تاثیر آرمان ضد صهیونیستی انقلاب اسلامی بر جنبش های عربی

ساعتی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بیست و دوم بهمن ماه 1357خورشیدی، مردم به ساختمان سفارت رژیم صهیونیستی در تهران حمله کرده و آن را به اشغال خود درآوردند و پرچم فلسطین را بر سر در آن نصب کردند.

اشغال سفارت رژیم صهیونیستی در تهران در حالی صورت گرفت که مقام های این رژیم از چند روز پیش که شاهد اوج گیری انقلاب ملت ایران بودند، به مرور اتباع خود را از تهران خارج کردند و تنها شماری از آن ها در ایران بودند که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، آن ها نیز اخراج شدند.

**تاریخ روابط ایران و رژیم صهیونیستی

نخستین بار در 16 اسفند 1328 خورشیدی بود که دولت وقت ایران، رژیم صهیونیستی را به صورت «دوفاکتو» (غیر رسمی) به رسمیت شناخت و کنسولگری ایران را در شهر «بیت المقدس» تاسیس کرد. این اقدام مخالفت شدید روحانیون و مردم و همچنین برخی نمایندگان مجلس را به دنبال داشت.

با روی کار آمدن دولت «محمد مصدق» با حمایت مردم و روحانیون، کنسولگری ایران در بیت المقدس تعطیل و روابط ایران و رژیم صهیونیستی قطع شد. محمد رضا شاه پس از کودتای 28 مرداد 1332 سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) را با حمایت «سیا» تاسیس کرد.

شاه چند سال پس از تاسیس این سازمان و مشاهده این که نگرانی ایالات متحده آمریکا

و سیا بیشتر به نفوذ شوروی محدود می شود، رو به سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی «موساد» آورد و از آن پس، موساد جای سیا را در آموزش افسران ساواک و کمک های اطلاعاتی به آن گرفت.

از آن زمان به بعد، محمدرضا شاه به مرور روابط سیاسی - نظامی خود را با رژیم صهیونیستی تحکیم بخشید و افزایش کمک های سیاسی-اطلاعاتی این رژیم به شاه ایران باعث نزدیک شدن روابط سیاسی میان شاه و مقام های رژیم اشغالگر قدس شد.

این نزدیکی روابط تا حدی پیش رفت که در بیست و یکم آذر 1338 محمدرضا شاه به طور رسمی آغاز به کار دفتر حافظ منافع ایران در سفارت سوییس در سرزمین اشغال شده ی فلسطین در سال 1948 «اسراییل» را اعلام کرد.

اما تلاش های محمدرضا شاه برای به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی به صورت «دوژوره» (رسمی و آشکار) در سال های دهه 1340 با مخالفت شدید مردم ایران و بویژه قشر روحانیت به رهبری امام خمینی (ره) روبرو شد. بر این اساس محمدرضا شاه روابط خود با رژیم صهیونیستی را به صورت دو فاکتو و غیر رسمی ادامه داد.

در این چارچوب و برای راحتی ادامه روابط میان ایران و رژیم صهیونیستی به گونه ای که حساس برانگیز نباشد، یک موسسه بازرگانی اسراییلی در تهران تاسیس شد که در ظاهر مسوول کارهای اقتصادی میان دو طرف بود اما در باطن، کارهای سیاسی، اطلاعاتی و امنیتی می کرد. در پوشش این موسسه بازرگانی، رژیم اسراییل به راحتی در ایران فعالیت می کرد و روابط سیاسی-اطلاعاتی بین تهران و تل اویو بسیار گسترش یافت.

در آن دوره هر چند ایران و رژیم اشغالگر قدس روابط رسمی و آشکار سیاسی نداشتند، اما ماموران و مقام های این رژیم به راحتی در شهرهای ایران رفت و آمد می کردند و از تمام امتیازهای ماموران دیپلماتیک برخوردار بودند.

محمدرضا شاه به خاطر ملاحظه هایی که از ناحیه ی مخالفت مردم داشت، هدایت روابط با رژیم صهیونیستی را به ساواک سپرده بود و این نشان از همکاری گسترده اطلاعاتی دو طرف در امور داخلی و منطقه ای داشت. این روابط تا وقوع انقلاب اسلامی ایران ادامه داشت.

با پیروزی انقلاب اسلامی و خشم مردم از سیاست های نژادپرستانه رژیم صهیونیستی در مقابل مردم فلسطین، رژیم یاد شده دیگر در ایران جایی نداشت و در عوض، فلسطین جای این رژیم را در نگاه مقام های جمهوری اسلامی ایران گرفت. بر همین اساس بود که پس از اشغال سفارت رژیم صهیونیستی در تهران، پرچم فلسطین و تابلو سفارت فلسطین بر فراز ساختمان این سفارت نصب و آن جا به سفارت فلسطین تبدیل شد.

**تاثیر انقلاب ایران بر سیاست های ضد صهیونیستی جهان عرب

نفوذ گفتمان انقلاب اسلامی ایران در میان توده های مسلمان جهان بویژه جهان عرب، باعث تقویت روحیه و سازماندهی دوباره ی گروه های اسلامی پشتیبان حقوق مردم فلسطین شد. در چنین فضایی بود که ما شاهدیم در سال های پس از پیروزی انقلاب 1357 در ایران، جنبش های اسلامی جایگزین جنبش های ملی گرا، بعثی، کمونیستی، سوسیالیستی و دیگر جنبش های هدایت گر حرکت های مردمی جهان عرب شدند.

گسترش دامنه فعالیت جنبش ها و خیزش های اسلامی در جهان عرب با خشم و سرکوب حاکمان وقت رو به رو شد و رهبران آن جنبش ها را مجبور کرد به فعالیت های زیر زمینی روی آورند.

تغییر شرایط و بیداری انسانی و اسلامی مردم در لوای تغییرهای گسترده اجتماعی و گسترش فناوری های ارتباطی، خیزش های تازه ی جهان عرب را به دنبال داشت که بار دیگر روحیه اسلام خواهی مردم مسلمان خاورمیانه عربی را زنده کرد.

سرنگونی حاکمان دیکتاتور عربی فضای تازه ای در حیات جنبش های اسلامی ایجاد کرد. در چنین چارچوبی است که ما شاهد روی کار آمدن گروه های مسلمان وابسته به «اخوان المسلمین» در تونس و مصر هستیم. در کشورهای یمن و لیبی نیز گروه های اسلام گرا با سیاست های رژیم اشغالگر قدس و هم چنین با نیروهای سکولار حاضر در راس هرم قدرت مخالف هستند.

یکی از پیامدهای روی کار آمدن گروه های اسلام گرا در کشورهای منطقه، مخالفت با رابطه کشورشان با رژیم صهیونیستی و نیز پیگیری حقوق مردم فلسطین و مبارزه منفی با رژیم تل اویو در عرصه عمل است. به همین خاطر با سرنگونی «حسنی مبارک» در مصر، مردم جهان و منطقه شاهد حرکت ضد اسراییلی مصری ها از همان آغاز انقلاب هستند.

وقوع چندین انفجار در روزهای آغازین حرکت انقلابی مردم مصر در خطوط انتقال گاز مصر به اسراییل در «صحرای سینا» از نخستین نشانه های مخالفت مردم با ادامه روابط با رژیم صهیونیستی بود.

مخالفت مردم مصر با رژیم اشغالگر قدس در نهایت به حمله به سفارت این رژیم در مصر منجر شد و اقدام های ارتش در حفاظت از این سفارت نتوانست خشم مردم از سیاست های این رژیم را فرو نشاند و در نهایت در هیجدهم شهریور ماه 1390 خورشیدی مردم توانستند ساختمان سفارت رژیم صهیونیستی را تسخیر کنند.

در تونس نیز در ادامه مخالفت های مردمی با ادامه رابطه با رژیم صهیونیستی، ما شاهد مخالفت گسترده مردم با بندی از قانون اساسی این کشور هستیم که مطابق با آن دولت می توانست روابط عادی با رژیم اسراییل داشته باشد. با ادامه مخالفت گروه های اسلام گرا این بند از قانون اساسی تونس حذف شد و رابطه با رژیم صهیونیستی به عنوان خط قرمز مردم و گروه های اسلام گرا (که در اکثریت هستند) باقی ماند.

**جمع بندی

می توان گفت سنگ بنایی که با انقلاب اسلامی ایران در مخالفت با رژیم صهیونیستی در میان مسلمانان جهان پایه گذاری شد، با جنبش های انقلابی مردم در جهان عرب ادامه یافت و هم اکنون آگاهی مردم به حدی افزایش یافته است که هر حکومتی برای کسب مشروعیت مردمی باید یک پایه مشروعیتی خود را بر مخالفت با رژیم اسراییل بنا کند.

سیاست ها و اقدام های نژاد پرستانه این رژیم باعث شده حتی برخی کشورهای غربی نیز تحملشان تمام شود و با این اقدام ها و سیاست ها مخالفت کنند؛ به گونه ای که بحث از تحریم های اقتصادی اتحادیه اروپا علیه تل اویو مطرح است.

در این پیوند، روزنامه ی فرانسوی «فیگارو» در مطلبی از افزایش انزوای رژیم صهیونیستی و تلاش های برخی شرکت های بزرگ بین المللی و گروه های غیر دولتی برای تحریم شرکت های اسراییلی که در کرانه باختری رود اردن فعالیت دارند، خبر می دهد (1).

با نگاهی واقع بینانه می توان گفت که انقلاب اسلامی ایران و شعار آزادی طلبی و عدالت خواهی آن و مخالفت با نژادپرستی رژیم اسراییل به خوبی توانسته در دل مردم مسلمان منطقه جا باز کند و ملت ها، در خیزش های جهان عرب شاهد ثمردهی میوه ی درخت آرمان ضد نژادپرستی و ضد صهیونیستی هستند که پایه گذار آن انقلاب اسلامی ایران بود.

از: مهدی جوکار - گروه تحقیق و تفسیر خبر

پژوهش **م.ج**1459

پی نوشت:

1-http://irna.ir/fa/News/81038539/