق بارز آن بود.

البته نشانه های آرزو برای حضور مجدد در بازار انرژی ایران ابتدا از شرکت های نفتی کوچک روس مانند ˈزاروبژ نفتˈ که مبادلات مالی با غرب نداشته و نگران تبعات ناشی از تحریم های یکجانبه غربی ها به سردمداری آمریکا علیه کشورمان نبودند، آغاز شد اما به زودی دامنه آن غول های نفتی روسیه را نیز گرفت.

روس ها که به دلیل رکود نسبی یک دهه ای حاکم بر مناسبات ایران و غرب بر سر پرونده هسته ای صلح آمیز کشورمان امیدی به امکان از سر گرفته شدن روابط دو طرف و پویایی چشم گیر آن نداشتند، پس از مشاهده صف طویل مقام های ارشد اروپایی برای سفر به تهران به عنوان پیش زمینه بازگشت مجدد شرکت های بزرگ غربی به بازار ایران برای عقب نماندن از رقابت دیرینه با آمریکا و متحدان اش به چرخشی اساسی در این زمینه دست زدند.

با این رویکرد بود که وحید علی اکبروفˈ رییس شرکت نفتی روسی ˈلوک اویلˈ که سرمایه گذاری های کلانی در حوزه انرژی کشورهای غربی داشته و پیش از این نیز تمایلی برای حضور درطرح های نفت وگاز کشورمان نشان نمی داد، در اقدامی غافلگیرانه برای بازگشت این شرکت به بازار ایران اعلام آمادگی کرد.

علی اکبراف گفت که این شرکت آماده است پس از لغو تحریم های آمریکا به بازار انرژی ایران باز گردد.

وی یادآور شد: شرکت نفت ˈلوک اویلˈ برای ادامه فعالیت در میدان نفت اناران در ایران آمادگی دارد.

رییس شرکت لوک اویل افزود: قادر هستیم به طور مستقل طرح میدان نفتی اناران را پس از لغو محدودیت های اقتصادی از ایران به بهره برداری برسانیم.

این در حالی است که شرکت نفت لوک اویل از سال 2003 در چارچوب کنسرسیومی به همراه شرکت نروژی استات اویل در میدان نفتی اناران کارهای اکتشافی انجام می داد اما حدود سه سال پیش به دلیل تحریم اقتصادی کشورمان فعالیت خود در این میدان نفتی را متوقف کرد.

لوک اویل دومین شرکت بزرگ نفتی در روسیه است که از نظر مالکیت ذخایر اثبات شده نفت و گاز پس از اگزان موبیل، دومین شرکت بزرگ نفتی جهان، محسوب می شود.

شرکت لوک اویل فعالیت های نفت و گاز گسترده ای در بیش از40 کشور جهان از جمله ایران دارد و طبق اعلام انجمن مهندسی نفت در سال 2008 این شرکت معادل 3/19میلیارد بشکه نفت تولید کرد که این مقدار درحدود 3/1 درصد از ذخائر اثبات شده نفت جهان به شمار می آید.

ازسوی دیگر آنچه که اعلام آمادگی غول نفتی ˈلوک اویلˈ برای بازگشت به بازار ایران را اهمیتی مضاعف بخشید، انتشار خبر کناره گیری آن از طرح های نفتی عراق در روزها اخیر بود.

واقعیت این است که مقام های روس و شرکت های نفت روسیه در دو ماه اخیر به دنبال توافق هسته ای ژنو و ایجاد دورنمای روشن برای لغو تحریم نفتی ایران بارها برای مشارکت در بازار نفت کشورمان ابراز علاقه مندی کرده اند.

علی اکبراف به تازگی نیز در دیدار با مهدی سنایی سفیر ایران در روسیه گفته بود که ˈ شرکت های نفتی روسیه آماده بازگشت به بازار انرژی ایران هستند.ˈ

وی ابراز امیدواری کرد همکاری های دو کشور در حوزه انرژی با تلاش طرفین و با استفاده از ظرفیت شرکت های نفتی روسیه گسترش بیشتری یابد.

علی اکبراف بااشاره به سوابق حضور شرکت لوک اویل در توسعه میادین نفتی ایران، تغییرات ایجاد شده درفضای بین المللی را فرصتی مناسب برای بازگشت مجدد این شرکت و دیگر شرکت های بین المللی به بازار انرژی ایران دانست و گفت : قراردادهای جدید نفتی ایران می تواند همزمان سود شرکت های سرمایه گذار و شرکت ملی نفت ایران را تامین کند.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه نیز که پیگیری برای احیای مبادلات تجاری تهران- مسکو را در سرلوحه برنامه های خود قرار داده است، در آن دیدار با اشاره به سابقه حضور شرکت های روسی درحوزه سرمایه گذاری وتوسعه میادین نفتی ایران، آمادگی وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران را برای همکاری درزمینه واگذاری میادین نفت وگاز به شرکت های روسی اعلام و از تمامی شرکت های نفتی به خصوص شرکت های روسی دعوت کرد در صنایع نفت و گاز ایران سرمایه گذاری کنند.

از سوی دیگر آلکساندر نوواک وزیر انرژی روسیه هم به تازگی در دیدار با مهدی سنایی سفیر کشورمان در روسیه اعلام کرد که ˈروسیه به سرمایه گذاری در میدان های نفت و گاز ایران علاقه مند است و دو کشور به دنبال راه هایی برای افزایش حجم مبادلات خود هستند.ˈ

نوواک با بیان این که مسکو خواهان عرضه تجهیزات نفتی به ایران است، افزود: ایران و روسیه به دنبال راه هایی برای افزایش حجم مبادلات خود هستند.

وی اظهار کرد: ما هیچ محدودیتی در این زمینه نداریم و به دنبال راه هایی برای افزایش حجم مبادلات هستیم.

ˈلوان جاگاریانˈ سفیر روسیه در ایران نیز اخیرا به تاسی از سیاست های جدید تجاری و اقتصادی مسکو در قبال تهران تحت تاثیر باز شدن فضای کسب و کار در بازار انرژی ایران و تشدید رقابت های بین المللی برای بهره گیری از آن اعلام کرد : جمهوری اسلامی ایران تا پایان ماه فوریه جاری شرایط جدیدی برای فعالیت شرکت های نفتی روسیه ودیگر کشورها را تامین می کند و درصورت مطلوب بودن این شرایط، شرکت های روسی به ایران بازمی گردند.

وی اضافه کرد: طبیعی است اگر این شرایط جالب ومطلوب باشد شرکت های روسی به ایران بازمی گردند. نکته اصلی این است که شرایط برای دو طرف قابل قبول باشد.

شاید بتوان آخرین تحول در خصوص چرخش نگاه روس ها به بازار انرژی کشورمان را در برنامه سفر آتی آلکساندر اولوکایف وزیر توسعه اقتصادی روسیه به تهران در 21 مارس (اول فروردین 1393) ارزیابی کرد.

هر چند گفته می شود که سفر اولوکایف به تهران با هدف ارتقای سطح مبالادت تجاری دو کشور از رقم ناچیز حدود دو میلیارد دلار کنونی به سطح قابل قبول صورت می گیرد، اما کارشناسان مسایل اقتصادی از تلاش برای حضور پررنگ شرکت های نفتی روسیه در بازار انرژی کشورمان به عنوان هدف اصلی و پشت پرده این اتفاق سخن می گویند.

از سوی دیگر گفته می شود که روس ها نگران احیای سهم تاریخی ایران در بازار بین المللی انرژی می باشند و به همین دلیل تلاش می کنند با حضور در طرح های اکتشاف و توسعه میادین انرژی کشورمان تا حد ممکن از فرصت پیش آمده در این زمینه برای تعادل بخشی به وضعیت خود در بازار انرژی جهان بهره ببرند.

تحلیلگران مسایل سیاسی با اشاره به انحصار گازپروم غول انرژی روسیه در تامین گاز مورد نیاز قاره سبز می گویند که مسکو نگران است که ورود دوباره نفت و گاز ایرانی به بازار اروپا، قدرت چانه زنی مقام های گازپروم برای حفظ وضعیت کنونی خود در این بازار سودده را با دشواری مواجه کند.

درهرحال برآیند اتفاقات ماه های اخیر در مناسبات ایران و روسیه تحت تاثیر تحولات روی داده در فضای سیاستگذاری داخلی و خارجی کشورمان به عنوان دستاورد دولت یازدهم و روی آوردن دوباره شرکت های غربی برای برخورداری از بازار پرسود ایران نشان می دهد که مسکو نیز برای عقب نماندن از این قافله با اتکا بر انرژی به عنوان مزیت نسبی خود در رقابت با غربی ها و بازگشت به بازار انرژی کشورمان می کوشد.

اروپام/518 ** 1064