روسها برای انتقام آمده‌اند

رقابت میان دو قدرت کلاسیک نظام بین الملل و نقش آفرینی آنها در کانون های بحران و اینکه وزن کدامیک در حل چالشهای کنونی سنگین تر است، همچنان بخش قابل توجهی از تحلیل ها را به خود اختصاص می دهد. خانم لیندا هرد، ستون نویس عرب نیوز در تحلیلی با عنوان" روسیه انتقام گیرندۀ بازگشت" به چشم انداز رقابت میان مسکو و واشنگتن در مهمترین کانون های منازعه پرداخته است. در این تحلیل آمده است:
به رغم رابطۀ به ظاهر دلپذیر میان سرگئی لاوروف و جان کری، وزرای خارجۀ روسیه و آمریکا، شاید جنگ سرد جدیدی در راه باشد. طی سالهای اخیر، مسکو از وضعیت اقتصادی و سیاسی ضعیف خارج شده و امروز عزم کرده تا صدایش را به عنوان قدرتی جهانی و مهم با وزن بالا به گوش همگان برساند. روسیه توانسته قدرت خود را نه تنها در حوزه های سنتی نفوذش بدست آورد بلکه حتی به خاورمیانه نیز رسوخ کرده؛ آنهم در زمانی که اوباما به این نتیجه رسیده است که حضور و دخالت آمریکا در معادلات پیچیدۀ خاورمیانه چندان به سود منافع آمریکا نیست.
اهالی خاورمیانه هم دیگر به آمریکا به عنوان قدرت حامی خود نمی نگرند بلکه به آن به چشم ویرانگری بزرگ می نگرند که با حملۀ نظامی به افغانستان، عراق و لیبی، در این کشورها فاجعه آفرید و از آنجایی که بخش قابل توجهی از این کشورها را سنی ها تشکیل می دهند؛ عادی شدن رابطه میان ایران و آمریکا نیز که به تازگی به نتایج خوبی رسیده نیز به بدبینی های موجود افزوده است.
دست دست کردن اوباما و نهایت انصراف آن در حمله به سوریه در پی حملۀ شیمیایی از نگاه اپوزیسیون سوریه خیانت بود.
موضع آمریکا در قبال تحولات مصر و روند انتقال قدرت نیز فرضیه های زیادی را تقویت کرده است. بسیاری از حامیان دولت انتقالی بر این باورند که اوباما سمپاتی بیشتری به اخوان المسلمین دارد درحالیکه سایرین بر این باورند که ایالات متحده آمریکا از رشد احساسات ناسیونالیستی نگران است و از اخوانی ها و فعالیتهای جنبش 6 آوریل برای تحت فشار قرار دادن پرجمعیت ترین کشور جهان عرب و سوق دادن آن به سوی آنارشی و هرج و مرج استفاده می کند.
از همین روست که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تلاش می کنند تا با ایجاد فدراسیونی از کشورهای عربی اتکاء به خود را تقویت کنند. ایدۀ تشکیل یگان فرماندهی نظامی در ماه دسامبر نیز در واقع با همین انگیزه مطرح شد. برخی از کشورها در حوزۀ خرید سلاح و ابزارآلات جنگی با یکدیگر تفاوت دارند و یا مثلاً به طور مشخص امارات متحدۀ عربی به تازگی اقدام به نام نویسی از مردان زیر 30 سال برای خدمت کرده است؛ اقدامی که می تواند توان نظامی نیروهای این کشور را سه برابر کند.
مصر نیز به معاملۀ 2 میلیارد دلاری با روسیه چشم دوخته که قرار است پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امضاء، اجراء و تحویل داده شود. از سویی قرار است پوتین پس از آرام شدن اوضاع سفری به مصر داشته باشد.
بدیهی است که روسیه و آمریکا هریک در راستای منافع خود گام بر می دارند. نباید تصور کرد که پوتین دوستی شخصی و بسیار نزدیکی با بشار اسد دارد؛ روسها بیش از همه در این رابطه نیاز کشورشان به نگاه داشتن پایگاه دریایی در بندر طرطوس سوریه را در نظر دارند؛ همانگونه که دسترسی به منابع آبی سوریه برای روسها که در آن حق استخراج دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو می توان به سادگی ثابت کرد که مسکو شرکای منطقه ای خود را رها نخواهد کرد.
به نظر می رسد در این میان رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین نیز به فکر تعامل و ارتباط با روسها افتاده است. سایت اسراییلی دبکا به تازگی گزارش داده است که ابومازن دست به "انتفاضه ای دیپلماتیک" علیه اسراییل زده و از ابتکار صلح ایالات متحده آمریکا خارج شده است.
ملاقات محمود عباس با پرزیدنت ولادیمیر پوتین بیانگر گسست وی از مذاکرات صلح با اسراییل به رهبری آمریکا بود و در واقع وی تلاش می کند تا به نوعی حمایت روسها را نیز برای تشکیل دولت فلسطینی وارد این بازی کند.
گزارش سایت دبکا می افزاید: محمود عباس با این اقدام غیرمنتظرۀ خود اسراییل و سرویس های امنیتی و اطلاعاتی را شگفت زده کرد؛ اما برای رئیس جمهور روسیه فرصت مناسبی بود تا به جامعۀ بین الملل و اوباما ثابت کند که بازی در داغ ترین موضوعات منطقۀ خاورمیانه اعم از برنامه هسته ای ایران، بحران سوریه و تشکیل دولت فلسطینی مراحل دیگری هم دارد.
مطبوعات روسیه اعلام کردند که در جریان دیدار اخیر چهار روزۀ محمود عباس از مسکو، او دربارۀ قرارداد 1 میلیارد دلاری در حوزۀ گاز طبیعی واقع در حوزۀ ساحلی غزه با دیمیتری مدودف، نخست وزیر روسیه نیز مذاکره کرده است. پرواضح است که این مسئله می تواند بر روند مذاکرات صلح در خاورمیانه تأثیر منفی بگذارد، اما اگر عباس عزم کرده این مسیر را برود، چه کسی می تواند او را سرزنش کند؟ سالها مذاکره و همراهی با ایالات متحده آمریکا و دیکته های واشنگتن به او برای مصالحه و سازش هیچ دستاوردی برای عباس نداشته و تنها نتیجۀ آن وعده و وعیده و افزایش شهرک سازی یهودیان بوده است.
در کنار همۀ اینها، کمی دورتر از خاورمیانه، تنش میان بروکسل- روسیه- واشنگتن بر سر اوکراین شکل جدی به خود گرفته است. به خصوص آنکه غرب و بروکسل در مقابل یکی از متحدان و شریکان تجاری مسکو، دست به حمایت از مخالفانش زده اند. سرگئی لاوروف نسبت به این مسئله هشدار داده و اعلام کرده است که اوضاع در حال خروج از کنترل است و اروپا را متهم کرده که بر آتش بحران داخلی اوکراین می دمد. بسیاری از رهبران اروپایی بدون هیچ دعوتی به "میدان"( محل تجمع مخالفان) آمده اند و در تظاهرات های ضد دولتی شرکت کرده اند. لاوروف در این باره می گوید که این اقدامی کاملاً بیشرمانه است.
لاوروف همچنین به واشنگتن هشدار داده است که دست از دخالت در امور داخلی اوکراین بردارد و به جان کری نیز هشدار داده است که اظهارنظرهای آتشین خود را قطع کند. مسکو قطعاً اجازه نخواهد داد که کی یف از شبکۀ متحدانش خارج شود و در صورتی که غرب موفق شود این کشور را به سمت خود بکشد، روسیه مجبور خواهد شد تا برای دور نگه داشتن اروپا(و احتمالاً ناتو) از مرزهایش به گزینۀ حمله بیندیشد.
رقابت میان مسکو و واشنگتن در سالهای آینده می تواند به فضای تفاهم میان دو کشور پایان داده و در خوش بینانه حالت می تواند به شکل گیری توازن قوای جدیدی در منطقه بینجامد و هر دو قدرت هژمونیک را به نفع همه تحت کنترل درآورد.

عرب نیوز/ ترجمه: زهرا خدایی

5249